Het strijdplan van Vooruit in Gent: zonder Groen en met Freya Van den Bossche als geheim wapen

Dat Vooruit straks bij de gemeenteraadsverkiezingen in Gent zonder Groen naar de kiezer trekt, is een zekerheid. Stilaan wordt duidelijk hoe het strijdplan van de socialistische partij er zal uitzien. Voor Freya Van den Bossche lijkt een belangrijke rol weggelegd.

Het is nog een kleine twee jaar wachten tot de volgende lokale verkiezingen in oktober 2024, maar bij de Gentse afdeling van Vooruit woedt de verkiezingskoorts al enige tijd. Misschien is ze zelfs nooit gaan liggen. Al kort na de verkiezingen in 2018 werd het duidelijk dat het niet langer boterde in het kartel tussen Groen en Vooruit.

Beide partijen trekken al negen jaar samen naar de Gentse kiezer. Maar sinds Groen meer zitjes veroverde bij de laatste Gentse verkiezingen leeft er bij de socialisten het gevoel dat hun coalitiepartner te sterk zijn eigen voorkeuren doorduwt.

Toen Vooruit-voorzitter Conner Rousseau in het voorjaar van 2022 stelde dat zijn partij “zal stoppen met aan het handje van Groen te lopen” was het kartel officieel voorbij. Maar dat belette Vooruit niet om al daarvoor op zoek te gaan naar nieuwe Gentse partners.

Eind 2021 kregen Gents socialistisch voorzitter Joris Vandenbroucke en ondervoorzitter Astrid De Bruycker daarvoor zelfs een officieel mandaat van de partijleden. Ze praten onder meer met de liberalen over de vorming van een gemeenschappelijke stadslijst. Ook Gents boegbeeld Freya Van den Bossche staat hen bij. En dat is niet toevallig.

Verschillende bronnen, zowel binnen als buiten de partij, geven aan dat Van den Bossche opnieuw een belangrijke rol zal opnemen bij de komende verkiezingen. Als er effectief een stadslijst komt, krijgt ze “wellicht de tweede plaats”, achter burgemeester Mathias Declercq (Open Vld), zo schrijft het socialistisch geïnspireerde maandblad Sampol in een lezenswaardige analyse in het decembernummer.

Redster in nood

De oppositie verwijst naar een interne peiling na de slechte lokale verkiezingen van 2018. Daarin zouden leden haar naar voren geschoven hebben als een van de figuren die de partij uit haar dip kan helpen.

Met Rousseau heeft ze alvast een goede band aangezien hij als student nog op haar kabinet heeft gewerkt toen ze minister was. Bij de verkiezingen van 26 mei 2019 stond Van den Bossche haar eerste plaats op de lijst van Oost-Vlaanderen af aan ‘opkomend talent’ Rousseau om hem finaal te lanceren.

Vanaf de tweede plek geraakte ze wel verkozen, maar de ex-minister opereert al jaren voornamelijk in de luwte. Sinds 2018 zetelt ze ook niet langer in de Gentse gemeenteraad. Na de terugkeer van Frank Vandenbroucke en recent nog Caroline Gennez als ministers in de federale regering, zou Van den Bossche de derde rode oud-strijder zijn die op de voorgrond treedt.

Van den Bossche zelf houdt zich op de vlakte. Ook Vandenbroucke zegt dat de beslissing niet voor de lente van 2023 zal vallen. Al bevestigt hij wel dat Van den Bossche een actieve rol opneemt bij de zoektocht naar ‘de beste route’ voor 2024.

Blijft de vraag of Vooruit alleen opkomt of samen met de liberalen. Vooruit Gent maakt er geen geheim van dat er op dit moment gesprekken lopen. Die zijn vooral “inhoudelijk” en hebben als bedoeling om te kijken “welke optie de beste is om gewicht in de schaal te werpen bij de volgende verkiezingen”. De partij benadrukt dat er nog geen akkoorden gesloten zijn over plaatsen op de lijst of posten.

Zowel Open Vld als Vooruit kunnen baat hebben bij een samenwerking. Door de slechte peilingen voor Open Vld zou Mathias De Clercq zonder een lokale samenwerking wel eens zijn burgemeestersjerp moeten afgeven.

Behalve de afschaffing van de opkomstplicht besliste Vlaams minister voor Binnenlands bestuur Bart Somers (Open Vld) ook dat de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen in de grootste fractie van de coalitie vanaf 2024 automatisch burgemeester wordt. Die persoon krijgt twee weken het exclusieve initiatiefrecht om een coalitie te vormen. De socialisten kunnen zo vanuit een sterke onderhandelingspositie enkele belangrijke schepenambten opeisen.

Lang niet iedereen is gelukkig met de paarse reünie. Al voor de zomer belandde er een open brief bij de Gentse Vooruit-top, zo geeft Sampol aan. Die werd ondertekend door de Gentse Jongsocialisten, mensen uit het middenveld en enkele oude socialistische kopstukken in Gent, zoals Daniël Termont en Frank Beke. Dat bevestigen de Gentse Jongsocialisten aan De Morgen.

Zoeken naar evenwicht

De ondertekenaars zouden vrezen dat een samenwerking met de liberalen ten koste van het sociale karakter van het partijprogramma zou gaan. Om rekening te houden met hun bezorgdheden zou Vooruit ook nog overwegen om alleen op te komen.

Voor de andere partijen is het intussen eveneens zoeken naar een nieuw evenwicht voor 2024. Groen staat er zo goed als zeker alleen voor. Cd&v werd oorspronkelijk nog als derde partner op de stadslijst getipt, maar daarin zouden de christendemocraten noch Vooruit zich uiteindelijk hebben kunnen vinden.

Geruchten over mogelijke verkennende gesprekken tussen de stadslijst en N-VA om na de verkiezingen een coalitie te vormen doen de ronde, maar Vooruit benadrukt dat het op dit moment alleen met de liberalen praat.