Het politieke geweld waarvoor Brazilië vreesde? Bolsonaro-fan doodt Lula-aanhanger

“Hier zijn we van Bolsonaro!” Met die kreet verstoorde Bolsonaro-aanhanger en federaal politieagent Jorge José da Rocha Guaranho zaterdagnacht de vijftigste verjaardag van PT-lid Marcelo Arruda, een lokale politieagent. Toen Da Rocha Guaranho het vuur opende, schoot het slachtoffer terug. De schutter ligt gewond in het ziekenhuis.

Het feest vond plaats in de stad Foz de Iguaçu in het zuiden van Brazilië. Arruda was lokaal penningmeester voor de PT, al 28 jaar actief als gemeentelijke politieagent en een groot aanhanger van voormalig president en huidig presidentskandidaat Lula da Silva, getuige het thema van zijn verjaardagsfeest: een ode aan Lula en de PT.

Volgens de Braziliaanse media liep Schutter Guaranho rond 23 uur schreeuwend het zaaltje binnen dat was aangekleed met het rood van de Arbeiderspartij en posters en flyers van Lula. Hij had zijn vrouw en kind bij zich. Twintig minuten later keerde de man in zijn eentje terug gewapend met een pistool.

Schutter zwaargewond naar ziekenhuis

Op camerabeelden is te zien hoe PT-lid Arruda, eveneens met een pistool in de hand, ineenzakt achter een tafel, ogenschijnlijk al geraakt door een schot van Guaranho. Dan verschijnt de Bolsonaro-aanhanger in beeld, maar wanneer hij zijn slachtoffer nog een keer probeert te raken, geeft een vrouw hem een duw. Arruda vuurt terug en een vluchtende Guaranho valt eveneens op de grond achterin de zaal. Arruda overlijdt aan zijn verwondingen, schutter Guaranho is zwaargewond overgebracht naar het ziekenhuis.

Het vuurgevecht vindt plaats nog geen drie maanden voor de eerste ronde van presidentsverkiezingen. Die verkiezingen beloven een tweestrijd te worden tussen de zittende extreemrechtse president Jair Bolsonaro en de voormalige linkse president Luis Inácio Lula da Silva. In alle peilingen heeft Lula een grote voorsprong op Bolsonaro.

Volgens onderzoek van vorige week steunt 45 procent van de kiezers Lula, Bolsonaro blijft steken op 30 procent. In een tweede ronde waarin enkel de twee rivalen overblijven, zou de linkse kandidaat het volgens peilingen ruimschoots winnen van de zittende president.

Extreem gespannen verkiezingsstrijd

Al zeker een jaar waarschuwen politiek analisten en veiligheidsexperts voor de mogelijkheid van politiek geweld in de aanloop naar de extreem gespannen verkiezingsstrijd. Sinds voormalig president Lula (hij regeerde twee termijnen tussen 2003 en 2010) in maart vorig jaar plots terugkeerde op het politieke toneel en al gauw Bolsonaro voorbijstreefde in de peilingen, heeft de rechtse politicus zijn aanvallen op de rechtsstaat opgevoerd.

“Deze president gaat nooit naar de gevangenis!”, riep hij in september vorig jaar ten overstaan van tienduizenden aanhangers. In felle woorden hekelde hij rechters van het hooggerechtshof die meerdere onderzoeken naar hem hebben lopen.

Met het bloedbad in Foz de Iguaçu lijken de sombere voorspellingen bewaarheid te worden. Terwijl de scheldende en tierende Bolsonaro zijn dreigementen in (enigszins) vage termen verpakt – in september vorig jaar waarschuwde hij dat rechters van het hooggerechtshof “iets kan overkomen wat we niet willen” – blijken zijn meest geharnaste aanhangers in staat een stap verder te gaan.

‘Stemcomputers fraudegevoelig’

Bolsonaro zaait de twijfel, de woede en de suggestie van de mogelijkheid van geweld: de Braziliaanse stemcomputers zijn fraudegevoelig, zegt hij al tijden; het leger zou een coup kunnen plegen en de macht overnemen, suggereerde hij meermaals; het electoraal hof en het hooggerechtshof zijn vijanden van het volk, stelde hij keer op keer.

PT-lid Arruda is slachtoffer geworden van dat ‘discours van haat’, stelt de partij van Lula in een verklaring. “Mensen die in de ban zijn geraakt van dit project van dood en vernietiging (de regering van Bolsonaro, red.) veranderen in agressors of moordenaars.”

Door het kordate optreden van Arruda, die met zijn eigen wapen de schutter uitschakelde, voorkwam hij een nog groter bloedbad, schrijft de partij. “Hij heeft talloze levens gered, want de fascist dreigde ook met het vermoorden van de andere gasten van het feest.” Ook presidentskandidaat Lula schreef in een tweet dat Arruda erger had voorkomen.

De man die met zijn woorden volgens de PT zou hebben aangezet tot het geweld, reageerde zondag nog niet op de schietpartij in Foz de Iguacu. Bolsonaro’s laatste tweets gaan over een toename van het aantal bedrijven in Brazilië en een kleine daling van de benzineprijs.