Het nieuwe aanvalswapen waar je niet meer zonder kan: ‘Zelfs IS gebruikte drones’

De eerste revolutie in oorlogsvoering was buskruit. Dan volgden nucleaire wapens. En nu is er de derde revolutie: AI-wapens. Dat zegt Kai-Fu Lee, een denker in artificiële intelligentie met een rijke carrière bij Google, Microsoft en Apple.

In Oekraïne is zo’n Russische drone met artificiële intelligentie teruggevonden. De KUB-BLA kan autonoom op een doelwit neerstorten, waarbij het 3 kilo aan explosieven tot ontploffing brengt.

Of Rusland het echt als autonoom toestel heeft ingezet, is onduidelijk, er zijn enkel foto’s van een paar neergestorte exemplaren. Dat zorgt voor ongerustheid over dergelijke killerrobots, waar geen mens meer aan te pas komt, al zouden producenten die AI-functionaliteiten aandikken in hun verkooppraatje.

“Vaak gaat het bij de autonomie om vluchtcorrecties en manoeuvres om een doel te raken dat wel door een menselijke operator is geïdentificeerd en dus niet om autonomie zoals de internationale gemeenschap een autonoom wapen zou definiëren,” zegt professor Michael Horowitz, die militaire technologie bestudeert aan de Universiteit van Pennsylvania, aan tech-blad Wired.

Ook zonder volledige autonomie zijn bewapende drones een gamechanger, omdat ze de risico’s voor de aanvaller zo drastisch beperken. België heeft ook bewapenbare drones, en militairen worden opgeleid om ze ook als dusdanig te gebruiken, maar voorlopig kan defensie ze enkel inzetten voor verkenningsopdrachten. Er raketten mee bedienen is een politieke beslissing, die vooral voor de groenen gevoelig ligt.

Aan de revolutionaire rol van drones twijfelt nochtans niemand meer. Deze week maakten de Verenigde Staten bekend dat ze Oekraïne 100 Switchblades gaan leveren, kleine kamikazedrones die ontploffen bij impact.

“De drone is het nieuwe aanvalswapen waar je niet meer zonder kan”, zegt defensie-expert Sven Biscop van het Egmontinstituut. “Zelfs IS gebruikte drones.”

Turkse Bayraktar-drones bleken cruciaal in 2020 voor het leger van Azerbeidzjan in Nagorno-Karabach, en zorgden dat jaar ook voor een kentering in de oorlog in Libië. Na meer dan duizend drone-aanvallen noemde de Speciale VN-vertegenwoordiger voor Libië het de grootste drone-oorlog in de geschiedenis. De Bayraktar heeft ook een reputatie in Syrië, waar Turkije ze zelf inzet.

Pickles uit Kiev

En nu poetst de oorlog in Oekraïne het imago van de bewapende drones in het Westen op, nu ze gezien worden als een essentieel instrument in de strijd voor democratie en niet langer als een vliegend roofdier in asymmetrische oorlogsvoering of om burgers aan te vallen. Op sociale media, ook het ludieke TikTok, circuleren al weken spectaculaire luchtbeelden van Bayraktar TB2-drones die Russische raketlanceerders, tanks en konvooien aanvallen en vernietigen, als in een videogame.

De beelden dienen ook de propaganda die het gevoel onder Oekraïners versterkte dat David het haalt van Goliath. Pas deze donderdag, na drie weken inzet, verscheen de eerste foto van een neergehaalde Bayraktar-drone in de buurt van Kiev.

De Turkse drones zijn zo berucht dat de dierentuin van Kiev een babymaki de naam Bayraktar gaf en de Oekraïense politie deed hetzelfde met een jonge politiehond die explosieven moet opsporen.

Een ander droneverhaal dat viraal ging was dat van een Oekraïense vrouw die vanop haar balkon een Russische drone uit de lucht haalde door er een bokaal opgelegde komkommers naar te gooien. Oekraïenser kon het niet en dus gingen al snel allerlei memes over de ‘Pickles uit Kiev’ rond.

Eén Oekraïens medium beweerde de vrouw te hebben opgespoord in Kiev, maar ze wilde enkel haar voornaam delen en foto’s van de neergestorte drone of van de bokaal had ze niet. “Het is niet het moment om foto’s te maken”, zegt Olena aan liga.net. “En het was een bokaal met tomaten, geen komkommers!”