Het mysterie van de Alpenmoord: leidt arrestatie verdachte eindelijk tot een doorbraak?

Al negen jaar wordt gezocht naar de dader(s) van een viervoudige moord in de Franse Alpen. Deze week werd een verdachte opgepakt. Het begin van een doorbraak? Een reconstructie door VTM-journalist Paul D’Hoore, die in de ban raakte van de intrigerende zaak.

In la tuerie de Chevaline stierven op 5 september 2012 drie leden van een Brits-Iraaks gezin en een wielertoerist. Het gebeurde op een zonnige dag, op een kleine parking op een berghelling, omstreeks 15.35 uur. Na dik negen jaar is er nog altijd geen dader, geen motief, geen begin van bewijs van wat dan ook. In principe verjaren dergelijke misdaden na tien jaar. Er rest de nieuwe onderzoeksrechter — de derde al — nog minder dan één jaar om de zaak uit te klaren. Twee recente ontwikkelingen geven goede moed.

Deze week is een mogelijke verdachte opgepakt voor ondervraging. Het gaat om een 57-jarige man die ook in februari 2015 al eens is verhoord en door de toenmalige procureur “met 95 procent zekerheid” onschuldig is verklaard. De man was met zekerheid in de buurt toen de moordpartij gebeurde, omstreeks 15.35 uur. De man reed er rond op een motor en is herkenbaar op de robotfoto die destijds gemaakt is aan de hand van een getuigenis van boswachters. Naar eigen zeggen was de motorrijder daar in de buurt om aan parapente te doen en heeft hij de slachtpartij niet gezien of gehoord, laat staan gepleegd.

Vorig jaar dook, totaal onverwacht, ook een ander spoor op. Bij een criminele bende in Parijs is hetzelfde soort zeldzame kogels aangetroffen als die waarmee de moordpartij van Chevaline is aangericht. Maar een duidelijk aanknopingspunt met de moorden die 600 kilometer van Parijs plaatsvonden, is er nog niet.

De moordscene

Op 5 september 2012 trekt William Brett Martin eropuit voor een fietstochtje. Hij heeft wat klusjes opgeknapt in zijn tweede verblijf in het Alpendorpje Lathuile en geniet nu van wat me-time.

William Brett Martin is een sportieve 53-jarige man. Hij heeft tien jaar jachtvliegtuigen bestuurd voor de Britse Royal Air Force en was vervolgens 19 jaar burgerpiloot voor British Airways. In 2012 is hij instructeur en examinator voor Boeing.

William Brett Martin vertrekt met zijn mountainbike naar Le Martinet, een parking onderweg naar de Col de Chérel. Hij kent de weg goed. Hij heeft de beklimming al een keer of tien gedaan.

Tijdens de klim wordt hij voorbij gefietst door een wielertoerist op een koersfiets. De wielertoerist rijdt veel sneller en verdwijnt al snel uit het zicht. Even later wordt William Brett Martin ook gepasseerd door een bordeauxkleurige BMW met Britse nummerplaat. De auto zit vol, merkt hij.

William Brett Martin bereikt Le Martinet. Hij beschrijft wat hij ziet en doet: “Toen ik de parking naderde, was het eerste wat ik zag een fiets die op de weg op zijn kant lag. Ik was eerder door een wielertoerist voorbij gefietst, dus ik dacht dat hij gewoon aan het uitrusten was van de beklimming. Een heel jong kind strompelde de weg op. Eerst dacht ik dat ze gewoon met haar broer of zus aan het spelen was, want ze zag er vanop een afstand een beetje uit alsof ze aan het dollen was. Toen ik haar naderde, was het echter duidelijk dat ze behoorlijk zwaar gewond was en dat er veel bloed op haar zat. En toen ik nog dichterbij kwam, zag ik ook een auto met draaiende motor en draaiende wielen.

“Het leek toen alsof er een vreselijk ongeluk had plaatsgevonden. Het was dus van belang om snel eerste hulp te bieden, wat ertoe leidde dat ik eerst en vooral aandacht schonk aan het meisje. Ze lag op de weg, kreunend, een beetje half bewusteloos. En ze lag vóór die auto met draaiende wielen.

“Dus mijn eerste gedachte was dat ze verplaatst moest worden, voor het geval de auto naar voren zou schieten en haar zou overrijden of zo.

“Ik verplaatste haar buiten de rijrichting van de auto, wég van de weg. Ik bracht haar zo goed als ik kon in een overlevingshouding en vroeg haar om daar gewoon te blijven liggen. Ze was zeer ernstig gewond. Ze was afwisselend bij en buiten bewustzijn. Ik controleerde of ze geen ernstige bloedingen had die gestelpt moesten worden.

“Toen ging ik voort met de wielertoerist. Ik dacht dat er een vreselijk ongeluk was gebeurd tussen een fietser en een auto, omdat de fietser min of meer vóór de auto op de grond lag. Maar er waren dingen die niet helemaal klopten. De fiets van de wielertoerist lag niet naast hem. Hij vertoonde geen schaafwonden, wat je bij een gevallen fietser zou verwachten. Omdat hij een beetje vóór de auto lag en omdat het leek alsof de auto met draaiende motor ineens naar voren kon schieten, moest ik hem verplaatsen. Ik bracht hem weg van voor het voertuig en controleerde toen zijn hartslag. Ik kon geen polsslag voelen. Ik vermoedde dat hij dood was.

Verbrand rubber

“Ik richtte mijn aandacht op de auto. Ik rook verbrand rubber en de hitte van een draaiende motor. Het leek me een goed idee om de motor van de auto uit te zetten, dus ik ging naar de bestuurderskant en merkte toen dat de zijruit verbrijzeld was. Ik merkte enkele gaten en begon mij af te vragen of het kogelgaten waren. Ik droeg koershandschoentjes en duwde letterlijk de ruit naar binnen en zette het contact uit. Nu de motor uit stond en de wielen niet meer draaiden, was het een stuk rustiger en ik begon de mensen binnenin te bekijken. Het was vrij duidelijk dat de verwondingen van die mensen niet overeenkwamen met wat je zou verwachten bij een auto-ongeluk op een parkeerplaats. Er was veel bloed en hoofden met kogelgaten erin. Ik had nog nooit mensen gezien die neergeschoten zijn. Eigenlijk leek het net een Hollywood-scène. Als iemand ‘cut!’ had geroepen en iedereen was opgestaan en weggewandeld, dan was de scène voorbij geweest. Maar het was helaas het echte leven.

“Het werd mij nu vrij duidelijk dat het om een wapenmisdaad ging. Nu werd ik een beetje ongerust, omdat ik dacht dat er misschien een gek in het bos zat. Het hele gebied is bebost. Le Martinet is een soort parkeerplaats in een bosrijke omgeving

Ik begon het bos af te speuren om te zien of er een of andere gek was met een geweer en of ik het volgende doelwit zou zijn. Toen ik even snel om me heen keek, bleek het niet nodig om meteen weg te rennen en ik dacht ‘goed, ik pak mijn mobiele telefoon en probeer de reddingsdiensten te bellen’. Maar ik had geen verbinding!

“Ik besloot met mijn mountainbike een stukje terug naar beneden te fietsen. Ik stond wel voor een dilemma over wat ik zou doen met het jonge meisje: haar achterlaten of meenemen op mijn mountainbike. Ze was erg licht, dus ik had een soort brandweerlift kunnen doen en haar op mijn fiets kunnen meenemen. Maar ze had veel verwondingen en met het lage niveau van mijn medische opleiding, was er een risico op inwendige bloedingen, dat soort dingen. De verstandigste beslissing was om haar in de herstelpositie te laten en hulp te gaan zoeken op mijn fiets, zo snel als ik kon.”

Al na enkele honderden meters komt William Brett Martin bij een auto die bergop rijdt. In de auto zitten drie mensen: de 41-jarige Fransman Philippe Didierjean met twee vriendinnen. Het trio is bijna op zijn bestemming. Ze zijn van plan de auto achter te laten op parking Le Martinet en de nacht door te brengen in een chalet op de Col de Chérel. William Brett Martin klampt hen aan. Zijn verhaal is warrig, ook vanwege zijn gebrekkige kennis van de Franse taal. Philippe Didierjean heeft op die plek wél verbinding en belt de hulpdiensten. De oproep komt binnen om 15 uur 44 minuten 59 seconden.

WAT IS ER PRECIES GEBEURD?

Wie was er bij? Het gaat om één onbekende schutter en vier dodelijke slachtoffers:

— Saad al-Hilli (50 jaar), vader

— Iqbal al-Saffar (47 jaar), moeder

— Suhaila al-Allaf (74 jaar), grootmoeder (moeder van Iqbal, schoonmoeder van Saad)

— Sylvain Mollier (45 jaar), wielertoerist

Er zijn ook twee overlevende slachtoffers:

— Zainab al-Hilli (7 jaar), oudste dochtertje

— Zeena al-Hilli (4 jaar), jongste dochtertje

De slachtpartij begint met twee schoten op wielertoerist Sylvain Mollier. Het is een volslagen mysterie wat er aan die schoten is voorafgegaan. Sylvain Mollier was bergop aan het fietsen en had het punt bereikt waar auto’s en motoren niet mogen doorrijden, omdat daar het beschermd natuur­gebied Parc Naturel du Massif des Bauges begint.

Als fietser mocht Sylvain Mollier dus wél verder rijden. Was hij dat van plan? Het is mogelijk, maar verre van zeker. Want het is vrijwel onmogelijk om de berg over te rijden. De Col de Chérel is 1.495 meter hoog en naar de top toe wordt het wegdek almaar slechter en uiteindelijk is het nog maar een overwoekerde grindweg.

Je kan alleen over de Col de Chérel rijden met een motor (wat dus niet mag) of met een mountainbike. De dure koersfiets van Sylvain Mollier (5.000 euro) is ongeschikt. Het zou voor Sylvain Mollier wel mogelijk zijn geweest om nog verder te rijden, tot aan het ‘maanlandschap’ waar geen bomen meer staan en daar rechtsomkeer te maken.

Maar de fietstocht van Sylvain Mollier is dus geëindigd aan de kleine autoparking Le Martinet. Daar kunnen automobilisten hun voertuig aan de kant zetten om een bergwandeling te maken.

Als Sylvain Mollier de parking bereikt, heeft hij een half uurtje bergop gefietst. Het gemiddelde stijgingspercentage van de helling is bijna 7 procent. Hij is gestopt. Uit vrije wil? Of is hij tegengehouden? Het is duidelijk dat Mollier niet de tijd had om zijn fiets netjes tegen een boom te zetten. Hij heeft hem laten vallen, op de rechterkant van de weg.

Pang! Pang! Sylvain Mollier wordt door twee kogels in de rug getroffen. Hij heeft dus geprobeerd weg te lopen van de schutter. Pang! Pang! De twee volgende kogels zijn voor Saad al-Hilli en zijn 7-jarige dochtertje Zainab. Zij bevinden zich op de parking, buiten de auto. De andere gezinsleden zitten ín de bordeauxkleurige BMW van de familie, die geparkeerd staat op Le Martinet.

Vader Saad trekt zijn dochtertje bij de arm en schreeuwt haar toe dat ze zo snel mogelijk weer moet instappen in de auto. Hijzelf rept zich naar de rechterkant van zijn Britse BMW, de kant waar het stuur zit. Zijn dochtertje probeert de passagierszetel links vooraan te bereiken. Bij hun vluchtpoging wordt vader Saad geraakt in de rug en dochtertje Zainab in de schouder.

Komt het door de schotwonde in de schouder? Was ze te traag? Heeft vader Saad de autodeuren van binnenuit vergrendeld vóór zijn dochter kon instappen? Feit is dat Zainab niet meer in de auto is geraakt op het moment dat haar vader bliksemsnel een vluchtmanoeuvre in gang zet.

De BMW staat met de neus naar het bos geparkeerd, helemaal rechts op de parking. Saad al-Hilli rijdt achteruit en maakt een halve cirkel naar links. Zo komt hij aan de andere kant van de kleine parking te staan, met de neus naar de weg toe. Vanuit die positie kan hij rechts de bergweg naar beneden nemen, wég van de schutter.

Pang! Pang! Pang! Pang! De schutter laat Saad al-Hilli niet zomaar wegvluchten. Doordat het een Britse auto is, passeert Saad al-Hilli als bestuurder voor de neus van de schutter. Die schiet twee kogels door het achterste zijraam en twee door het voorste zijraam, waar de chauffeur zit. Eén kogel treft de moeder achteraan rechts en twee kogels treffen vader Saad.

Pang! Sylvain Mollier krijgt een bijkomende kogel in het lijf. Hij heeft geprobeerd weg te vluchten en zich te verschansen achter de achteruitrijdende auto. Dat loopt in alle opzichten verkeerd af.

De achteruit wegstuivende BMW ‘schept’ Mollier en sleept hem mee.

Negen keer raak

Negen schoten. Negen keer raak. En toch dreigt de zaak voor de schutter in de soep te draaien. De BMW staat op het punt te ontsnappen. En het pistool is leeg. Hij gebruikt een pistool dat bij het begin van de actie over negen kogels beschikt: één in het pistool zelf en acht in de lader.

De schutter moet de lege lader verwijderen en een nieuwe lader met acht kogels inbrengen. Slaat de schutter in paniek? Is hij onhandig? Feit is dat hij zijn pistool laat vallen op het asfalt van de weg. Daarbij raakt de bekleding van de kolf beschadigd. De onderzoekers zullen later brokstukjes van de bekleding van de kolf terugvinden.

Zo weten ze met zekerheid welk type pistool de schutter heeft gebruikt en op welke plaats hij stond toen hij zijn eerste salvo van negen kogels afvuurde.

Als hij zijn wapen heeft herladen, vertoont de schutter tekenen van paniek. Pang! Pang! Pang! Pang! Pang! Pang! Pang! Pang! Hij vuurt de tweede lader helemaal leeg. Geen enkele kogel raakt een doelwit. De schutter raakt zelfs de BMW niet. De carrosserie van de auto vertoont geen enkel kogelgat en geen enkele vorm van kogelinslag. De voorruit is ongeschonden.

De onderzoekers treffen later kogels aan op allerlei plaatsen: in een boom, in de grond, langs de weg naar beneden, in het water… Wat was de bedoeling? Was het niet logischer om op de vluchtende auto te schieten? Maar de bestuurder kan hij niet meer raken. De auto heeft een halve cirkel gemaakt en Saad al-Hilli zit nu niet meer aan de kant waar de schutter zich bevindt. Mogelijk heeft de schutter met zijn kogelregen vóór de neus van het voertuig, geprobeerd om Saad al-Hilli te ontmoedigen om zijn vlucht voort te zetten?

De tweede lader is leeg. Paniek bij de schutter? Dat is niet meer aan de orde. Wellicht tot zijn eigen verbazing ziet de schutter dat de auto niet wegrijdt. De motor brult. De achterste wielen draaien. Het is een auto met achterwielaandrijving. De wielen draaien achteruit. Ze zijn zelfs een gat aan het graven in de onverharde bodem, aan de rand van de parking.

Allicht is vader Saad al-Hilli niet meer bij machte de auto “in vooruit” te zetten. Hij is al geraakt door drie kogels. Zijn voet staat op het gaspedaal. Hij blijft ‘gas geven’. Maar de auto blijft ter plaatse.

De schutter is onverwacht weer volledig meester van de situatie. Hij plaatst een derde lader in zijn pistool en maakt de klus koelbloedig af.

Eerst stapt hij naar grootmoeder Suhaila. Zij zit achteraan links. Door de cirkelbeweging van de auto is zij nu voor het eerst aan de kant van de schutter komen te zitten. Zij is de enige die nog door geen enkele kogel is geraakt. Pang! Pang! Door de zijruit krijgt zij twee kogels in het hoofd.

De schutter stapt naar de andere kant van de auto, naar moeder Iqbal, die achteraan rechts zit en bij het begin van de vluchtbeweging van de auto al door een kogel is geraakt. Pang! Pang! Twee kogels in het hoofd.

De schutter zet twee stapjes naar voren, tot bij bestuurder Saad. Pang! Pang! Twee kogels in het hoofd. Nu stapt de schutter naar Sylvain Mollier, die door de auto is meegesleept en zich halvelings vóór het voertuig bevindt. De wielertoerist is ook al geraakt door drie kogels. Hij ligt op zijn buik en is stervende.

Heeft Sylvain Mollier zichzelf in zijn doodstrijd nog omgedraaid? Dat is niet uitgesloten, maar het is waarschijnlijker dat het de schutter is die het lichaam heeft omgedraaid en op zijn rug gelegd. Pang! Pang! Sylvain Mollier krijgt nog een kogel in het hart en uiteindelijk — vanop extreem korte afstand — een vijfde en laatste kogel in het hoofd, net onder één van zijn ogen.

De derde lader is leeg. Daar loopt Zainab nog rond op de parking. De schotwonde in haar schouder is niet levensbedreigend. Heeft de schutter geen bijkomende kogels ter beschikking? Heeft hij gemerkt dat er mensen naderen en durft hij niet meer te schieten? Hij beslist de zaak op een andere manier af te ronden. Hij bewerkt het hoofd van het zevenjarige meisje met de kolf van zijn pistool en laat haar voor dood achter. In de diepe hoofdwonde zullen onderzoekers later ook een splinter aantreffen van de beschadigde bekleding van de kolf van het pistool.

De schutter verdwijnt. Niemand heeft hem zien aankomen of vertrekken.

Waar is Zeena?

De politie kan makkelijk de identiteit van de slachtoffers achterhalen. Sylvain Mollier heeft identiteitsbewijzen op zak en de familie al-Hilli is makkelijk traceerbaar aan de hand van haar Britse nummerplaat. Zo weet de politie al snel dat de familie al-Hilli met haar caravan op een kampeerplaats aan het meer van Annecy verblijft.

Op de camping vernemen de politiemensen tot hun stomme verbazing dat het gezin al-Hilli op reis is met twéé jonge dochtertjes. De zevenjarige Zainab is met ernstige hoofdletsels overgevlogen naar het universitair ziekenhuis van Grenoble. Maar wáár is de vierjarige Zeena? Is zij meegenomen door de schutter? Niemand heeft ook maar enig idee.

Helikopters kammen met warmtecamera’s de omgeving uit, op zoek naar de schutter en nu ook op zoek naar Zeena. Zonder enig resultaat.

De plaats van de misdaad is van de buitenwereld afgesneden. Er wordt apparatuur aangevoerd voor een grondig ballistisch onderzoek. Zo kan men exact de baan van de kogels bepalen en de volgorde waarin ze zijn afgevuurd. De apparatuur moet vanuit Parijs komen, 600 kilometer verderop. Zolang de officiële vaststellingen niet zijn gebeurd, moet de plek onaangeroerd blijven.

Pas acht uur na de schietpartij – het is al bijna middernacht – kan begonnen worden met de berging van de lichamen. Het lijkt onvoorstelbaar, maar toch rijst bij de politie het idee dat Zeena zich ín de wagen zou kunnen bevinden. Een Franse politieagente opent de autodeur achteraan rechts en fluistert in haar beste Engels ‘Police’, om het meisje — mocht ze zich in de auto bevinden — gerust te stellen. En inderdaad: Zeena komt tevoorschijn van onder de lange rok van haar moeder. Die had haar daar verstopt tijdens de vluchtpoging en opgedragen om zich stil te houden. Dat heeft Zeena bijna acht uur volgehouden. De warmtecamera’s hadden haar niet opgemerkt: haar lichaamswarmte vormde een geheel met die van haar moeder.

Wie was het doelwit?

1. De familie al-Hilli?

De onderzoekers zijn vanaf het begin overtuigd dat de Brits-Iraakse familie al-Hilli het doelwit is van de slachtpartij. De wielertoerist zou een toevallig slachtoffer zijn geweest. Uit de weg geruimd omdat hij op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was, als getuige van een executie.

Het leven van de familie al-Hilli wordt uitgeplozen. Saad is de jongste zoon van een welstellende Iraakse zakenfamilie die Irak is ontvlucht nadat de Baath-partij er in 1968 aan de macht kwam. De al-Hilli’s zijn sjiïten. Ze hebben twee zonen. Saad en Zaid zijn dan nog jonge tieners.

In 2012 werkt Saad al-Hilli als zelfstandig consulent voor een satelliet- en ruimtevaartbedrijf. Is hij omgebracht vanwege betrokkenheid bij industriële of politieke spionage?

Op het internet fulmineerde Saad naar verluidt vaak urenlang tegen Israël en sympathiseerde hij met de Palestijnen en Hezbollah. Heeft de Israëlische geheime dienst Mossad hem uit de weg geruimd?

De onderzoekers vinden nog een ander motief voor de moord. Saad en zijn oudere broer Zaid blijken elkaar te haten vanwege een erfeniskwestie. Elf maanden eerder is er zelfs een vechtpartij geweest en sindsdien hebben ze geen woorden meer uitgewisseld, tenzij via een advocaat.

Zaid weigert naar Frankrijk te gaan voor het onderzoek. Hij wil ook geen DNA afstaan. Het is de Britse politie die hem op 24 juni 2013 oppakt vanwege ‘samenzwering tot moord’. ’s Anderendaags mag hij weer naar huis. Hij mag niet in contact komen met mogelijke getuigen en moet in zijn appartement blijven wonen. Hij gaat in 2013 wel ongehinderd op reis naar Borneo en Hongkong.

In Frankrijk verklaart de procureur die het onderzoek leidt: “De oudere broer heeft een motief voor de moord. Maar het is niet omdat je een motief hebt, dat je schuldig bent.”

Volgens Zaid is het Britse onderzoek ‘een cover-up’. “De Franse onderzoekers wéten wie er achter zit. Het doelwit was Sylvain Mollier.”

2. Sylvain Mollier?

Van slachtoffer Sylvain Mollier is geen enkele foto verspreid. Niemand van zijn familie heeft enige verklaring afgelegd. Niemand (behalve zijn familie) weet waar hij begraven is.

Sylvain Mollier werkte bij Cezus, een Franse onderneming die brandstof voor kerncentrales produceert. Ligt daar een motief voor de moord? Weinig waarschijnlijk. Mollier werkte daar als lasser en was niet ingewijd in bedrijfsgeheimen.

Net zoals bij de familie al-Hilli, stoten de onderzoekers op een familievete. Sylvain Mollier had een vechtscheiding achter de rug en woonde samen met een 16 jaar jongere apothekeres met wie hij een zoontje van drie maanden had. Hij had nog maar net drie jaar ouderschapsverlof genomen. Zijn rijke schoonfamilie bleek niet blij met de wending die het leven van hun dochter had genomen.

De moordpartij in Chevaline is begonnen met twee kogels voor Sylvain Mollier. Ze eindigt met een kogel in het hart en in het hoofd van Mollier, die dan al stervende is. Is dat een aanwijzing dat het de schutter om Sylvain Mollier te doen was?

3. De familie al-Hilli én Sylvain Mollier?

Dat is weinig waarschijnlijk. Het zou veronderstellen dat de schutter een afspraak had met Saad al-Hilli én Sylvain Mollier. Er is geen enkel verband gevonden tussen beiden.

4. William Brett Martin?

Was er een vergissing in het spel? Had de schutter de ‘opdracht’ gekregen om de oud-RAF-piloot William Brett Martin te luiqideren, die met de fiets naar Le Martinet zou komen? William Brett Martin is onderweg voorbij gefietst door Sylvain Mollier en de schutter – die Brett Martin niet kende en dus niet herkende – heeft de verkeerde ‘fietser’ geliquideerd en alle getuigen uit de weg geruimd?

5. De BMW van de familie al-Hilli?

Het is bekend dat er in de streek rond het meer van Annecy frequent auto’s van Britse toeristen werden gestolen. Die werden daar zelfs voor gewaarschuwd door het consulaat. Het zou dus een carjacking geweest kunnen zijn, die op een onvoorstelbare manier uit de hand is gelopen.

Le Martinet is een parkeerplaatsje waar geregeld mensen hun auto achterlaten om een wandeling te maken. De schutter kon rustig wachten tot zich een prachtige auto naar zijn keuze aandiende. Een bordeauxkleurige BMW break bijvoorbeeld…

Wie had kunnen denken dat nét op dat moment ook een wielertoerist zou arriveren? En vooral: dat de bestuurder niet eenvoudigweg zijn autosleutel zou afgegeven onder bedreiging met een pistool, maar zou proberen te vluchten en zo zijn eigen leven en dat van zijn hele familie in gevaar zou brengen? Heeft de uitvoerder van de mislukte carjacking dan maar élke getuige uit de weg geruimd?

6. Géén exact doelwit?

Er zijn diverse mogelijke situaties waarbij er géén exact doelwit was.

Misschien ging het om een tueur fou, die willekeurige slachtoffers wou maken? Of om een geestgestoorde? De onderzoekers hebben nagegaan of er recent psychopaten of psychiatrische patiënten waren vrijgekomen, maar dat heeft geen resultaat opgeleverd.

Ging het om een terreuraanslag? Dat zou kunnen, maar terreuraanslagen worden doorgaans ‘opgeëist’ en dat is hier niet gebeurd.

Wou iemand zijn colère uitwerken? Waren de talrijke buitenlandse toeristen in de streek ‘die alles mogen en alles opkopen’ een uitlaatklep voor de frustraties van de schutter? Deskundigen menen dat iemand die zo’n slachting aanricht, niet aan zijn proefstuk toe is. Er is dus gezocht naar gelijkenissen met andere schietpartijen. Ook dat heeft niets opgeleverd.

Wie is de schutter?

Diverse verdachten zijn de revue gepasseerd:

1. William Brett Martin

De gewezen militair William Brett Martin heeft de moordscène ontdekt. Misschien heeft hij ze wel veroorzaakt en een ander verhaal opgedist? Niemand kan dat controleren.

In eerste instantie heeft de gendarmerie zeker rekening gehouden met die mogelijkheid. Enkele dagen na de moordpartij was er een soort reconstructie. Bij die gelegenheid werd William Brett Martin in een kogelvrij vest gestopt. Een duidelijke voorzorgsmaatregel om te voorkomen dat een mogelijke dader zou worden geliquideerd door een scherpschutter.

De speurders hadden eerst ook moeite om te geloven dat William Brett Martin tijdens zijn fietstocht naar Le Martinet géén schoten had gehoord, terwijl mensen beneden in het dorp Chevaline die 25 (!) schoten wél hadden horen knallen.

Uit de wedersamenstelling bleek dat er wel degelijk plaatsen zijn waar je – door de bochten in de weg én het geklater van het bergriviertje náást en onder de weg – de schieten niét gehoord zou kunnen hebben. Het onderzoek naar kruitsporen bij William Brett Martin heeft ook niets opgeleverd.

Een jaar later heeft William Brett Martin zijn tweede verblijf in de buurt van Chevaline verkocht. Hij verblijft nu voltijds in Engeland.

2. De ontslagen politieman

Op de dag van de moordpartij had een bosbeheerder een motorrijder aangetroffen op het terrein hogerop, waar geen gemotoriseerd verkeer is toegelaten. De bosbeheerder stuurde de motorrijder terug, de berg af. De motorrijder heeft effectief de klimmende fietser William Brett Martin gekruist en is dus zéker voorbij Le Martinet gekomen vóór William Brett Martin de moordscène aantrof.

Aan de hand van het getuigenis van de bosbeheerder kon een nauwkeurige robotfoto van de motorrijder worden gemaakt. De onderzoekers hebben die robotfoto pas vrijgegeven op 4 november 2013, méér dan een jaar na de feiten, toen het onderzoek op een dood spoor was beland.

In februari 2014 is Eric Devouassoux opgepakt. Hij lijkt sprekend op de robotfoto. Hij heeft een motor. Hij blijkt over een illegale verzameling wapens de beschikken, onder meer van hetzelfde type als het moordwapen. Op de dag van de moordpartij was zijn gsm in de buurt, zo is uit de analyse van het telefoonverkeer gebleken. Hij is ontslagen als politieman en werkt nu als veiligheidsagent in Zwitserland.

Bingo! denken de onderzoekers. Na vier dagen moeten ze hem laten gaan. Er is geen enkel bewijs tegen hem. Het wapen van de slachtpartij zat niet in zijn collectie en ook niet in de grond rond zijn huis. Zijn DNA matcht niet met het DNA op de plaats van de misdaad.

Er zijn inderdaad twee DNA-sporen aangetroffen op de BMW van de familie al-Hilli: huidschilfers buiten op de bumper en binnen in de auto, die niet afkomstig zijn van de familieleden zelf. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat ze van de schutter zijn, al weet je maar nooit.

3. De motorrijder

In maart 2015, tweeënhalf jaar na de feiten, wordt eindelijk de motorrijder van de robotfoto gevonden. Het gaat om een zakenman uit Lyon die op de fatale dag aldaar zijn geliefde sport parapente is komen beoefenen.

De man heeft geen gerechtelijk verleden en er is geen verband gevonden met de slachtoffers. De motorrijder heeft het niet gedaan, concluderen de onderzoekers met 95 procent zekerheid. Toch werd de motorrijder deze week opnieuw opgepakt voor ondervraging.

4. De scherpschutter

Is de schutter zelf al gestorven? Het zou kunnen.

Op 2 juni 2014 heeft Patrice Menegaldo zelfmoord gepleegd. Hij was een gewezen scherpschutter bij het Franse Vreemdelingenlegioen en had een aan-en-af-relatie met de zus van Sylvain Mollier. Hij kende ook diens nieuwe vriendin.

De onderzoekers werkten de lijst af met álle mensen die bekend waren met de familie Mollier en verhoorden ook Menegaldo. “Een lang, gespierd en vernederend verhoor”, verklaarde Menegaldo aan zijn dokter.

Twee maanden na het verhoor pleegde hij zelfmoord. Hij liet een afscheidsbrief na van zeven bladzijden, waarin hij bezwoer dat hij niét de schutter is, maar benadrukte dat hij niet kon leven met het idee dat men hem verdacht.

Kan er nog opheldering komen?

Op 5 september 2017, na exact vijf jaar, is het team van onderzoekers gewijzigd. Dat is een standaardprocedure bij onopgeloste zaken. Andere onderzoekers kijken met een verse blik naar de feiten. Maar die verse blik heeft nog geen nieuwe elementen opgeleverd. Het nieuwe team heeft nog één jaar om de zaak op te helderen. Dan wordt het onderzoek in principe afgesloten. Het kan alleen verlengd worden in specifieke situaties, bijvoorbeeld in terrorismezaken.

Het staat vast dat er één schutter was, die één wapen heeft gebruikt. Vaak leidt het wapen naar de schutter. Dat blijft mogelijk. Maar daarvoor zal in deze zaak véél geluk nodig zijn.

Het wapen is een pistool van het type Luger P06. Het werd vóór de Tweede Wereldoorlog gebruikt door het Zwitserse leger. De Waffenfabrik van Bern heeft er exact 56.028 geproduceerd.

Er bestaat geen register met eigenaars van dat type wapen. Het is een pistool dat in Zwitserland van generatie op generatie is doorgegeven en meestal niet is ‘aangegeven’. Alleen als het moordwapen van Chevaline nog eens aan de oppervlakte komt – bij een andere misdaad of bij een huiszoeking – kan het alsnog leiden naar de schutter.

De schutter heeft specifieke kogels gebruikt: 7,65 x 21 Parabellum. Die 7,65 mm doorsnee is vrij courant Specifieker is de lengte van de patroonhuls: 21,59 millimeter. Die kogels zijn specifiek voor de Luger P06 en komen weinig voor.

Begin vorig jaar zijn plots dergelijke kogels aangetroffen bij de opdrachtgever van een moordcommando in de buurt van Parijs. De man is een gewezen commandant van de Franse inlichtingendiensten. Op de dodenlijst van het ­commando stonden onder meer een zakenvrouw, een autocoureur en een vakbondsman.

Die drie geplande moorden zijn allemaal in de soep gedraaid, wat leidde tot de ontdekking van het moordcommando. Het onderzoek moet nu uitwijzen of het commando eerder al wél met succes heeft toegeslagen, hoe lang het al bestaat en… of het ook een rol gespeeld kan hebben bij de moordpartij in Chevaline op 5 september 2012.