Het Mexicaanse tentamen van Jacques Rogge

Mexico City

Eigen berichtgeving

Hans Vandeweghe

Achtentwintig, 300 en 10.500. Dat zijn de drie getallen waarvan Rogge heel af en toe een nachtje wakker ligt. Het grootste getal staat voor het aantal atleten, de 300 (eigenlijk 301) zijn de verschillende medailledisciplines en 28 is het aantal sporten. Rogge had ze al tijdens zijn verkiezingscampagne uitgeroepen tot bovengrenzen, en dat was gedurfd, want met name zijn tegenstander Dick Pound vond dat er nog wat rek zat in de Spelen. Vandaag is Dick Pound voorzitter van de studiecommissie Olympische Spelen, met als opdracht de afslanking en beheersbaarheid in kaart te brengen.

Pound mag dan misschien op de lijn-Rogge zitten, dat geldt lang niet voor alle IOC-leden. Toen begin september de aanbevelingen van de commissie van het olympische programma bekend raakten, keek iedereen richting Rogge. "De commissie heeft onafhankelijk haar werk verricht", zei Rogge, glimlachte aimabel en zweeg. Een waardeoordeel had hij niet, maar Rogge kennende had hij de grootste waardering voor de chirurgische precisie waarmee elke sport onder de loep was genomen. Guido De Bondt, secretaris-generaal van het BOIC, is sinds begin dit jaar lid van de commissie. "Geen sport die we niet hebben besproken. Niet al onze aanbevelingen zijn in eerste instantie terug te vinden in het rapport. Niet al onze aanbevelingen zullen ook worden uitgevoerd. Maar de aanzet is gegeven. Het programma is bespreekbaar gemaakt."

Rogge heeft iets, maar is hij een leider en kan hij besturen? Dat vroegen de Angelsaksers zich af in de aanloop naar de presidentsverkiezingen vorig jaar. Dat zat Rogge hoog en alsof hij zich wilde bewijzen, vatte hij de koe onmiddellijk bij de horens. Al na enkele maanden had hij het IOC doorgelicht en waren de eerste veranderingen - vaak besparingen - doorgevoerd. Soms ingrijpend, soms pijnlijk klein. Zo is de (heel erg dure) minibar in de (heel erg dure) kamer in het Lausanne Palacehotel voortaan voor eigen rekening van de IOC-leden, maar ook het olympische voetvolk in het hoofdkwartier in Lausanne morde, getuige daarvan een recente doorlichting waarin het moraal als lager dan ooit wordt omschreven. Rogge was een man met een missie: het IOC ontvetten en efficiënter laten werken.

Een dictator is Rogge niet. Maar dichter bij een democratie dan een oligarchie of een technocratie (als het ingewikkeld wordt) komt zijn ideaalbeeld van besturen ook weer niet. Rogge is te lang bobo, heeft te veel vergaderd met onkundige verkozen bestuurders, en hij kent de valkuilen. Zoals die van de traagheid. Bij Rogge moet het vooruitgaan. Hij weet beter dan wie ook wat er scheelt aan de Olympische Spelen, maar hij zette toch een commissie aan het werk. Niet om het probleem te begraven, zoals zo vaak gebeurde in Lausanne, maar om het te benoemen.

De aanbeveling van de programmacommissie is voor Rogge een voorzet, maar of hij de doelkans zo maar kan inkoppen, valt nog te bezien. De technocraten hebben hun huiswerk gemaakt en de kans dat er nog eens iets ten goede verandert aan het olympische programma is weer reëel. Sinds 1948 zijn de spelen er alleen maar groter op geworden (zie tabel) en de laatste twintig jaar is het aantal atleten verdubbeld. De laatste sport die van het olympische programma verdween, was polo, dat in Berlijn 1936 zijn zwanenzang beleefde. Argentinië won toen na een spannende finale van Groot-Brittannië met 11-0. Polo zou wat graag terugkeren op het olympische programma, maar maakt geen kans. Alleen rugby en golf zouden in overweging worden genomen, maar dan alleen als er sporten zouden verdwijnen. Daarvan zijn er momenteel drie genomineerd: baseball, softbal en moderne pentatlon.

Die laatste sport is een anachronisme, uit de tijd dat sport iets was voor de happy few en voor legerofficieren. Geen zinnig mens die een moderne pentatleet kan benoemen. Bij gebrek aan atleten werd door de UIPM (de internationale bond) dan maar geïnvesteerd in lobbying. Erevoorzitter is prins Albert van Monaco en ondervoorzitter van deze bond is Juan Antonio Samaranch junior, ook wel bekend als de Kleine Sam. Die zou het dus kunnen meemaken dat een jaar na zijn omstreden coöptatie als IOC-lid de enige sport waarvan hij bestuurder is ook nog eens van het programma vliegt. De enig denkbare reden waarom IOC-leden moderne pentatlon gratie zouden kunnen verlenen, is traditie. De sport werd ooit geïntroduceerd door Pierre de Coubertin, de zelfverklaarde uitvinder van de moderne spelen.

Baseball en softbal zes jaar na hun introductie aan de deur zetten, daar zijn allerlei goede redenen voor gevonden zoals "de beste atleten komen niet" en "de infrastructuur is te duur" of "is niet voldoende verspreid in de wereld", maar de achterliggende (en niet uitgesproken) redenering is duidelijk: de VS hebben ons voor Atlanta '96 verplicht om die sporten op te nemen in het programma, laten we de Amerikanen tonen dat ze geen baas zijn over de Olympische Spelen en die sporten afvoeren.

Vorige maand kwam Sports Business Journal met een bericht dat de IOC-voorzitter had gemeld dat hij niet zou zwichten voor externe druk. Uit het artikel bleek dat een (Amerikaanse) sponsor zou hebben geprobeerd om het IOC op andere gedachten te brengen. Daar keek niemand van op. Vanuit de VS, de feitelijke eigenaar van de Olympische Spelen sinds 1984, klinkt al langer de kritiek dat het IOC te Europees zou zijn. De programmacommissie bestaat uit twaalf leden, waarvan de helft Europeanen.

De commissie kan echter alleen voorstellen formuleren, niets beslissen. Dat komt het uitvoerend comité toe (als het gaat over disciplines binnen een sport), of de IOC-sessie (over sporten), de vergadering met alle 127 leden. De executive board vergadert van maandag tot woensdag, de ledensessie op donderdag en vrijdag. Aangezien Rogge geen zin heeft om over zijn graf te regeren, wil hij het liefst met een aangepast programma komen voor Peking 2008, mogelijk zijn laatste Spelen als hij in 2009 niet wordt herkozen. Dat is minder dan zes jaar te gaan en het olympische charter zegt dat het programma zeven jaar van tevoren moet vastliggen. Wijzigen kan dus alleen als ook het charter wordt gewijzigd en daarvoor is nog eens een tweederde meerderheid nodig van de IOC-leden.

Het is lang niet zeker en zelfs hoogst onwaarschijnlijk dat Rogge die brede steun heeft. Dit is het moment waarop Rogge noodgedwongen een soort kloon van Samaranch moet worden. De diplomaat die hij niet altijd wil zijn, die weet dat hij een goed project heeft, maar die te maken krijgt met een vergadering met voor de helft sportonkundige lieden die allemaal hun dubbele en verborgen agenda's hebben. De veranderingen treffen drie sporten in hun olympische bestaan, maar nog negen andere sporten moeten serieus inleveren. Twaalf getroffen sporten kunnen heel wat lobbywerk in stelling brengen. Wat ook de uitkomst is, het olympische programma staat weer op de agenda. Guido De Bondt: "Zo heeft men in de military onmiddellijk het competitiereglement aangepast, op een wijze die tot voor kort onbespreekbaar was. En kunnen ook softbal en baseball ineens wel hetzelfde stadion gebruiken."

Mexico City wordt een serieuze tussentijdse test voor de daadkracht van Rogge. In het slechtste geval voelt hij al meteen in het uitvoerend comité te veel nattigheid en schuift hij de beslissing over een aangepast programma door naar volgende zomer, naar de sessie in Praag, maar of er over acht maanden meer animo voor verandering zal zijn, mag worden betwijfeld. In dat geval wenkt de lange baan.

De hervorming van het olympische programma is niet het enige heikele dossier van Rogge. Deze vergadering in Mexico is ooit op de agenda gezet als de sessie waarbij de IOC-hervormingen opnieuw onder het licht zouden worden gehouden. Rogge wil die nog een beetje strakker aanhalen en de leden nog meer in het gareel dwingen. Een nieuwe ethische code lag al klaar in Salt Lake City in februari, maar onder druk haalde Rogge die van tafel en maakte ze opnieuw bespreekbaar. Een harde kern van IOC-leden wil van geen ethische code weten en ijvert achter de schermen voor een herstel van het bezoekrecht van IOC-leden aan kandidaat-steden, een voorrecht dat werd afgeschaft na het uitlekken van het Salt Lake-omkoopschandaal.

Geen hervormingen, wél bezoekrecht. Het zou Rogges eerste worst case scenario kunnen zijn.

Sporten: Baseball, softbal en moderne pentatlon. Disciplines/proeven: atletiek: snelwandelen; badminton: gemengd dubbel; kajak: slalom; paardrijden: military; roeien: lichtgewichtklassen; schieten: onbekend; synchroonzwemmen: ploegen; worstelen: Grieks-Romeins; zeilen: Star en Soling.

Maken een kans: golf, rugby. Maken geen kans: acrogym, rollerhockey, polo, surfen, waterskiën, biljart, petanque, dansen, bowling, squash, onderwatersporten, luchtsporten, bridge, schaken.

Stad Jaar Sporten Disciplines Atleten Moskou 1980 21 203 5.283 Los Angeles 1984 21 221 6.082 Seoel 1988 23 237 8.473 Barcelona 1992 25 257 9.386 Atlanta 1996 26 271 10.630 Sydney 2000 28 300 10.960 Athene 2004 28 301 10.500

Alleen rugby en golf maken kans als nieuwe olympische sport, maar dan moeten baseball, softbal en/of moderne pentatlon verdwijnen