Het licht van Lyon
Elke achtste december, ook vandaag dus, tovert de Franse stad Lyon zich om tot de feeëriekst verlichte stad ter wereld. Daarvoor zorgt een combinatie van traditie en ultramoderne lichttechnieken. Dit nachtelijke evenement brengt jaarlijks zo'n vier miljoen mensen op de been.
door Rudy Collier / foto's maurice subervie, lightmediation
Lyon, is een grote, tweeduizend jaar oude stad aan de samenloop van de Rhône en de Saône, en schurkt zich tegen de heuvels Fourvière en La Croix-Rousse aan. Lyon beschouwt zichzelf, behalve als paradijs voor gourmets, ook als hoofdstad van de Galliërs. Een stad waar Asterix en zeker Obelix zich thuis zouden voelen, zoveel is zeker. Bezienswaardigheden zijn er genoeg: er is het grote amfitheater op de heuvel van Fourvière, het Musée de la Civilisation Gallo-Romaine en de negentiende-eeuwse basiliek. Maar de grootste charme is weggelegd voor Le Vieux Lyon: 24 hectaren nauwe straatjes en zogenaamde traboules, nauwe doorgangen van straat naar straat. Le Vieux Lyon telt het grootste aantal Renaissancegebouwen in Europa en staat dan ook op de lijst van het Unescowerelderfgoed.
De traditie van het Lichtfeest gaat anderhalve eeuw terug. Op 8 december 1852 was de inwijding van een standbeeld van de Heilige Maagd voorzien dat opgetrokken werd op de heuvel van Fourvière, die uitkijkt op de stad. Een belangrijk moment voor de inwoners, ook al omdat die plechtigheid eigenlijk op 8 september had moeten plaatsvinden, maar verhinderd was door een plotse overstroming van de Saône. Ook op 8 december leek het erop dat het weer roet in het eten zou gooien. Een geweldig onweer barstte los, maar verdween even plots als het gekomen was. Duizenden inwoners gingen uit dankbaarheid spontaan de straat op en plaatsten lichtjes op hun vensterbanken. Een traditie was geboren. Maar het bleef niet bij kaarsjes aan de vensters. In 1999, net voor de eeuwwisseling, besloot het stadsbestuur om het roer helemaal om te gooien en er een groots, vier dagen durend spektakel van te maken, met 8 december als apotheose. Bij dit evenement worden telkens veel internationale ontwerpers en artiesten uit heel de wereld betrokken, en met een heus Plan Lumière worden alle stadsdelen op originele wijze verlicht. Dat Plan Lumière zorgt er trouwens voor dat het hele jaar zo'n 250 plaatsen en monumenten constant op originele wijze zijn verlicht. Elk jaar trotseren honderdduizenden bezoekers uit alle continenten de nachtelijke kou en wandelen ze een letterlijk verblindend mooie route af. De feestende inwoners meegeteld, zijn er op 8 december zo'n vier miljoen mensen op wandel in de lichtstad.
De inwoners zelf blijven hun gewoontes trouw en en versieren nog steeds massaal hun vensters met kleine flikkerende lichtjes. Dit jaar brengt Lyon, stad van twee rivieren, een eerbetoon aan de Saône. Ook zijn de binnenplaatsen van het stadhuis, het Hôtel de Ville, voor de eerste keer geopend. Verder zijn tal van artiesten aan het werk. Zo creëerden Leslie Labonne en les Eclairagistes Associés een plastic lichtinstallatie die geïnspireerd is op de historische band tussen de wijk Croix Rouge en de zijdebewerking, een ambacht dat ooit zorgde voor de rijkdom van deze stad. De façade van de opera is kunstzinnig bewerkt met grafische effecten en pixels, en de binnenplaatsen en binnenwanden van het Hôtel de Ville kregen een heel aparte Chromolitheverlichting mee van de hand van Patrice Warrener, die al jaren meewerkt aan het lichtfestival. Op de Place des Terreaux zweven lichtbollen tien meter boven de grond, op de Eglise Saint-Nizier krijgen we een visuele en lichtende visie op de verschillende gezichten van het gebouw door de tijd heen én worden de stenen engelen tot leven gewekt. De gevel van het Hôtel-Dieu is compleet getransformeerd door 3D-luchtfoto's, fantastische vegetatietaferelen en golfgezichten, als echo's van de rivier. Alles en iedereen in Lyon doet mee aan dit internationale festival. Zo baadt het openbaar vervoer dit jaar volledig in het roze. De metro vervoert niet enkel de toeschouwers, maar is zelf onderdeel van het festival. Alle wagons van de metro zijn voorzien van speciale neonverlichting. Kortom, niets of niemand ontsnapt aan het festival van het licht. Meer nog, de stad blijft de grenzen van haar ambitie verleggen. Zo werd zelfs een internationaal forum voor 'lichtsteden' gecreëerd, kwestie van technische en andere knowhow te delen. Momenteel behoren een dertigtal steden, waaronder Turijn, Glasgow, Luik, Montréal en Sjanghai tot deze Lighting Urban Community International. Er is ook één Belgische stad die hierin meedraait, de vurige stad Luik. Een lichtend voorbeeld, als het ware. n
