‘Het is een traditie’: waarom Nederlanders massaal in de rij staan voor Belgisch vuurwerk

Tot een kwartier staan de Nederlanders in de winkels aan te schuiven voor vuurwerk. Vorig jaar was het al een gekkenhuis in Baarle-Hertog, waar de grens dwars doorheen kronkelt. Dit jaar is het er pokkedruk sinds oktober. ‘Dit is nu eenmaal het vuurwerkdorp.’

In de Molenstraat straalt van de gezichten van de vier Nederlandse tienerjongens bij het verlaten van de Pyroshop eenzelfde soort triomfalisme af als die er ooit moet zijn geweest bij naoorlogse Belgen die zich in deze regio stiekem kwamen bevoorraden met boter. Vandaag is het felbegeerde goed knalvuurwerk. “Je mag het hier wel kopen, maar je mag het in Nederland nog niet afsteken”, legde een jongen achter de toonbank plichtsbewust uit. “Dat weten we heus wel”, zei Owen (18), een van de vier.

Owen en zijn vrienden houden meerdere kartonnen dozen onder hun armen. “Dit is de Dumbum F2”, zegt Owen. “Komt uit Polen. Gaat loeiend hard. En natuurlijk gaan we er zaterdagavond heel hard mee knallen.”

Een van de drie zegt helemaal niks met vuurwerk te hebben. Hij is bekommerd om de dieren, zegt hij. “Maar je mag maar zoveel kopen per 16-plusser”, legt Owen uit. “Dus brachten we hem mee zodat we wat extra konden inslaan.”

Even testen

Tijdens de jaarwende 2021-2022, de eerste na corona, belandden 773 Nederlanders op de spoed, vooral jongeren. “Zoals elk jaar veroorzaakten vuurwerkongevallen enkele amputaties, dit jaar van een of meerdere vingers en allemaal door zwaar illegaal vuurwerk”, zo meldde RTL Nieuws toen.

Vuurwerk mag sinds 2002 in Nederland enkel nog in de winkel worden verkocht op 29, 30 en 31 december. Voor opslag en stocks gelden sinds de explosie van een vuurwerkfabriek in Enschede (23 doden) in 2000 ook erg strikte regels. Of de drie-dagen-regel effect heeft, hangt af van hoeveel mensen zich in de grensregio komt bevoorraden. In ons land zijn de regels soepeler.

In de Pyroshop is het op vrijdag een kwartier aanschuiven. Tijdens het wachten kan je op tablets filmpjes bekijken van wat de Bomber Nation te bieden heeft: honderd shots en een “extreem krachtige flowerbed”. 69,99 euro. De Krypton belooft 70 shots “extreem harde knallen” en “dubbele effecten”. Prijs: 129,99 euro.

De politie van regio Turnhout heeft kort voor kerst een nadar geplaatst voor de Kapelstraat, waar drie vuurwerkwinkels vlak bij elkaar liggen. Er geldt nu een heel strikt parkeerverbod. “Vorig jaar was het een gekkenhuis”, zegt een bewoonster. “Je kon met je wagen nergens meer door. Vuurwerktoeristen parkeerden zich dubbel. Ze gooiden afval op straat, plasten tegen onze gevels. En ze staken vuurwerk af, om het eerst even te testen.”

“Het is pokkedruk sinds oktober”, zegt de serveerster in bistro Le Coq. “Nederlandse vuurwerkkopers hebben van de Belgische politie niks te vrezen, maar eens op Nederlands grondgebied met knalvuurwerk riskeren ze een inbeslagname en een boete als je te veel hebt gekocht.” Er is dan wel een maximumhoeveelheid die je per winkel mag inslaan, heel wat kooplustigen passeren langs alle zes de winkels in het dorp.

“Het doet heel erg denken aan coffeeshops van weleer”, zegt de kok. “Vroeger was het van: zoveel gram mag. Nu zijn het kilo’s.”

Chaamseweg

“Ik snap ook niet waarom al deze mensen tot de laatste dagen wachten om in België vuurwerk te komen kopen”, zegt Jeroen Cornelissen van Dolfijn Vuurwerk in de Chaamseweg, iets buiten het centrum. “Wij zijn open van september tot 31 december. Ons gamma is het grootst in die eerste maanden. Extreem druk – zoals nu – is het pas in de laatste dagen. Wij zijn iets meer gespecialiseerd in siervuurwerk, maar de klanten willen vooral knalvuurwerk. Dus ja.”

De Chaamseweg is een van die straten in Baarle-Hertog waar de even huisnummers op Nederlands gebied liggen en de oneven op Belgisch. “Op mijn voetpad mag ik knalvuurwerk afsteken”, zegt Jeroen. “Natuurlijk ga ik dat niet doen, we vragen onze klanten trouwens heel expliciet om het niet te doen. Je komt nu wel in een wat gekke situatie.”

Jeroens vader begon 30 jaar geleden met deze winkel. De traditie van vuurwerk met oudjaar versterkte zich in de jaren daarna alleen maar sneller. Geamputeerde vingers en uitslaande branden hadden geen enkel effect. “Het is een Nederlandse traditie”, zegt Jeroen. “En Baarle-Hertog is nu eenmaal het vuurwerkdorp.”