Het is Amerika tegen de rest op G7-top in Canada

De G7 in Canada dreigt een top van verdeeldheid te worden. De bijeenkomst die bedoeld is voor overleg tussen de zeven grootste industrielanden ter wereld, lijkt vandaag en morgen uit te lopen op een confrontatie tussen de Verenigde Staten onder leiding van president Donald Trump aan de ene kant en de overige zes aan de andere kant.

Canada heeft mooie plannen voor de top in het idyllische Charlevoix, waar strenge veiligheidsmaatregelen moeten voorkomen dat demonstranten de wereldleiders in de weg zitten. Op de agenda staan meer banen en economische groei, meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen, meer samenwerking tegen de klimaatverandering en samen bouwen aan een veilige wereld. Daar kan niemand tegen zijn, of misschien toch wel?

Amerikaans protectionisme

Trump verstoort de internationale overeenstemming. Hij heeft aangekondigd dat hij de VS terugtrekt uit het klimaatakkoord van Parijs. Daar bovenop kwamen de importtarieven die hij instelde voor staal en aluminium uit Mexico, Japan, de Europese Unie en G7-gastland Canada.

Met dit protectionisme hoopt de president Amerikaanse banen te beschermen, en dat met de 'nationale veiligeid' als argument. 'Belachelijk' noemde de Canadese premier Justin Trudeau die redenering gisteren. De leden van de G7 die vasthouden aan vrijhandel en internationale samenwerking, geloven nu nauwelijks meer in de mogelijkheid om het eens te worden met Washington.

"Ik weet dat we rond de tafel zeer, zeer oprechte gesprekken zullen voeren, zeker met de Amerikaanse president", zei Trudeau woensdag. Voor een gastheer is het zeer ongebruikelijk om vooraf te wijzen op vermoedelijke problemen met een van de gasten. Gisteren riep hij alle deelnemers op 'beleefd te blijven' tijdens de top. De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei 'moeilijke discussies' te verwachten.

De Franse minister van buitenlandse handel Philippe Champagne ging nog een stapje verder. "De economische wereldorde ligt onder vuur", zei hij, met een verwijzing naar de importtarieven. Maar Trump gaat daar niets van terugnemen, zo maakte zijn topadviseur Larry Kudlow duidelijk. "Er zijn meningsverschillen. Hij houdt zijn poot stijf."

Dan is er nog de mogelijkheid dat Trump er straks niet bij is. The Washington Post meldt, op basis van bronnen in het Witte Huis, dat de president geen zin heeft om te gaan en zijn vicepresident stuurt.

G6+1

Zo dreigt dit een G7-top te worden die niet afsluit met de gebruikelijke gezamenlijke slotverklaring. Vorig jaar in het Italiaanse Taormina maakte Trump al een voorbehoud wat betreft de aanpak van het klimaatprobleem. Maar de rest van de verklaring, met daarin onder meer mooie woorden over de vrijhandel, ondertekende hij toen nog wel.

Nu lijkt het zinloos om een inhoudelijk stuk op te stellen waar alle zeven deelnemers hun handtekening onder willen zetten. Betrokkenen speculeren al op de mogelijkheid van een verklaring van de gastheer, waar iedereen het zijne van kan vinden. En er is zelfs sprake van een slotverklaring van zes leden, zonder de VS. Dan dreigen de G7 een G6+1 te worden.

"Wij zijn niet bereid een gezamenlijke slotverklaring te accepteren die het akkoord van Parijs niet noemt", zei een woordvoerder van de Franse president Emmanuel Macron. Ook een veroordeling van het nucleaire akkoord met Iran is voor Macron onacceptabel. Trump heeft dat akkoord opgezegd, terwijl de andere zes landen eraan vast willen houden.

Met alle onenigheid zal er in Charlevoix weinig ruimte zijn om te spreken over de topontmoeting van Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. De twee ontmoeten elkaar dinsdag in Singapore, met de bedoeling om de vrede op het Koreaanse schiereiland dichterbij te brengen. De westerse bondgenoten van de VS staan op dit moment zo ver af van Washington, dat ze weinig invloed hebben op die cruciale bespreking.

Welke zeven landen nemen deel aan de G7?

De G7 ontstond, eerst informeel, in de jaren zeventig van de vorige eeuw. De leiders van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, West-Duitsland, Frankrijk en Japan kwamen bijeen, de vijf grootste ontwikkelde economieën ter wereld. Later schoven ook Italië en Canada aan. Sinds de jaren tachtig doen de leiders van de Europese Unie mee, al is die instelling zelf geen lid.

Eind jaren negentig schoof Rusland aan bij de G7, die enige tijd als G8 door het leven ging. Maar sinds de Russische inval in de Krim in 2014 is president Vladimir Poetin niet meer welkom. China is inmiddels de tweede economie ter wereld, maar volgens het Internationaal Monetair Fonds en andere instellingen is het nog geen ontwikkeld land. Te veel mensen in China leven nog in armoede.

Al met al is de G7 dus nog steeds wat hij vanaf het begin was: een club van rijke en machtige westerse landen. Samen vertegenwoordigen ze ruim 60 procent van de wereldeconomie, met de EU meegerekend zelfs 70 procent.

Twitterruzies

Op Twitter regent het intussen verwijten tussen de regeringsleiders. "Het maakt de Amerikaanse president niet uit of hij geïsoleerd staat. Ons maakt het evenmin wat uit om een verklaring van zes landen te ondertekenen als dat nodig zou zijn", schreef Macron op Twitter. Hij deed dat zelfs, zeer uitzonderlijk, in het Engels. Het antwoord van Trump bleef niet lang uit.