Het huwelijk tussen Huize Hollywood en Huize Windsor is mislukt

Never complain, never explain. De succesvolle heerschappij van koningin Elizabeth, de langst regerende vorstin uit de wereldgeschiedenis, kan worden teruggevoerd op deze vier woorden. Nooit klagen, nooit uitleggen. Het is ook het advies dat ze geeft aan haar kinderen en kleinkinderen.

Hoe moeilijk dat simpele motto is, blijkt uit de historische breuk die haar kleinzoon Harry en zijn vrouw Meghan Markle woensdag hebben veroorzaakt. Ze waren niet langer bestand tegen de druk, onder meer van de media, die hun koninklijke rol met zich meebrengt. Canada is hun bestemming.

Het begon zestien maanden geleden zo veelbelovend, toen Harry en Meghan elkaar het jawoord gaven in St. George’s Chapel. Aan de ene kant in de middeleeuwse kerk van Windsor Castle zat Hollywood, de vrienden van de Suits-actrice, aan de andere kant zaten de Windsors.

De wereld genoot van het moment waarop prins Charles met de trotse moeder van Markle, een Afro-Amerikaanse vrouw, door de kerk liep, van de hartstochtelijke liefdespreek die de Amerikaanse dominee gaf en van de rit die het gelukkige stel maakte, toegejuicht door duizenden koningsgezinden uit de hele wereld.

Maar toen al rommelde het achter de schone schijn. In de aanloop naar het sprookjeshuwelijk waren er spanningen, met name over de eisen die de bruid zou hebben gesteld. De installatie van airconditioning, bijvoorbeeld, waar de koningin niets in zag. Wat goed genoeg voor haar is, oordeelde ze, is goed genoeg voor George Clooney, Serena Williams en andere beroemdheden.

Deze en andere kleinigheden vormden een voorbode van een trans-Atlantische cultuurbotsing, die nu heeft geleid tot een aardbeving binnen het duizend jaar oude vorstenhuis.

Plichtsverzuim

Uniek is het niet. Koningin Victoria heeft zich altijd een buitenstaander gevoeld in huize Windsor en liet zich na de vroegtijdige dood van haar echtgenoot Albert amper meer in het openbaar zien.

Koning Edward VIII moest halverwege de jaren dertig kiezen tussen de troon en zijn liefde voor Wallis Simpson, een gescheiden Amerikaanse. Hij verkoos het laatste, de vrijheid, en bracht de rest van zijn leven in het Parijse Bois de Boulogne door als een veredelde banneling. Daardoor werd zijn jongere broer, de vader van Elizabeth, ongewild koning.

De koningin is dat ‘plichtsverzuim’ van haar oom nooit vergeten.

De vergelijkingen tussen Wallis en Meghan liggen voor de hand. Het koninklijke bestaan viel de dochter van Hollywood moeilijk. Als actrice was ze publiciteit gewend, maar de obsessieve aandacht van de Britse tabloids was van een andere orde.

De bladen berichtten over de slechte verhouding die zou bestaan tussen haar en Kate, haar schoonzus. Dat werd versterkt door het besluit van Harry om afstand te nemen van zijn oudere broer William. Harry en Meghan gingen in Frogmore Cottage wonen, dat ze voor omgerekend 2,6 miljoen euro lieten opknappen.

Er werd geschreven over de moeizame relatie tussen Meghan en het paleispersoneel. Felle kritiek kreeg het duo vanwege hun gepreek over de klimaatverandering, temeer omdat ze zelf jetsetters zijn.

Voor veel Engelsen was dit het soort Hollywood-hypocrisie dat de acteur en komiek Ricky Gervais afgelopen weekeinde bekritiseerde tijdens de Golden Globes-ceremonie.

In een interview met ITV liet Meghan recentelijk weten te lijden onder alle media-aandacht en niet van plan te zijn, hoe goed ze ook kan acteren, de ‘stiff upper lip’ aan te leren.

Sterker, de twee zochten de tegenaanval.

Wereldverbeteraars

Markle klaagde kranten aan die haar persoonlijke, emotionele brief aan haar vader hadden gepubliceerd, terwijl Harry hetzelfde deed met kranten die zijn telefoon hadden gehackt.

De prins wees op het lot van zijn moeder Diana, die in 1997 de dood was ingejaagd door de paparazzi, door de media die ze gebruikte en door wie ze werd misbruikt.

Harry en Meghan zagen de rol van progressieve wereldverbeteraars voor zich, een rol die slecht samengaat met de koninklijke verplichtingen, zoals lintjes doorknippen en lachen voor de camera’s.

De breuk is geen verrassing. Vorig jaar al waren er geruchten dat de twee zich in Afrika wilden vestigen. Twee maanden geleden vluchtten ze naar Canada, om wekenlang over hun toekomst na te denken.

Ze waren afwezig bij de koninklijke kerstviering en op de foto’s die naast Elizabeth stonden tijdens haar kerstrede. Ook brachten ze geen bezoek aan de hoogbejaarde prins Philip, die al tijden ziek is. Een ander teken was de foto die kort voor Driekoningen werd vrijgegeven, waarop Elizabeth poseerde met haar opvolgers: Charles, William en George.

Van Charles is bekend dat hij naar een kleiner koningshuis wil. Dat zijn jongere broer Andrew onlangs vanwege diens contacten met Jeffrey Epstein zijn taken moest neerleggen, kwam wat dat betreft niet slecht uit.

Dat zoon Harry een andere rol wilde, was bij hem bekend, maar de abrupte aankondiging, via Instagram, heeft ook Charles overvallen. Harry en Meghan wisten dat The Sunday Times op de hoogte was van hun plannen om naar Canada te emigreren, de reden dat ze er in allerijl zelf mee naar buiten kwamen.

Beveiliging

Wat hun plannen precies behelzen, weet niemand. Harry en Meghan willen financieel onafhankelijk zijn, maar wie gaat hun beveiliging betalen?

Ze willen bovendien recht blijven houden op de koninklijke toelage en het gerenoveerde Frogmore Cottage benutten als Britse pied à terre.

Elizabeth, Charles en William waren naar verluidt ziedend op het jonge stel, wat duidelijk werd in de korzelige persverklaring van het paleis, waarin slechts werd gewezen op de ‘complexe gevolgen’ van de beslissing.

Wat de koningin gaat doen, moet nog blijken. Niet klagen, niet uitleggen, is immers het devies.