Het Europees Parlement een lachertje? Die tijden zijn allang voorbij, bewijst Qatargate

Qatargate, het schandaal rond PS-politici Marc Tarabella en Marie Arena, krijgt niet de aandacht die het verdient in de Vlaamse media. Niet omdat het smeuïg zou zijn of omdat de PS mogelijk betrokken is, maar wel omdat de macht van het Europees ­Parlement vreselijk wordt onderschat.

Er wordt in de Vlaamse pers te weinig geschreven over Qatargate in het Europees Parlement. Dat is een feit en een (zelf)verwijt. In de Franstalige kranten verschijnen dagelijks pagina’s vol met artikels over de ‘liaisons dangereuses’, zoals Le Soir ze omschrijft, van de Europese PS-parlementsleden Marc Tarabella en Marie Arena.

Afgelopen donderdag kreeg het getal 389 er buitensporig veel aandacht. Zoveel telefonische contacten had Arena, zo blijkt uit juridische documenten, met Antonio Panzeri, een van de spilfiguren in de hele Europese affaire. Tarabella kreeg al een schorsing van de socialistische fractie. Arena moest tijdelijk een stap opzijzetten. Het Europees Parlement wil ook graag de parlementaire onschendbaarheid van Tarabella opheffen.

In de Vlaams media zijn er, zelfs in deze nieuwsluwe kerstvakantie, slechts sporadisch nieuwsartikels over de vermeende misstappen van de twee PS-parlementsleden te vinden. En die staan veel vaker in de tweede helft van de krant dan in de eerste.

Koffer vol geld

De reden voor het gebrek aan interesse zou kunnen zijn dat er twee Franstaligen en geen Vlamingen betrokken zijn bij Qatargate. Tussen haakjes: de Vlaamse socialisten van Vooruit distantieerden zich opvallend snel en opvallend fors van hun kameraden van de Parti Socialiste. Voorzitter Conner Rousseau noemde hen in Humo zelfs ‘crapuul’ en ‘pipo’s’.

Maar dat is niet de hoofdoorzaak voor de lauwe interesse in deze affaire. Kazachgate met ­Armand De Decker of Samusocial met Yvan Mayeur gingen ook over Franstalige politici, maar kreeg wel veel airplay. De plaats delict – het ­Europees Parlement – van dit schandaal, dát is de reden waarom er zo weinig over wordt bericht.

Die karige aandacht is een probleem omdat dit een van de grootste schandalen is die het Europees Parlement ooit heeft gekend. Er zijn de feiten, die in een film grotesk en ongeloofwaardig zouden overkomen. De vader van het Griekse parlementslid Eva Kaili, die op heterdaad betrapt werd met een koffer vol geld. De vzw Fight Impunity, die een dekmantel blijkt voor frauduleuze zaakjes. Of de Marokkaanse spionnen, de dure handtassen en de enveloppes met geld.

Maar er is, onder dat smeuïge laagje, ook de vaststelling dat dit omkoopschandaal wijde en diepe vertakkingen heeft in de socialistische fractie van het Europees Parlement én de internationale vakbondsfederatie. Nota bene het Belgische gerecht spit het hele zaakje uit, maar ook dat lijkt geen reden om er in de pers veel aandacht aan te spenderen.

Dubbele scandalitis

De pers zou ook beter wat vaker inzoomen op Qatargate vanwege de betrokkenheid van de Parti Socialiste. Niet om makkelijke verbanden te leggen met het ‘schandalige’ verleden van de partij, met Samusocial, Publifin of Agusta-Dassault. Ook niet om erop te wijzen dat partijvoorzitters Elio Di Rupo en Paul Magnette, hoe clean ze zelf ook zijn, die geur van affairisme maar niet van zich af gewassen krijgen.

Wel omdat de Franstalige socialisten de grootste partij van de federale zevenkoppige coalitie zijn. Hoe meer dit Europese schandaal uitdijt, hoe groter de kans is dat de PS zich op andere vlakken zal willen bewijzen en dus zal blijven dwarsliggen in de federale regering. Premier ­Alexander De Croo (Open Vld) of partijvoorzitters Sammy Mahdi (cd&v), Egbert Lachaert (Open Vld) en Conner Rousseau (Vooruit) kunnen blijven dromen over en blijven pleiten voor een pakket hervormingen voor de arbeidsmarkt, de pensioenen en de fiscaliteit. Als de PS geen zin heeft, zal er met Pasen – de nieuwe deadline voor een groot, federaal akkoord – weinig tot niks bougeren.

De PS heeft bovendien in twéé parlementen last van scandalitis. In het Waals Parlement moest parlementsvoorzitter Jean-Claude Marcourt (PS) aftreden na een even luxueus als nutteloos reisje naar Dubai en exuberante verbouwingskosten aan het parlementsgebouw. De PTB/PVDA zal de PS daar in alle assemblees over blijven jennen, waardoor de goesting tot hervormen bij de PS nog meer kan slinken.

UItbollen

Maar het gebrek aan kopij over dit corruptieschandaal is vooral een groot probleem omdat het Europees Parlement ontzettend machtig is. De Vlaamse pers neemt meestal de houding over van de Vlaamse politici tegenover dit parlement, die er – op een enkele uitzondering na – minachtend en lacherig over doen.

Dat is geen exclusief Vlaams of Belgisch fenomeen. In de meeste Europese landen wordt smalend gedaan over dat logge Europees Parlement met zijn ondoorzichtige besluitvorming. Partijen in andere lidstaten zenden er daarom politieke beginnelingen heen, die er dan in alle anonimiteit de stiel kunnen leren.

In België gebeurt juist het omgekeerde. Politici die uitgespeeld zijn op de nationale bühne krijgen er van hun partij een uitbolbaan. Of zoals Bart De Wever in 2019 zei over zijn tegenstander Kris Peeters: “De Romeinen zouden gezegd hebben: ‘Ga naar huis, laat uw bad vollopen en zet uw aderen open, u bent niet meer nodig.’ Nu word je naar het Europees Parlement gestuurd.”

Oorspronkelijk had het Europees Parlement inderdaad weinig te zeggen in de Europese ­hiërarchie, maar die tijden zijn voorbij. De 705 Europees Parlementsleden bevolken allang geen leutertent meer, zoals professor Hendrik Vos vaak terecht opmerkt.

De grote ommezwaai kwam er in de jaren 1990 met het verdrag van Maastricht, dat het Europees Parlement mee beslissingsrecht gaf. Sinds 2009, het verdrag van Lissabon, heeft het Parlement de macht om wetten te amenderen en goed te keuren. Over alle Europese wetgeving heeft het Europees Parlement nu het laatste woord.

Concrete cijfers zijn er niet, maar academici zoals Vos gaan ervan uit dat 80 procent van onze Belgische wetgeving op de een of andere manier wordt beïnvloed door de Europese wetten. Voor landbouw is die beïnvloeding heel rechtstreeks, voor andere bevoegdheden, zoals cultuur of onderwijs, is ze meer zijdelings of subtiel.

Over de buitenlandse politiek heeft het Europees Parlement in principe niet veel macht. De resoluties van het Europees Parlement over de buitenlandse politiek werden dan ook nooit al te ernstig genomen. Ze hebben wel een politieke betekenis, maar er hangen dus geen echte consequenties of concrete regelgeving aan vast.

Superstaat Europa

Toch blijkt dat de Qatari en Marokkanen veel euro’s veil hadden om juist die zogezegde ‘niemendalletjes’ van de Europese besluitvorming te beïnvloeden. Eva Kaili en co. zouden immers zakken geld en chique cadeaus gekregen hebben om het Europees Parlement via tussenkomsten bij die resoluties gunstiger te stemmen over die twee landen.

Als die ‘onmachtige’ resoluties in de ogen van buitenstaanders al zoveel geld waard zijn, bewijst dit dan niet hoe machtig het Europees Parlement net is? En al zeker over bevoegdheden waarover het wél reële macht heeft?

Eigenlijk is Europa een superstaat, zoals ­Annemie Turtelboom in haar boek Het geld van Europa schrijft. Een superstaat met een supranationaal parlement, in alle betekenissen van het woord, waar de pers best wat meer de schijnwerpers op richt. Aandacht van de vierde macht kan de macht van gewiekste lobbyisten juist beperken en de appetijt voor omkoping doen slinken.