Het boudoir van de Franse politiek

Door Ayfer Erkul

"Maar monsieur Laumond, weet u waar mijn man deze nacht weer uithangt?" Bernadette Chirac zal de vraag meer dan eens stellen in de vijfentwintig jaar dat Jean-Claude Laumond de privéchauffeur is van Jacques Chirac. Het citaat, dat in een enkele zin de seksuele appetijt van Frankrijks toppoliticus weergeeft, komt uit het boek dat Laumond schreef nadat hij in 1997 werd afgedankt. Vingt-cing ans avec lui zal Chirac leren om bedienden, die tot de details op de hoogte zijn van zijn privéleven, niet meer zonder boe of ba op straat te zetten.

Jacques Chirac is ongetwijfeld een van de meest chauds lapins, hete konijnen, van de Franse politiek, aldus Christophe Deloire en Christophe Dubois in hun boek Sexus Politicus. 'Monsieur trois minutes, douche inbegrepen', doet graag aan seks, het liefst buiten zijn huwelijk, weet graag alles over seks en spreekt er nog veel liever over. Die keer bijvoorbeeld tijdens een poëzievoorstelling van Eskimomeisjes in Sint-Petersburg, in het gezelschap van Pierre Moscovici, toen nog minister voor Europese Zaken onder Jospin. Op een gegeven moment zet Chirac nadrukkelijk zijn bril op. "Die kleine Eskimo daar is helemaal niet mis", murmelt Moscovici tegen hem. "Waarom denkt u dat ik mijn bril heb opgezet", klinkt het geamuseerd.

Er was ook nog die andere keer, tijdens een persconferentie over chocolade, opnieuw in het gezelschap van Moscovici. "Chocolade is goed voor het moreel en voor de seks", fluistert Chirac tegen hem. Tijdens een G7-top kan Chirac het niet laten de Canadese premier te feliciteren omdat een Canadees bedrijf een middel heeft gevonden om de seksuele drift te stimuleren. "Nu kunnen we ieder weekend vier keer seks hebben", zegt hij enthousiast. "Maar dan is het een kalmeringsmiddel", zou de toenmalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi daarop hebben uitgeroepen.

Wie Sexus Politicus leest om te weten welk standje Mitterrand prefereerde, of Giscard d'Estaing graag de zweep hanteerde en of Nicolas Sarkozy nog seks heeft met zijn echtgenote, komt bedrogen uit. Het boek is geen voyeuristische opsomming van zinnenprikkelende avonturen, maar een weerslag van ernstige onderzoeksjournalistiek, benadrukken de Deloire en Dubois, journalisten die respectievelijk voor Le Point en Le Parisien schrijven. Eerder schreven zij L'enquête sabotée, over de moord op een prefect in Corsica, en Les islamistes sont déjà là, over het moslimextremisme in Frankrijk.

Om een beeld te geven van het seksuele leven van Franse politici, spraken Deloire en Dubois met tientallen prominenten, van politici, ministers en oud-ministers over politieagenten en bedrogen echtgenotes tot maîtresses.

Sexus Politicus, dat sinds enkele weken de top van de bestsellerlijsten siert, is geen antipolitiek boek, benadrukken de auteurs. Noch een maatschappijstudie of een filosofisch essay. Het werk toont aan dat Franse politici mannen zijn van vlees en bloed, grappig en inspirerend, met een overvloed aan vitale en seksuele energie. "De homo politicus houdt er in Frankrijk van om vrouwen te veroveren. Zijn motor is het verlangen, zijn doel het plezier."

Die bewering stoelt op het verleden, op Franse monarchen als de zonnekoning en Lodewijk de zestiende, die er in hun paleizen een rist vrouwen op nahielden als attributen van macht. "Net als in het paleis van Versailles is het politieke leven in Frankrijk een activiteit die fundamenteel fallisch is van aard", aldus Deloire en Dubois. "Politici zijn in een permanente staat van verleiding. Velen denken dat, om aan macht te geraken, eerst vrouwen veroverd moeten worden. En omgekeerd: wie macht heeft, kan gemakkelijker aan vrouwen geraken."

Seksuele aantrekkingskracht mag je niet onderschatten in de Franse politiek. Dat mocht de voormalige socialistische premier Lionel Jospin ondervinden toen hij er in 2002 bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen al uit werd gekieperd. Jospin heeft zijn mislukking volgens Deloire en Dubois vooral te danken aan het feit dat hij nooit de rol van verleider heeft kunnen of willen vervullen.

Macht is het ultieme afrodisiacum, citeren de auteurs de Amerikaan Henry Kissinger, ooit nog minister van Buitenlandse Zaken onder Richard Nixon. De grootste machthebbers van de vijfde republiek waren dan ook heuse rokkenjagers, zo ook de drie laatste presidenten.

De auteurs van Sexus Politicus halen soms hilarische anekdotes aan van de afspraakjes die de Valéry Giscard d'Estaing, François Mitterrand en Jacques Chirac hadden. Bekende verhalen, zoals die keer dat Chirac na een afspraakje van een kwartier met zijn broek nog open op een vergadering opdaagde. Of die keer dat Giscard d'Estaing, die ooit zei dat zeventien miljoen vrouwen verliefd waren op hem, een botsing had met een melktruck. Dat was in 1974 en aan zijn zijde zat een in het boek niet nader vernoemde vrouw. Op zich niet zo'n opvallende gebeurtenis, ware het niet dat de feiten zich afspeelden om vijf uur 's ochtends. Dat was iets waar de staatsveiligheid altijd al voor gevreesd had. "Zijn medewerkers weten vaak niet waar hij zich bevindt", schreef Le Monde in 1974. "Tijdens het weekend gebeurt het meermaals dat hij verdwijnt zonder dat iemand weet of hij bij zijn ouders zit, bij zijn schoonouders of elders. Een verzegelde enveloppe met zijn verblijfplaats van dat moment mag slechts in hoge nood geopend worden. De staatsveiligheid maakt zich bezorgd over het feit dat de president een leven als iedere andere burger wil leiden. Ze vrezen voor een auto-ongeluk. Zoals ooit het geval was met een melktruck."

Dat wijlen François Mitterrand een kind had buiten zijn huwelijk en zijn 'tweede familie' - Anne Pingeot en dochter Mazarine - liet wonen in een bijgebouw van het Elysée, is al jaren bekend. Daarnaast had de socialist ook nog relaties met verschillende andere vrouwen, waarvan de laatste een platonische relatie was met een jong meisje.

Boeken over de Franse politiek zijn al met stapels geschreven. Daarin wordt heel soms uitgewijd over de seksuele uitspattingen van politici, maar met Sexus Politicus doorbraken de auteurs een groot taboe. Nooit eerder had iemand een boek geschreven waarin het privéleven van politici zo uitvoerig werd gedocumenteerd. Vele critici hebben Sexus Politicus dan ook neergesabeld als zijnde een volstrekt onnodig boek vol roddels.

Op zeven maanden voor de presidentsverkiezingen is zo'n boek wel nuttig, verdedigen de auteurs zich. "De politici doen alsof ze een heel glad leven hebben, maar dat is niet hun echte leven. Het is een zone die nog niet onderzocht is, een taboe-onderwerp dat wij doorbroken hebben met medewerking van de politieke klasse", aldus Christophe Dubois vorige maand aan het persagentschap Reuters.

Dubois verklaarde dat het liefdesleven van Franse politici hen eigenlijk ook niet kan schelen. Maar als verhoudingen en avontuurtjes voor misbruiken zorgen, moet er wel ingegrepen worden. "Politici nemen soms deel aan partnerruilavondjes, en die nachtclubs worden daarbij bewaakt door de politie. Dat geeft de politiechef of zelfs hoger, Binnenlandse Zaken, de kans om later chantage uit te oefenen."

Het gaat om misbruik als Chirac bijvoorbeeld overheidsgeld gebruikt om uitjes met zijn maîtresse te betalen. Of als zijn interesse voor Japan veel meer blijkt te zijn dan enkel een bewondering van de cultuur en het sumoworstelen. De geruchten dat Chirac een buitenechtelijke zoon zou hebben in Japan circuleren al enkele jaren in de Franse pers, maar echt interessant werd het pas afgelopen jaar toen bleek dat Chirac tientallen reisjes heeft ondernomen naar Japan en dat die reizen voorwerp van onderzoek waren van de Franse inlichtingendiensten.

In mei van dit jaar doken er berichten op dat de Franse president in Japan een rekening heeft met daarop 45,5 miljoen euro. Dat verklaarde Philippe Rondot, een voormalige directeur van een van de Franse inlichtingendiensten in de affaire Clearstream, die gaat over het witwassen van smeergeld door politici. Dat geld zou in verschillende keren gestort zijn op Chiracs rekening van de Tokyo Sowa Bank, de nu failliet gegane bank die werd bestuur door de corrupte bankier Shoichi Osada, die connecties zou onderhouden met de Japanse maffia.

Later werd duidelijk dat Chirac, om verder onderzoek naar zijn avonturen in Japan te beletten, via Dominique de Villepin, opdracht had gegeven aan de inlichtingendiensten om het Clearstreamonderzoek af te leiden naar zijn rivaal, de huidige minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy. Die werd uiteindelijk witgewassen van alle beschuldigingen. "De media moeten wel hun mond houden, eisen de politici, maar ze doen zelf wel een beroep op de politie of inlichtingendiensten om het privéleven van rivalen te kennen en te misbruiken", zei Dubois aan TF1.

Waren er vroeger stilzwijgende afspraken tussen politici en pers om het privéleven privé te houden, dan is die trend de afgelopen jaren omgeslagen. Wat aanvankelijk not done was in Frankrijk, waar openbare figuren worden beschermd door strenge privacywetten, is tegenwoordig een courante praktijk in de 'presse people', zoals de populaire media worden genoemd. Een veramerikanisering van de pers, betreuren kwaliteitskranten.

En Franse politici doen er gretig aan mee. Nicolas Sarkozy bijvoorbeeld, die volgend jaar graag president van Frankrijk zou worden, meet zich al jaren een Kennedy-imago aan. Afgeborsteld uiterlijk, niet te ingewikkeld, populistisch taalgebruik, bevriend met populaire artiesten als Johnny Halliday. En, net als bij de Kennedy's, is de pers kind aan huis bij de Sarkozy's om het perfecte huwelijk tussen Nicolas en Cécilia in de verf te zetten.

Dat loopt even mis als mevrouw Sarkozy haar man verlaat en met een andere man gespot wordt in de Verenigde Staten. Op 25 augustus 2005 publiceert het tijdschrift Paris Match foto's van Cécilia en haar nieuwe minnaar, arm in arm in de straten van New York. Nicolas Sarkozy is woest en wil in een communiqué de echtscheiding aankondigen. Maar zijn vriendin van dat moment, een journaliste van Le Figaro, houdt hem net op tijd tegen. Wel zorgt Sarkozy ervoor dat de hoofdredacteur van Paris Match uiteindelijk ontslag moet nemen.

Zo publiek hun scheiding was, zo openbaar wordt de verzoening van de Sarkozy's. De minister van Binnenlandse Zaken beseft dat hij veel meer kans maakt op het Elysée met een vrouw aan zijn zijde en 'vergeeft' zijn echtgenote haar misstap. Sindsdien is het echtpaar opnieuw onafscheidelijk in de pers, zij het iets minder prominent dan vroeger.

Iemand anders die haar privéleven succesvol in de media bracht, is Ségolène Royal: 53 jaar, aantrekkelijke moeder van vier kinderen en de afgelopen maanden alomtegenwoordig in de Franse pers. Het is de eerste keer dat een vrouw aanspraak maakt op de hoogste job in het land en Royal toont zich erg bekwaam in haar persoonlijke propaganda.

Maar in hoeverre passen de vooropgestelde regels van erotiserende macht op haar, vroegen de auteurs van Sexus Politicus zich af. Dat vrouwen zich tot nu toe niet echt hebben kunnen profileren in de Franse politiek is immers deels te wijten aan de 'canapépromoties'. "Sommige vrouwen legden bliksemtrajecten af die helemaal niet overeenkwamen met hun competentie", aldus Dubois en Deloire. De zeldzame vrouw die het toch tot de top maakte, was een vermannelijkte vrouw: tailleur, onberispelijk kapsel en mannelijk discours. Ségolène Royal daarentegen laat zich zien met opwapperende jurken of zelfs in badpak op de cover van tijdschriften. Ze leeft samen, maar is niet getrouwd met haar partner, de belangrijke PS-politicus François Hollande.

Zij kan verandering brengen in het oude monarchistische model van de Franse politiek, menen de auteurs. "Net omdat ze een vrouw is en omdat zij aantoont dat er niet noodzakelijk overspel gepleegd moet worden om politiek carrière te maken."

Sexus Politicus, Christophe Deloire en Christophe Dubois, 390 p., Editions Albin Michel

In Frankrijk houdt de homo politicus ervan om vrouwen te veroveren. Zijn motor is het verlangen, zijn doel het plezier