Herstel Chinese economie valt tegen, centrale bank verlaagt onverwachts rente

Lockdowns als gevolg van het strenge Chinese coronabeleid, sombere economische verwachtingen wereldwijd en een slepende crisis in de vastgoedsector – een belangrijke groeimotor – hinderen de opleving van de economie die in juli had moeten plaatsvinden. In de hoop dat meer liquiditeit bedrijven aanmoedigt tot meer activiteit, zoals het aannemen van nieuw personeel, heeft de centrale bank de rente voor leningen op middellange termijn aan de banken verminderd tot 2,75 procent. Dat dient als signaal aan de staatsbanken tot een soepeler leenbeleid over te gaan.

Een extra financiële injectie van 60 miljard dollar in de kapitaalmarkt heeft hetzelfde doel, maar deskundigen zeggen tegen de Britse zakenkrant Financial Times dat deze inspanningen wellicht “te gering zijn en te laat komen”. De verwachting is dat deze maatregelen de eerste stapjes zijn richting verdere renteverlagingen voor bijvoorbeeld bestaande leningen, zodat de druk van oude schulden op bedrijven en overheden minder wordt.

“Het momentum van economisch herstel is vertraagd”, aldus een woordvoerder van het Chinese statistiekbureau tijdens de presentatie van de teleurstellende cijfers. De Chinese economie ontkwam in het tweede kwartaal ternauwernood aan een krimp en presteerde over de hele linie minder dan verwacht. In het voorjaar, toen de besmettelijke omikronvariant handels- en industriesteden zoals Shanghai verlamde en de groeiprognose negatief werd bijgesteld naar 5,5 procent, dachten analisten dat de economie in de zomer uit het slop zou komen. Dat valt dus tegen.

Economie groeit half zo snel als verwacht

Verkoopcijfers van winkels, een indicator van consumentenbestedingen, begonnen pas in juni iets te stijgen. De groei is slechts 2,7 procent, terwijl op 5 procent was gerekend. In gebieden die worstelen met virusuitbraken mag de bevolking niet naar buiten om te winkelen. Onlinewinkelen wordt gehinderd door vertragingen bij fabrieken en coronaregels die bezorging bemoeilijken.

Ook geld uitgeven aan zomervakanties, waarbij winkelen een geliefde vrijetijdsbesteding is, is minder aantrekkelijk door het risico vast te komen zitten op de vakantiebestemming door een coviduitbraak. Vrijheidsbeperkende coronamaatregelen kunnen zelfs al worden opgelegd na een bezoek aan een winkelcentrum waar ook een besmet persoon is geweest.

Ook viel de bedrijvigheid tegen bij de industrie, die na de eerste Chinese coronagolf in 2020 juist aanjager was voor spoedig herstel. In plaats van de voorspelde 4,6 procent groeide de industriële productie slechts met 3,8 procent. Een lichte toename in de export is het enige lichtpuntje in een verder sombere cijferreeks. Fabrieken in gebieden met uitbraken blijven door virusuitbraken echter worstelen met productieproblemen en logistieke moeilijkheden bij het verschepen van hun producten.

Prikkelen van lauw leengedrag

Ondanks de negatieve invloed van de strenge zerocovidpolitiek op de economie, heeft de leiding van de Communistische Partij in juli verklaard eraan vast te houden, terwijl de partijleiding in dezelfde verklaring het groeicijfer voor dit jaar van 5,5 procent liet vallen. Dat zou betekenen dat China ondanks een eerder aangekondigd stimuleringspakket voor overheidsinvesteringen en infrastructuur mogelijk voor het eerst sinds 2015 zijn economische doelen niet haalt.

De onverwachte renteverlaging van de centrale bank dient het lauwe leengedrag van bedrijven en huishoudens te prikkelen. Vrijdag bleek dat het aantal nieuw afgesloten leningen ondanks een eerdere renteverlaging in januari tegenvalt. Eerder leidde de kleinste versoepeling al tot een stormloop op leningen die de schuldenberg bij overheden, bedrijven en huishoudens zo groot heeft gemaakt dat de schuldencrisis een ernstig economisch risico op zich vormt.

Beducht voor harde duw

Zeker sinds vorig jaar de vastgoedsector wegens wanbetaling van vastgoedreus Evergrande in een slepende crisis terechtkwam, is Peking beducht de economie een harde duw vooruit te geven met gemakkelijke geldstromen. De overheid probeert al jaren de kater van de megastimulus die de economie tijdens de mondiale financiële crisis in 2008 overeind hield, weg te werken door strenger leenbeleid. Maar zodra het economisch tegenzit doet Beijing de effecten van die inspanningen deels of geheel teniet met nieuwe stimuleringsmaatregelen.

Het probleem op dit moment is dat een recessie op de loer ligt, omdat bedrijven en consumenten nu uit angst voor slechte economische vooruitzichten uit zichzelf de hand op de knip houden. Een andere kopzorg zijn de nieuwe werkloosheidscijfers. De eerder dit jaar al sterk gestegen jeugdwerkloosheid liep nog verder op tot bijna 20 procent, waarmee alle records worden verbroken. Zorgen voor voldoende banen is een cruciale overheidsopgave in een land dat voor mensen zonder inkomen nauwelijks een sociaal vangnet heeft.