Heffing van 2 euro om Antwerpen binnen te rijden maakt overkapping haalbaar

Voor een afgeladen volle Roma stelde Ringland gisteren alle onderzoeken voor die het had besteld over de haalbaarheid van de Antwerpse overkapping. Wat nog niet bekend was, is de kostprijs van het hele project. Is Ringland betaalbaar? Dat werd berekend door Idea Consult, een consultancybureau uit Brussel dat voor overheden en privéorganisaties in heel Europa werkt. Idea werkte een financieel model uit voor Ringland.

Ringland kost 5,6 miljard euro. Iets meer dan de helft daarvan, bijna 3,2 miljard euro, gaat naar de bouw van het dak op de ring (inclusief knooppunten). Dat bedrag is vergelijkbaar met de 3,4 miljard euro die het klassieke Oosterweeltracé zou kosten. Maar Ringland keek verder. Het liet ook de onderhouds- en werkingskosten voor de komende 30 jaar berekenen. Die komen neer op 2,5 miljard euro extra.

Tegelijk zal Ringland meer opbrengen dan het kost: 7,1 miljard euro. De opbrengst bestaat voor 90 procent (6,6 miljard euro) uit de inkomsten van de 'stadsbonus', een tolheffing van 2 euro voor personenwagens die de stad binnenrijden. Lichte vrachtwagens betalen 4 euro, vrachtwagens 10 euro. De tol is vergelijkbaar met die in de steden Stockholm en Londen. Tijdens de weekends en buiten de werkuren hoef je niet te betalen.

De overige inkomsten komen uit vastgoed. Op het dak van de ring komt namelijk een enorme ruimte vrij om aan stadsontwikkeling te doen. "Méér dan 430 hectare extra open ruimte komt vrij boven de Antwerpse ring", zegt Ringland-bezieler Peter Vermeulen. "Een oppervlakte gelijk aan meer dan 450 voetbalvelden biedt de stad natuurlijk ongelooflijke mogelijkheden, zowel om groentekorten aan te pakken als om bijkomende scholen of woningen te bouwen."

In 14 jaar tijd zouden er 16.000 extra woningen kunnen bij komen. Daarnaast is er plaats voor 420.000 vierkante meter aan oppervlakte voor kantoren en kmo's. Ondanks al die huizen en kantoren blijft driekwart van de oppervlakte van Ringland open voor groenruimte.

"Bedrijfseconomisch twijfelachtig"

Transporteconoom Eddy Van de Voorde (Universiteit Antwerpen) denkt dat het puur vanuit bedrijfseconomisch standpunt twijfelachtig is om de kosten te recupereren met alleen maar een tolheffing en vastgoedopbrengsten. "Met een tolheffing ben je relatief beperkt en mag je niet gaan overdrijven. Er is wel ruimte voor een zekere prijselasticiteit, maar als je te fors gaat krijg je een schokeffect en haken mensen af."

Ook de inkomsten uit vastgoed zijn niet eenduidig, meent Van de Voorde. "Wie is de eigenaar van de gronden en naar wie gaan de opbrengsten? Bovendien, een park of groenzone is aangenaam, maar brengt niks op in cashflow, het kost geld om te onderhouden."

Toch wil Van de Voorde het Ringland-plan niet afbreken: "Er is meer dan enkel de kostprijs in geld. Je moet als overheid ook afwegingen maken als welvaart en kwaliteit. Met de overkapping stijgt de luchtkwaliteit, ook dat moet je in rekening brengen. Anderzijds, de luchtkwaliteit in een tunnel kan ook bedenkelijk zijn, wat weer een tegenargument zou zijn. Het vergt dus veel onderzoek."

Burgers kopen aandelen

Ringland zelf heeft wel al een plan om het project te prefinancieren. Opmerkelijk is dat burgers daarbij zelf aandelen kunnen kopen in Ringland. Idea Consult stelt voor dat burgers kunnen intekenen op het kapitaal of op obligaties met vast rendement. "Omwonenden kunnen dus partner worden in een ethische en duurzame belegging. Daarbij kunnen ze niet alleen financieel een graantje meepikken, maar ook hun buurt verbeteren", klinkt het. De dividenden voor de investeerders zijn meegerekend in de exploitatiekosten.