Harry Potter is al 25 jaar jaar oud en nog steeds een van de grootste en meest consistente fandoms

25 jaar nadat Harry Potter en zijn medeleerlingen aan Zweinsteins Hogeschool voor Hekserij en Hocus-Pocus voor het eerst aan de drukpers werden toevertrouwd, is de jonge tovenaar nog steeds razend populair. De zeven boeken in de reeks gingen meer dan 500 miljoen keer over de toonbank, de verfilmingen ervan zijn opgenomen in de top honderd succesvolste films ooit.

De nieuwste telg in de franchise, de Warner Bros-game Hogwarts Legacy, staat nog voor de release in de lijst met meestverkochte games op Steam. Er zijn Harry Potter-fanclubs, discussiefora en tatoeages. Er is een heel muziekgenre aan de franchise gewijd en wie zoekt, maar eigenlijk niet wil vinden, kan zelfs Potter-porno tegenkomen.

“Harry Potter is uitgegroeid tot een van de grootste en meest consistente fandoms”, zegt Shalini Van den Langenbergh, host van de podcast The Sorting Hat Revisited waarin ze gasten aan de hand van een diepte-interview in hun Hogwarts-house sorteert. “Er bestaat zoiets als een Potter-generatie: twintigers en dertigers die kennismaakten met de reeks toen ze net zo oud waren als de hoofdpersonages, en vervolgens met hen opgroeiden.” Want niet enkel de personages worden ouder, ook de boeken zelf worden steeds complexer qua thematiek en woordgebruik, waardoor je echt het idee hebt dat je je verwarrende puberteitsjaren met de personages deelt.

Daarna houdt het echter niet op, weet jeugdbibliothecaris Tamara, die in haar studententijd besloot om de hele reeks opnieuw te lezen in het Engels. “Dat gaf de verhalen die ik al kende een nieuwe lading, tegelijkertijd voelden de personages vertrouwd aan. Het was de perfecte ontspanning en het werd zo ook een traditie: tijdens elke blokperiode heb ik de Harry Potter-reeks herlezen.”

Nostalgie

Nostalgie is dus een belangrijke factor die ervoor zorgt dat nieuwe toevoegingen aan de franchise gretig verslonden en bestaande producten herhaaldelijk opnieuw geconsumeerd worden. En als je zelf zoveel plezier aan iets hebt beleefd, wil je dat ook delen met de volgende generatie. “Al zijn het ook de kinderen zelf die om de reeks komen vragen”, zegt Tamara. “Van elk boek hebben we een vijftal exemplaren, die bijna nooit lang in de rekken blijven staan. Ik heb vorig jaar, naar een idee van een andere bibliotheek, ‘doorleesfolders’ gemaakt voor de bib met allemaal titels die dezelfde formule bevatten als de Harry Potter-reeks: magie, avontuur, vriendschap, en een meeslepende schrijfstijl. En zelfs die fólder is populair!”

De jeugdbibliothecaris merkt op dat het vaak voorkomt dat kinderen zelfs gewoon het boek dat op dat moment beschikbaar is uitlenen, zonder dat ze daarvoor per se de voorgaande boeken hebben gelezen. “Is dat omdat ze de films al zagen en het verhaal al kennen? Omdat ze niet willen wachten tot het eerste deel binnenkomt? Ik heb er het raden naar.”

“Het Harry Potter-universum heeft het unieke karakter dat je je deel voelt uitmaken van een grotere gemeenschap van gelijkgestemden, maar dat je binnen die groep toch je eigenheid in de verf mag zetten, bijvoorbeeld door je te onderscheiden als een Ravenclaw of een Hufflepuff. Dat is van niet te onderschatten waarde als je opgroeit, en maakt de connectie met de franchise ook later nog zo sterk”, vermoedt Van Den Langenbergh.

Hogwarts Legacy ligt op 10 februari in de winkel.