Donderdag 01/06/2023

AnalyseOorlog in Oekraïne

Grote wapenleveringen aan Kiev zorgen voor onrust in VS: raken de eigen voorraden niet op?

De Amerikaanse president Joe Biden tijdens een rondleiding door de fabriek waar Javelin-antitankraketten worden gemaakt. Beeld AP
De Amerikaanse president Joe Biden tijdens een rondleiding door de fabriek waar Javelin-antitankraketten worden gemaakt.Beeld AP

De Amerikaanse president Joe Biden bezocht dinsdag de fabriek waar hét wapen van de oorlog in Oekraïne, de antitankraket Javelin, wordt gemaakt. De oorlog levert de wapenindustrie miljarden op. Maar in de VS groeien de zorgen dat ze door hun voorraden heen raken.

Stieven Ramdharie

Er gaat geen dag voorbij of het Pentagon laat weer op Twitter zien dat het Oekraïense leger een nieuwe partij wapens tegemoet kan zien. Op maandag werd getoond hoe een van de negentig beloofde M777-houwitsers op de Californische luchtmachtbasis March in een transportvliegtuig werd geladen. Kosten per stuk: zo’n 2,5 miljoen dollar.

In de staat Georgia werden M113-pantservoertuigen gereed gemaakt voor vertrek naar het slagveld in de Donbas. De Oekraïners krijgen er tweehonderd van de VS. Nieuw kost het rupsvoertuig zo’n 300.000 dollar per stuk. En op de luchtmachtbasis Dover in Delaware worden kratten met Javelin-antitankraketten, per stuk voor 80.000 tot 100.000 dollar, opgestapeld en ingeladen om Russisch pantsermaterieel aan flarden te schieten.

De kosten lopen dus op voor de VS, de grootste wapenleverancier van Kiev. Sinds de invasie begon hebben ze voor 3,4 miljard dollar aan raketten, munitie, helikopters, artillerie en ander wapentuig geleverd. Als het aan Biden ligt, wordt er nog 33 miljard dollar vrijgemaakt, onder andere voor nieuwe militaire- en economische steun.

Een Javelin-antitankraket wordt ingezet door Amerikaanse soldaten, gelegerd op de basis At Tanf in het noorden van Syrië, bij een militaire oefening. Beeld U.S. Central Command/Carlos Lopez
Een Javelin-antitankraket wordt ingezet door Amerikaanse soldaten, gelegerd op de basis At Tanf in het noorden van Syrië, bij een militaire oefening.Beeld U.S. Central Command/Carlos Lopez

Uitgeputte voorraad

Een deel van dit bedrag, ruim 5 miljard dollar, is bedoeld om nieuwe orders bij de wapenfabrikanten te plaatsen om de Amerikaanse voorraden weer aan te vullen. Zo hebben de Oekraïners 5.500 Javelins gekregen, ongeveer eenderde van het Amerikaanse legerarsenaal. De 1.400 geleverde Stinger-luchtdoelraketten waren goed voor een kwart van de voorraad van de VS.

In totaal zullen tienduizenden raketten vervangen moeten worden die de VS en Europa in allerijl hebben verscheept om Russische tanks, vliegtuigen en helikopters te vernietigen. De Westerse wapenindustrie zal op de langere termijn ook profiteren van de hogere defensiebegrotingen die worden verwacht in reactie op de Russische agressie.

Steeds meer Europese landen willen gaan voldoen aan de NAVO-norm om 2 procent van het bruto nationaal product (bnp) uit te geven aan Defensie. Alleen al Duitsland heeft beloofd 113 miljard dollar extra te spenderen aan de krijgsmacht.

Vorig jaar werd een recordbedrag van 2,1 biljoen dollar uitgegeven aan onder andere gevechtsvliegtuigen, marineschepen en tanks, en naar verwachting wordt dat record dit jaar opnieuw verbroken. De vraag is echter of de militaire industrie de grotere vraag straks wel aankan.

Amerikaanse mariniers vuren met een M777-houwitser tijdens een oefening in de VS.  Washington heeft Oekraïne 90 van deze houwitsers geleverd. Beeld US Marines/ Lance Cpl. Brian Bolin Jr.
Amerikaanse mariniers vuren met een M777-houwitser tijdens een oefening in de VS. Washington heeft Oekraïne 90 van deze houwitsers geleverd.Beeld US Marines/ Lance Cpl. Brian Bolin Jr.

Problemen fabrikanten

In de VS neemt de ongerustheid in het Congres toe over het opraken van met name de voorraad Javelins en Stingers. De VS hebben zelf een bepaald aantal van deze antitank-en luchtdoelraketten nodig om voorbereid te zijn op grootschalige oorlogen en conflicten, onder andere met Rusland en China. Als de Oekraïne-oorlog lang gaat duren en veel meer van deze raketten nodig zullen zijn, heeft het Pentagon een groot probleem.

Want net als andere industrietakken, kampen de wapenfabrikanten door de pandemie met logistieke problemen, evenals tekorten aan materialen en personeel. Hierdoor zal het jaren duren voor de VS hun voorraad Javelins en Stingers weer hebben aangevuld. Zo moest topman Greg Hayes van Raytheon, fabrikant van beide raketten, vorige maand erkennen dat er dit jaar maar een kleine hoeveelheid Stingers gemaakt kan worden.

Het bedrijf blijkt veel te weinig onderdelen en materialen te hebben om de Amerikaanse Stinger-voorraad weer aan te vullen. De productie van de luchtdoelraket stond al op een laag pitje omdat de VS achttien jaar terug voor het laatst een order hadden geplaatst. De sancties tegen Rusland spelen Raytheon en defensiereus Lockheed Martin, medefabrikant van de Javelin, ook parten.

Lees ook

Oekraïne drijft tegenoffensieven op: ‘Rusland heeft grote moeite om door te breken’

Kondigt Poetin op 9 mei de totale mobilisatie aan? Experts sluiten escalatie steeds minder uit

Jaren wachten

Zo moeten ze een nieuwe leverancier vinden voor titanium, dat veel wordt gebruikt in de militaire- en luchtvaartindustrie. Rusland is een van de grootste producenten. “We gaan de productie dit jaar opvoeren”, beloofde Hayes onlangs. “Maar ik verwacht dat we pas in 2023 en 2024 de bestellingen in behandeling kunnen nemen, zowel voor de Stinger als de Javelin, om de Amerikaanse voorraden aan te vullen.”

Andere landen die door de goede prestaties van de raketten in Oekraïne orders willen plaatsen, in het bijzonder voor de Javelin, zullen eveneens jaren geduld moeten hebben. Taiwan, dat al klant is, waarschuwde dinsdag dat de leverantie dit jaar van een partij Stingers mogelijk vertraagd wordt. Door productieproblemen hebben de VS de leverantie van het hypermoderne Paladin-artilleriesysteem aan Taiwan moeten uitstellen.

Het Pentagon ging vorige maand in conclaaf met de grootste wapenfabrikanten om de problemen te bespreken, maar een oplossing lijkt er op de korte termijn niet te komen. Biden kan een beroep doen op een speciale wet die de wapenfabrikanten voorrang geeft bij het verkrijgen van bepaalde grondstoffen en materialen. Maar de president maakt geen haast om de wet te gebruiken.

Minister van Defensie Lloyd Austin verzekerde dinsdag in het Congres dat het Pentagon ervoor zou zorgen dat de voorraden van belangrijke wapens geen gevaarlijk laag niveau bereiken. “Dit alles moet een waarschuwing voor ons zijn”, aldus Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat. “De mate waarin Oekraïne nu cruciale munitie verbruikt, moet ons aan het denken zetten of onze eigen oorlogsvoorraden voor wapens en munitie wel voldoende zijn.”

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234