Greenpeace-directeur Valerie Del Re: 'Als de politici nu niets doen, zullen ze de geschiedenis ingaan als criminelen'

Klimaatmarsen en -spijbelaars zijn niet meer weg te denken uit het nieuws, en in de aanloop naar de verkiezingen zal de klimaatkoorts alleen maar stijgen. Een tour de force van Anuna en Kyra, want zelfs milieuorganisatie Greenpeace is daar nooit in geslaagd. Voor het eerst spreekt algemeen directeur Valerie Del Re van Greenpeace België over de verdachtmakingen: ‘Op het internet circuleren theorieën die alle betrokken partijen ‘ontmaskeren’, daar staan we niet eens tussen. Een affront!’

Valerie Del Re was twaalf jaar lang sp.a-schepen voor Financiën, Jeugd en Groen in Hasselt, tot ze in september de overstap maakte naar Greenpeace, één week voor de eerste actie van ‘Rise for Climate’.

“Je zou kunnen zeggen dat ik mijn moment goed gekozen heb, ja (lacht). Het is een enorm motiverende periode om voor Greenpeace te werken: onze thema’s zijn hot, ik heb echt het gevoel dat we aan de vooravond staan van een belangrijke omwenteling.”

U weet zeker dat het meer is dan een bevlieging?

Del Re: “Ja. Ik denk dat er een wereld vóór 2 december en een wereld ná 2 december bestaat. Die mars met 70.000 manifestanten heeft de dingen echt in beweging gezet. Maar het is even frustrerend als hoopgevend, want we hebben sindsdien ook gemerkt hoe moeilijk het is om de politiek tot actie te porren. We zijn een klein land, ons aandeel in de wereldwijde uitstoot is beperkt, maar dat mag geen excuus zijn. De Nederlandse regering zet bijvoorbeeld wél stappen. De klimaatwet daar is niet perfect, maar er gebeurt in elk geval iets.”

Het broeikaseffect is al bekend sinds de 19de eeuw, het Kyoto-protocol werd in 1997 getekend en in 2006 zorgde Al Gore met ‘An Inconvenient Truth’ al voor enige deining. Waarom is er pas nu echt een sense of urgency?

Del Re: “Omdat er nu voor het eerst een generatie is opgegroeid met het besef dat we met een gigantisch probleem zitten. Toen het Kyoto-protocol werd getekend, waren Anuna De Wever en Kyra Gantois nog niet eens geboren, maar ze zien wel dat maatregelen uitblijven. Hun verontwaardiging is de brandstof van deze beweging, en 2 december was de vonk. Federaal energieminister Marie-Christine Marghem durfde het toen aan om mee te betogen, en daarna stapte ze doodleuk in een privéjet om naar de klimaattop van Katowice te vliegen. En vervolgens beslisten onze vertegenwoordigers om zich niet bij de ‘High Ambition Coalition’ te voegen. Na dat fiasco zijn de jongeren achter de computer gekropen: ‘We gaan het zelf doen.’”

Is deze generatie jongeren activistischer dan de vorige?

Del Re: “Een beetje. Uit noodzaak, denk ik. Ze beseffen al heel hun leven wat er op ons af komt. Veel mensen waren de laatste jaren al gaan nadenken en anders gaan leven: recycleren, minder vlees eten en twee keer nadenken voor ze op het vliegtuig stappen. En dan zien ze dat de generatie politici die kan ingrijpen, niets doet. Dat is haast misdadig. Ik begrijp hun frustratie.”

Jullie zijn één van de vele organisaties achter Claim the Climate, een verbond van middenveldorganisaties, ngo’s en politieke partijen dat de klimaatmarsen op poten zet. Hoe groot is jullie aandeel?

Del Re: “Wij hebben ons best gedaan. We zijn ook lid van de Klimaatcoalitie, één van onze mensen zit in de Raad van Bestuur. Onze sterkte is onze brede basis en onze mobilisatiekracht: wij kunnen veel vrijwilligers op de been brengen, bijvoorbeeld als stewards tijdens de betogingen, en we hebben ook de expertise en de know-how om zulke manifestaties te organiseren.

“Maar verder lopen we er weinig zichtbaar rond: op dat vlak is onze strategie – internationaal en in België – veranderd. Vroeger lag de focus sterk op het merk Greenpeace, nu zien we onszelf als hero amongst heroes: het klimaat is een groot en complex probleem dat we niet alleen kunnen oplossen. Als we een effect willen veroorzaken, hebben we een kritische massa nodig die wij niet alleen op de been kunnen brengen.”

Op het internet circuleren complottheorieën over de kwade genieën achter de klimaatmarsen en de bosbrossers. Soms met komisch effect, zoals die keer dat een Brusselse N-VA’er op Twitter triomfantelijk onthulde dat jullie betrokken partij zijn.

(lacht) “Als mensen verontwaardigd zijn omdat een milieuorganisatie klimaatmarsen ondersteunt, kan je daar alleen maar mee lachen, toch? Er circuleert online een grafiek waarin alle betrokken partijen ‘ontmaskerd’ worden: daar staan we niet eens tussen, eigenlijk is dat een affront (lacht). Vanzelfsprekend doen wij alles wat we kunnen om die beweging te ondersteunen. Dat is één van onze kerntaken: iedereen die initiatieven wil nemen voor het klimaat, de biodiversiteit of een betere landbouw, is hier welkom.”

Vooral de rechterkant is er zeker van dat de klimaatmarsen opgezet spel zijn. U was twaalf jaar schepen voor de sp.a: is dat geen olie op het vuur?

(wuift) “Als schepen maakte ik deel uit van een coalitie, en ik ben altijd schepen geweest voor álle Hasselaren, niet alleen voor de linkse. Ik vind het prettig dat ik nu van de partijpolitiek bevrijd ben en werk rond een thema dat politieke ideologie overstijgt. Men probeert het er wel van te maken, maar klimaat is geen links thema.”

Het is fascinerend om zien hoeveel woede en haat jonge, sterke vrouwen als Anuna en Kyra opwekken. Vooral bij mannen van middelbare leeftijd.

Del Re: “Sommige van die mannen voelen zich wellicht schuldig omdat ze niet eerder hebben ingegrepen. Dat schuldgevoel is niet eens nodig, want ze beschikten niet over de kennis die wij nu hebben. Maar ik denk dat ze vervolgens liever doen alsof het probleem niet bestaat dan dat ze ertegen vechten, uit angst dat er een einde komt aan hun comfortabel leven. Je ziet hetzelfde bij de vleesconsumptie: de meeste mensen kijken gedegouteerd weg als ze een filmpje zien over dierenmishandeling in slachthuizen, maar de dag nadien leggen ze fluitend een kipfilet in de winkelkar, zonder de link te leggen met dat filmpje.”

Wouter Beke zei na het ontslag van Joke Schauvliege, die ook al gewag maakte van duistere complotten: ‘Het is geen geheim dat Anuna De Wever wordt aangestuurd door Greenpeace.’

Del Re: “Na één van de eerste manifestaties heeft iemand van Youth for Climate ons via mail gecontacteerd… Onze woordvoerder heeft dan enkele tips gestuurd over hoe met de media om te gaan. Genre: ‘Blijf jezelf.’ Is dat aansturen? Ik vind het normaal dat een ‘klimaatjongere’ Greenpeace aanspreekt voor wat advies.”

Maar u bezette vorige week wel samen de Wetstraat.

Del Re: “Het initiatief van afgelopen week kwam tot stand door een samenwerking van verschillende organisaties onder de vlag van de Klimaatcoalitie en Youth for Climate. Als er bij ons een vraag komt naar steun voor een straffe actie om aandacht te vragen voor het klimaat, dan zeggen wij niet snel neen.

“Ik vind het jammer dat sommige mensen het moeilijk kunnen aanvaarden dat jonge vrouwen zulke initiatieven uit de grond stampen. Het heeft ook een seksistisch trekje, want de tegenwind komt inderdaad van mannen van middelbare leeftijd. Ik vind het ongelofelijk knap hoe Anuna met die haat omgaat. Veel andere, ook oudere, mensen zouden er allang onderdoor zijn gegaan. Ze beantwoordt die haat ook niet met haat, maar op een vreedzame manier. Het is ongelofelijk goed dat zulke rolmodellen bestaan. Het valt trouwens op dat vrouwen wereldwijd het voortouw nemen. Kijk maar naar Greta Thunberg.”

Gedrag wijzigen

Hebt u zich al afgevraagd waarom zij gekund hebben wat Greenpeace al twintig jaar niet kan?

Del Re: “Wij zien die jonge mensen niet als concurrenten en hebben niet de behoefte om overal met onze vlag te staan zwaaien. Maar dat neemt niet weg dat Greenpeace de voorbije twintig jaar het pad heeft geëffend en het denken over het klimaat heeft beïnvloed. Sensibiliseren was één van onze kerntaken, maar eigenlijk volstaat dat niet meer. Als we de opwarming van de aarde willen beperken tot anderhalve graad, moeten we de uitstoot van CO2 tegen 2030 beperken met meer dan de helft. Er resten ons nog maar elf jaar: Greenpeace wil mee de oplossingen aanreiken.”

Geert Noels denkt dat er op dat vlak een belangrijke rol zal weggelegd zijn voor economen.

Del Re: “Ik ben echt blij dat zulke mensen, die je niet kan verdenken van linkse sympathieën, meedenken. Dat bewijst dat het groene thema geen politieke kleur heeft: climate doesn’t care. Iedereen moet mee aan de bak. Bedrijven. De politiek. Het middenveld.”

En individuen?

Del Re: “Ook individueel kunnen we veel doen. We dóén bovendien al veel: we consumeren veel bewuster dan vroeger, we eten minder vlees en rijden minder met de auto.”

Noels vindt de sterke nadruk op de individuele voetafdruk beklemmend.

Del Re: “De sussende redenering dat we, als iedereen een beetje zijn best doet en we ruimte geven aan technologie, gewoon kunnen voortdoen zoals we bezig zijn, is gevaarlijk. Het rapport van het Intergovernmental Panel on Climat Change (IPCC) van eind 2018 is duidelijk: we zullen ons denken en ons gedrag moeten wijzigen, het zal niet meer business as usual zijn. Maar is het zo erg om nog maar twee keer per week vlees te eten? Dan heb je meer budget en kan je beter vlees eten, dat niet tjokvol antibiotica zit. Je zal ook gelukkiger zijn, want je boer zal fatsoenlijk zijn boterham verdienen. Er wordt in de discussie te vaak gefocust op wat we moeten afgeven en hoeveel pijn het zal doen, maar misschien brengt die gedragsverandering ook veel goeds met zich mee: minder stress, minder burn-outs en meer geluk.”

Bent u zelf vegetariër?

Del Re: “Nee, ik eet vlees. Maar heel weinig: één of twee keer per week. Ons advies luidt: 43 gram per dag. Dat zijn per week twee porties van 150 gram.”

Dat gecijfer is toch vermoeiend? Onlangs las een collega dat de voetafdruk van een e-mail groter is dan die van een papieren brief.

Del Re: “Bij de stad Hasselt hebben we ooit laten onderzoeken wat beter is: papieren koffiebekers of koppen. We hebben voor koppen gekozen, maar het verschil was heel klein. Er is inderdaad veel onduidelijkheid, daarom is het belangrijk dat de politiek een kader creëert. En daarom is een bindende klimaatwet zo nodig.”

Die bijzondere klimaatwet van Groen en Ecolo wil de uitstoot tegen 2050 verminderen met 95 procent. Maar de Raad van State oordeelde dat de wet geen rekening houdt met de bevoegdheidsverdeling in het federale België.

Del Re: “De Raad van State suggereerde ook een oplossing: een grondwetswijziging. Jammer genoeg ontbrak het aan politieke wil, en dat is een misdadige ontkenning van wat er aan de hand is. De huidige generatie politici heeft de verpletterende verantwoordelijkheid om in te grijpen. Als ze niets doen, zullen ze de geschiedenis ingaan als criminelen.

“Vandaar dat zoveel mensen bereid waren om mee te doen aan de bezetting van de Wetstraat vorige week. Die mensen voelen de urgentie beter aan dan onze politici.”

Bent u tevreden met het resultaat van die actie?

Del Re: “Ja en nee. Ja, want we hebben weer wat in beweging gezet. MR stemde in de commissie plots vóór de grondwetswijziging en onze politieke contacten beseffen dat klimaat niet meer van de agenda gaat. Nee, want het voorstel haalde de vereiste tweederdemeerderheid in het parlement niet, nota bene op de dag dat de VN nogmaals waarschuwde dat er geen tijd voor uitstel meer is.”

Heeft Greenpeace de pen van de klimaatwet mee vastgehouden?

Del Re: “Wij hebben met de Klimaatcoalitie een memorandum op tafel gelegd, een pakket maatregelen dat er volgens ons zeker in moest. Nu stellen we alles in het werk om ervoor te zorgen dat de klimaatwet er komt.”

Prijs van Kernafval

Als we de opwarming van de aarde willen beperken tot maximum anderhalve graad, moeten we maximaal inzetten op hernieuwbare energie. De vraag is: heeft kernenergie een plaats in de overgangsfase? Greenpeace is sinds jaar en dag mordicus tegen.

Del Re: “Het debat over kernenergie wordt eenzijdig gevoerd. Er wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat kernenergie goedkoop is, maar dat klopt alleen als je de kostprijs van het afval niet meetelt. Want als je voor kernenergie kiest, zit je honderdduizenden jaren opgescheept met gevaarlijk radioactief afval.”

Geoloog Manuel Sintubin van de KU Leuven, verre van een klimaatontkenner, legde onlangs in ‘Interne Keuken’ uit dat er oplossingen in de maak zijn.

Del Re: “Elke studie die ik ken, zegt dat er in ons land geen oplossingen mogelijk zijn.”

Volgens Sintubin zal het mogelijk zijn om het radioactief afval op te slaan in hoogtechnologische vaten die in kleilagen diep onder de grond worden opgeslagen.

Del Re: “Tja, ik ben geen geoloog, maar wie kan 20.000 jaar ver in de tijd voorspellen wat er met zo’n aardlaag gebeurt? ”

Sintubin zei: ‘Ik kan met grotere zekerheid voorspellen hoe de Vlaamse ondergrond er over een miljoen jaar zal uitzien dan wie morgen de verkiezingen zal winnen.’ Bovendien is er al radioactief afval: daar zullen we sowieso een oplossing voor moeten vinden.

Del Re: “Ja, maar is het verstandig om nog meer afval te produceren als er een goedkoper en veiliger alternatief bestaat? Want los van het afval blijft een kerncentrale een risico, zeker in een dichtbevolkt gebied als België. Als hier ooit iets gebeurt, zullen er meteen veel slachtoffers vallen. ”

Gerard Govers, geograaf en vicerector aan de KU Leuven, pleitte er in De Morgen voor om de jongste kerncentrales tot 2035 open te houden: die kunnen tijdens de overgangsfase periodes van windstilte en bewolking opvangen.

Del Re: “Jonge kerncentrales bestaan niet in België, ze zijn allemaal versleten.

“Een kerncentrale openhouden is sowieso hinderlijk voor de energiewende, omdat ze een continu volume energie aanleveren. Zolang de energiemarkt overspoeld wordt met kernenergie, is het niet aantrekkelijk om te investeren in alternatieven. Het is erg frustrerend dat we al sinds 2003 weten dat de laatste kerncentrale dichtgaat in 2025, maar dat er nog altijd geen scenario is bedacht om de overgang naar duurzame energie vorm te geven. Natuurlijk kan iedereen die een beetje van kwade wil is, zeggen: ‘Het licht zal uitvallen.’”

België investeert toch in windenergie?

Del Re: “We maken stilaan vooruitgang, er komt nu ook een extra windmolenpark in de Noordzee. Allemaal prima, maar zolang we blijven twijfelen over de kernuitstap, zal de transitie traag gaan. Als je de knoop definitief doorhakt, moet de industrie investeren en komt de transitie in een stroomversnelling terecht. Door de kernuitstap in vraag te stellen, zaai je twijfel, en dat is eigenlijk crimineel.”

Ik las in een stuk van twee Belgische sociologen dat Greenpeace al in 1993 een eerste campagne voor het klimaat uitrolde. Nochtans associeer ik het Greenpeace van die periode met andere thema’s, zoals de ozonlaag, vervuiling en...

Del Re: “Walvissen? (lacht) Dat is, helaas, voor veel mensen zo. Greenpeace heeft een specifieke manier van werken: we vertrekken altijd vanuit onderzoek en vertalen dat in zeer gerichte acties, die geflankeerd worden door goede, sexy communicatie. Het is begonnen met protest tegen onderzeese atoomproeven in Alaska, daarna hebben we zwaar ingezet op biodiversiteit – de walvissen – en vervolgens kwam de focus op vervuiling te liggen.”

In de jaren 90 is een hele generatie opgegroeid in jullie T-shirts: ‘This body is in danger’.

Del Re: “En ‘No time to waste’. Ik droeg die T-shirts ook, en ik had ook zo’n pennenzak waarop stond: ‘Beter een gat in je pennenzak dan in de ozonlaag.’ ”

De acties van Greenpeace zijn legendarisch geworden. Denk maar aan de Rainbow Warrior, het schip waarmee jullie onder meer tegen atoomproeven in Frans-Polynesië gingen protesteren.

Del Re: “De eerste Rainbow Warrior is tot zinken gebracht door de Franse staatsveiligheid. Dat waren de pioniersjaren. Het activisme zit er nog altijd in: wij hebben geen schrik om de handen vuil te maken. We klimmen nog altijd op hoge gebouwen als het nodig is, maar we zijn geëvolueerd. We doen meer onderzoek en investeren sterk in lobbying.”

Daardoor zijn jullie wel minder zichtbaar voor het grote publiek.

Del Re: “En toch zijn we nog altijd doeltreffend. Onze campagne rond arctic fishing toont dat aan: doordat de poolkappen smelten, werd er de voorbije jaren steeds meer gevist op de Noordpool, met schadelijke gevolgen voor de biodiversiteit en de waterkwaliteit. We zijn toen eerst gaan praten met de Noorse en de Russische overheid. Zij wilden geen reservaat maken, omwille van de tewerkstelling in de visserij. Dan hebben wij de vissers aangesproken: ‘Wat jullie doen is destructief.’ Vervolgens zijn we gaan praten met de afnemers van die vissers. Dat bleken grote bedrijven, zoals McDonald’s.”

De vis in de McFish wordt op de Noordpool gevangen?

Del Re: “Wérd. McDonald’s heeft zijn aankoopbeleid veranderd nadat wij zijn gaan aankloppen.”

Zulke bedrijven zijn als de dood voor negatieve publiciteit. Voor je het weet staan jullie met een vlag te zwaaien op het dak van hun hoofdkwartier.

Del Re: “Wij gebruiken die reputatie ook wel als we rond de tafel zitten. McDonald’s heeft het snel gesnapt en heeft het roer omgegooid. Greenpeace praat met iedereen, wij hanteren het principe van de voormalige Amerikaanse buitenlandminister Henry Kissinger: ‘No permanent friends, no permanent enemies.’ We kunnen de ene dag aan tafel zitten met een bedrijf omdat ze iets goed doen, en de dag nadien staan we te protesteren als ze iets slecht doen. Wij zijn 100 procent onafhankelijk, wij ontvangen geen subsidies of giften van bedrijven. Daarom moeten wij niet vriendelijk zijn tegen overheden of bedrijven.”

Vrouwen boven

Greenpeace is één van de grootste ngo’s ter wereld. Er werken 2.500 mensen uit 40 landen voor uw organisatie. Opvallend: veel meer vrouwen dan mannen.

Del Re: “Ik wil de mannen niet ontmoedigen, maar het valt op dat het een vrouwenzaak aan het worden is. Kijk opnieuw naar Greta en Anuna, en aan het hoofd van Greenpeace International staan ook twee vrouwen. (Denkt na) Misschien heeft het ermee te maken dat vrouwen wereldwijd in de frontlinie zitten. Vooral in het Zuiden, waar de vrouwen water halen en de eerste slachtoffers zullen zijn van waterschaarste.”

Greenpeace werd in 1969 opgericht door een groepje bevriende activisten, van wie enkelen de organisatie intussen de rug hebben toegekeerd.

Del Re: “Bij elke organisatie die groeit, spoelen nieuwe mensen aan met nieuwe ideeën. Daardoor vervreemden anderen van de organisatie. Een aantal van hen is vertrokken om Sea Shepherd op te richten, omdat ze vonden dat we niet ver genoeg gingen in de strijd tegen de walvisvangst. Activisme zit in ons bloed, maar we trekken de grens bij fysiek geweld. Sea Shepherd gaat iets... doortastender te werk dan wij.”

Een ander stichtend lid, Patrick Moore, klaagde dat jullie de natuur graag zien, maar mensen niet.

Del Re: “Wij zien wél graag mensen, al is het maar omdat mensen onlosmakelijk deel uitmaken van de natuur (lacht).”

Nog een laatste keer naar Geert Noels en zijn nieuwe boek Gigantisme, waarin hij betoogt dat niet alleen bedrijven te groot zijn geworden, maar ook ngo’s. De vriendenclubjes van idealisten zijn uitgegroeid tot multinationals, met een bijbehorend administratief waterhoofd dat veel geld opslorpt.

Del Re: “Als wij onze stem willen laten horen in de huidige globale context, kunnen wij niet anders dan meegroeien. Maar wij zijn geen doorgeeforganisatie die donaties herverdeelt. Wij lobbyen en voeren acties, daarvoor heb je mensen nodig. Onze mensen zijn precies onze core business.”

Hoeveel geld vloeit er naar de administratie als ik 100 euro stort?

Del Re: “Ik schat 10 euro. Wij zijn geen klassieke hiërarchische organisatie, onze ondersteunende diensten zijn klein. Soms te klein (lacht). 60 procent van ons budget gaat naar de studiedienst en de communicatie. Daar zitten veel personeelskosten tussen, maar dat is de essentie van Greenpeace. We besteden maximaal 30 procent van onze omzet aan marketing.”

Hoeveel strijkt u jaarlijks op, aan donaties?

Del Re: “Onze totale omzet bedraagt 10 miljoen euro. Inclusief de inkomsten uit merchandising, maar die zijn verwaarloosbaar. Omdat het wringt met onze eigen logica: wij pleiten tegen overbodige consumptie. T-shirts verkopen we al een paar jaar niet meer, omdat het moeilijk is om ze op een cleane manier te produceren, zoals wij vragen van de grote kledingproducenten.”

In Nederland liepen de donaties een tijd geleden sterk terug, waarop de wervingsstrategie werd bijgestuurd: ze gingen mensen minder agressief benaderen.

Del Re: “Voor zover ik het begrepen heb, is Nederland intussen weer op het goede pad. Het rechtstreeks aanspreken van mensen is één van de manieren waarmee wij mensen proberen te overtuigen om Greenpeace te steunen. Wij zijn één van de weinige ngo’s die dat niet uitbesteden: de mensen die dat doen zijn werknemers van Greenpeace. Ik vind dat niet meer dan normaal: ze moeten menen wat ze zeggen. Wij zetten onze mensen nooit in het midden van de winkelstraat: veel mensen vinden dat irritant. We proberen ze in te zetten op evenementen die verband houden met wat wij doen.”

Ik zou tot slot even willen stilstaan bij jullie standpunt over genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). Greenpeace is ronduit tegen, wat jullie op kritiek komt te staan vanuit wetenschappelijke hoek. Biotechnoloog Dirk Inzé trok heel erg van leer in De Morgen: ‘Greenpeace indoctrineert de mensen al dertig jaar.’

Del Re: “Ik ben allesbehalve expert op het vlak van ggo’s, maar wij houden bij Greenpeace sterk aan het voorzichtigheidsprincipe. Mensen die ggo’s aanprijzen denken in termen van schaalvergroting, terwijl wij een landbouw verkiezen waarin zo min mogelijk wordt ingegrepen. Een andere – onze grootste – bezorgdheid is dat ggo’s de macht van bedrijven als Monsanto vergroot. En de vraag blijft: wat zijn de langetermijneffecten als genetisch aangepaste zaden in de natuur terechtkomen?”

Daar is de wetenschap redelijk duidelijk over: er is geen reden tot paniek. Kunnen biotechnologie en groen niet gewoon hand in hand gaan?

Del Re: “Dat kan zeker. Ik ben vanuit mijn achtergrond een fan van wetenschap, technologie en zelfs sciencefiction. Onlangs heb ik De tovenaar en de profeet van Charles Mann gelezen. De profeten zeggen dat we het alleen zullen redden als we onze levensstijl drastisch omgooien en in harmonie met de natuur gaan leven. De tovenaars zeggen dat wij de natuur met technologie kunnen onderwerpen. Dat zijn de extremen van het debat: ik denk dat de oplossing in het midden zal liggen. Greenpeace wil niet dat iedereen in een bos gaat wonen, maar we zullen ons hoe dan ook moeten aanpassen. Ik behoor niet tot het kamp dat zegt dat we nog altijd naar Mars kunnen als het hier fout loopt.”

Zoals Elon Musk van plan is.

Del Re: “Ik vind dat spannend om naar te kijken. Maar mijn aandacht gaat voorlopig naar meer aardse oplossingen, zoals deelauto’s (lacht).”

©Humo