NieuwsChina
▶ Golf van speculatie en censuur nadat Chinese ex-president Hu Jintao uit Partijcongres werd geleid
Het had een vlekkeloze promotie van Xi Jinpings aanhangers moeten worden, maar de slotdag van het Twintigste Partijcongres werd zaterdag overschaduwd door een vreemd incident. In de Grote Hal van het Volk in Peking werd Xi’s voorganger Hu Jintao voor het oog van journalisten en tweeduizend partijvertegenwoordigers weggeleid, ogenschijnlijk tegen zijn wil.
Videobeelden van Hu’s roemloze exit brachten een golf van speculatie op gang, en van censuur. Chinese staatsmedia toonden de slotceremonie niet, tegen hun gewoonte in, maar enkele buitenlandse journalisten legden de beelden vast. Te zien is hoe de 79-jarige Hu Jintao, die bij de opening van het Partijcongres frêle en verzwakt oogde, uit zijn stoel – die naast Xi Jinping – wordt geholpen, maar tegensputtert. Vertrekkend partijbons Li Zhanshu rechts van hem wil tussenbeide komen, maar wordt tegengehouden door Xi’s sterke man Wang Huning.
Als Hu wordt weggeleid, zegt hij nog kort iets tegen Xi Jinping, en geeft hij zijn voormalige pupil, premier Li Keqiang, een schouderklopje. Het voorval, dat nog geen minuut duurt, spreekt tot de verbeelding omdat het erg afwijkt van de strakke choreografie van het Partijcongres, en omdat het het drama achter de schermen van de Chinese politiek reflecteert: Xi Jinping heeft de macht van zijn aanhangers vergroot ten koste van Hu Jintao’s medestanders, zoals Li Keqiang.
Gezien de ondoorzichtigheid van de Chinese politiek wordt de ware toedracht van Hu’s onverwachte vertrek mogelijk nooit duidelijk, maar de ongewone beelden brachten veel speculatie op gang. Sommige China-experts vermoeden dat Hu om gezondheidsredenen van het podium werd gehaald. De voormalige partijleider oogde verward, wat zijn tegenwerking zou kunnen verklaren. Volgens het Engelstalige Twitteraccount van staatspersbureau Xinhua zou Hu zich onwel hebben gevoeld en door personeel naar een andere kamer zijn meegenomen, terwijl hij zelf aandrong tot het einde van de slotceremonie te blijven.
Onvrede over leiderschap
Een spannender, maar niet te verifiëren uitleg, is dat Hu tijdens het Partijcongres zijn onvrede over Xi’s autoritaire leiderschap zou hebben geuit, en dat zijn gedwongen vertrek een vorm van machtsvertoon van Xi was, misschien zelfs een manier om Hu publiek te vernederen. In zijn rapport haalde Xi eerder flink uit naar Hu’s bewind, dat volgens hem gekenmerkt werd door “een gebrek aan efficiënte actie” en “een afglijden naar zwak, hol en verwaterd leiderschap”.
Xi weerde zaterdag ook twee belangrijke medestanders van Hu uit het Centraal Comité, waaruit leden worden geselecteerd voor de twee hoogste machtsorganen van de Chinese Communistische Partij (CCP), het Politbureau en Permanent Comité. Die worden zondag aangeduid. Naast premier Li Keqiang werd ook partijveteraan Wang Yang niet herbenoemd. De twee 67-jarigen hadden volgens de oude spelregels omtrent pensioenleeftijd nog een extra termijn in het Permanent Comité kunnen krijgen.
Xi stopte het Centraal Comité vol met zijn eigen aanhangers, en liet zelfs enkele medestanders boven de pensioenleeftijd herbenoemen, zoals de 69-jarige minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi of de 72-jarige generaal Zhang Youxia. Het toont dat Xi zo veel macht naar zich heeft toegetrokken dat hij zich weinig hoeft aan te trekken van de partijnormen, zoals al bleek uit zijn streven naar een derde termijn als partijleider. Zondag wordt duidelijk of Xi’s partijtop volledig uit zijn eigen getrouwen bestaat, of nog een enkele (zwakke) tegenstem bevat.
Op Chinese sociale media en websites waren de beelden van Hu Jintao niet te zien, en op tal van websites verdween zelfs elke verwijzing naar de voormalige partijleider. Op Weibo, het Chinese Twitter, dat zaterdag volledig in het teken van het Partijcongres stond, leverde de zoekterm ‘Hu Jintao’ alleen berichten op die minstens vijf dagen oud waren. Chinese staatsmedia zonden de slotceremonie niet uit, mogelijk om te vermijden dat kijkers Hu’s lege stoel zouden zien.
