Gokreclame: zet onze volksgezondheid niet langer buitenspel

Vrijdagavond start het nieuwe voetbalseizoen, iets waar elk jaar – terecht – velen naar uitkijken. Maar wie straks in zijn zetel neerploft, kijkt niet alleen naar pakweg Club Brugge tegen Anderlecht, maar stemt nu tegelijk af op Club Unibet vs. RSC Lotto. Bij de eerste pronkt de onlinegokgigant op het truitje, bij de tweede kreeg zelfs het stadion de naam Lotto Park. Wat zou Constant Vanden Stock zaliger, van wie het Anderlecht-stadion eerst de naam droeg, ervan denken?

Ze zijn niet alleen. Zowat elke eersteklasser wordt gesponsord door de goksector. Alleen Eupen houdt als een dapper Gallisch dorpje stand tegen de dikke cheques van de Betfirsts, Napoleon Games en Betways van deze wereld. Sport – en dan vooral voetbal – komt tegenwoordig standaard met een stortvloed aan gokreclame: op tv, op de shirts en in de stadions. Maar terwijl bij de modale voetbalsupporter alsmaar gewenning heerst, gokken steeds meer verslaafden zich in de problemen.

1,3 miljard winst

Gokken is big business geworden. Het online gokken is in België in korte tijd een gigantisch lucratieve sector geworden en de Nationale Loterij boekte vorig jaar een recordomzet van 1,327 miljard euro. Ook casino’s en wedkantoren zien hun winsten spectaculair stijgen, tot wel 30 procent per jaar. Tijdens het WK voetbal vorige zomer werd in één maand online meer dan 200 miljoen euro vergokt, dat is gemiddeld 673 euro per persoon.

Ik hoor het je denken: goed voor de sector en de staatskas, die uiteraard een graantje meepikt. Maar samen met het groeiende aanbod aan gokwebsites en ‘spelletjes’ en de vloedgolf aan reclame, is ook het aantal mensen met gokproblemen spectaculair gestegen.

De cijfers zijn onthutsend. Volgens experts is meer dan 5 procent van de Belgische volwassen bevolking probleem- of risicogokker. 467.081 Belgen dus, of zowat twee keer een stad als Gent. In 2018 werden in ons land 353.312 mensen uitgesloten van gokken. Dat is het grootste aantal ooit, en een stijging van 50 procent in vijf jaar.

Dit leidt tot persoonlijke drama’s. Want hoewel gokverslaving vaak onder de radar blijft, zijn de gevolgen en de afhankelijkheid vergelijkbaar met die van drugs of alcohol. Normaal functioneren lukt niet meer door schaamte, angst en psychische problemen. En het risico op zelfdoding stijgt.

Familie en vrienden delen in de klappen. Probleemgokkers verspelen gemiddeld 42 procent van hun inkomen, bijna 1.000 euro per maand. Hele huishoudens raken in het rood, waardoor ook kinderen in armoede terechtkomen en op termijn zelfs schuldeisers aan de deur komen kloppen. Het zijn net de kansarmen in onze maatschappij die een makkelijke prooi van glitterreclame zijn met juichende gokkers en megadeals genre “schrijf je in en krijg 20 euro gratis”. De sector kent de problemen, maar doet er niks aan, integendeel. Als een verslaafde al sterk genoeg is om zelf te stoppen, krijgt die wat later gegarandeerd een mailtje om hem of haar weer naar het gokken te lokken.

Reclameverbod

Als samenleving moeten we dit aanpakken en de meest efficiënte manier om dat te doen, is door gokreclame aan banden te leggen. Het is de reclame die het gokken normaliseert en gokverslaafden doet hervallen. En kinderen leren dat gokken ‘deel van het spel’ is. Want kijk je met je kind naar het voetbal, dan hoor en lees je continu dat sport pas écht leuk is als je ook een gokje waagt. Op de oefenveldjes lopen kinderen rond met het shirt van hun favoriete ploeg, uiteraard inclusief gokreclame. Zo worden onze kinderen levende uithangborden voor de sector. Een slim trucje van de marketeers, maar absoluut nefast.

Zowel in 2015 als in 2017 gaf de Hoge Gezondheidsraad het advies om gokreclame te stoppen. Maar dat lapte de huidige regering aan haar laars en de volksgezondheid moest wijken voor de winstmarges. Met Groen willen we daar nu met een nieuw en coherent wetsvoorstel dat een heel pakket maatregelen bevat verandering in brengen.

Spelen als je daar bewust voor kiest, moet kunnen. Maar het is niet aan de overheid om gokken aan te moedigen of de sector vrij spel te geven. Het is tijd om in te grijpen, om de zwaksten in onze maatschappij te beschermen. Een verbod op reclame werkt. We deden het eerder al succesvol met het verbod op reclame voor tabaksproducten. Onderzoek zegt ook dat 59 procent van de bevolking voor zo’n verbod is. In Italië zijn ze er al volop mee bezig. Het draagvlak is er en iedereen heeft er baat bij. Het is nu aan het parlement om dat draagvlak om te zetten in een duidelijke wetswijziging. Dit kan perfect in lopende zaken.