Gezinsbond wil voor elk ‘sterrenkind’ de mogelijkheid tot registratie

Sinds 1 april 2019 kan een doodgeboren kind – ook wel ‘sterrenkind’ – in ons land geregistreerd worden na 140 dagen zwangerschap, op vraag van de ouders. Al langer geldt de verplichting om een ‘akte van een levenloos kind’ te laten opmaken na 180 dagen, maar die termijn strookte niet meer met de huidige medische standaard. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt immers dat een kind levensvatbaar geboren kan worden na een zwangerschapsduur van minstens 140 dagen.

Volgens de Gezinsbond holt de nieuwe wetgeving voorbij aan een andere realiteit: die van de ouders. “Wie 140 dagen zwanger is geweest, mag aangifte doen. Wie een dag vroeger zijn kind verliest, belandt in de vergeetput”, zegt Tanja Nuelant, gezinspolitiek secretaris van de Gezinsbond. Bovendien is de verplichte aangifte (vanaf 180 dagen) en de optionele (140-179 dagen) anders ingevuld: bij de laatste categorie komt enkel een voornaam in het register, niet de familienaam. “Net een familienaam geeft aan dat het kind behoort tot een gezin.”

Abortus

De raad van bestuur van De Gezinsbond klopte daarom deze week af op een nieuw standpunt, in overleg met verschillende vzw’s die rond sterrenkinderen werken. Elke ouder zou de optie moeten krijgen om ongeacht de duur van de zwangerschap een kind met voor- én achternaam te laten registreren, zowel in het overlijdens- als in het geboorteregister. Ook wordt aangekaart dat het geboorteverlof (vanaf 180 dagen) en omstandigheidsverlof (bij overlijden van een familielid) vandaag niet kan voor feitelijk samenwonende ouders.

“Dat laatste lijkt eerder iets dat door de wetgever uit het oog verloren is, en geen principiële keuze”, klinkt het bij de Gezinsbond. De vastgelegde termijnen zijn dat natuurlijk wel. Volgens het kabinet van Justitieminister Koen Geens (CD&V) zijn “zeer lange onderhandelingen aan de huidige wetgeving voorafgegaan om tot een politiek compromis te komen”. Sinds 2014 werden verschillende wetsvoorstellen ingediend met uiteenlopende termijnen. Ook bij de ziekenhuizen waren de meningen verdeeld.

Uiteindelijk werd niet alleen vanuit medisch, maar ook vanuit juridisch oogpunt voor een grens van 140 dagen gekozen. Bij zo’n erkenning komen ook persoonlijkheidsrechten kijken voor het kind. De angst bestaat dat die botsen met het recht op zelfbeschikking van de moeder. Meteen ook de reden waarom elk voorstel ver wegbleef van enige mogelijke overlap met de twaalfwekengrens voor abortus.

“Nochtans kunnen beide perfect naast elkaar bestaan en zelfs overlappen”, zegt de Gezinsbond over dat spanningsveld. “Een moeder kan zich door omstandigheden verplicht ziet om over te gaan tot abortus, maar toch enorm lijden onder het verlies van haar kind.”

Ouderschap

Hoeveel mensen vandaag uit de boot vallen, is moeilijk te bepalen. De gegevens van Statbel maken gewag van 542 doodgeborenen in 2016, maar pas vanaf 500 gram geboortegewicht of een zwangerschapsduur van 22 weken is er registratie. De Gezinsbond kan enkel vaststellen dat er “vaak verhalen binnenlopen die er diep op inhakken”.

Uit een politieke rondvraag blijkt dat er weinig urgentie bestaat om die moeilijke discussie snel te heropenen, al zeker niet gezien de huidige federale regeringssituatie. Nochtans kunnen ouders in Frankrijk of Nederland (sinds 2019) wél een doodgeboren kind laten registreren voor elke zwangerschapsduur.

“Heel wat politici hebben nog steeds niet begrepen dat ouderschap vooral bepaald wordt vanuit een intensiteit en een verlangen naar een kind. Kinderen leven ook in het hart van een ouder”, zegt rouwexpert Manu Keirse. Volgens hem is het beste voorbeeld van die intense beleving net de recente wetswijziging, die tot en met maart 2020 een terugwerkende kracht heeft. “Op 1 april stonden heel wat vaders, moeders en artsen met papieren in de hand om 9 uur stipt aan het stadhuis. Vaak waren dat mensen die jaren hebben zitten wachten op die erkenning.”

Het volledige standpunt van de Gezinsbond is hier te lezen.