Gewelddadig protest van pandemiebestrijders nu China zerocovidbeleid loslaat

Nu China zijn zerocovidbeleid heeft opgegeven, zien bedrijven die tests vervaardigden en de resultaten analyseerden hun inkomsten kelderen. Zij hebben moeite om hun werknemers te betalen en die zorgen daardoor voor nieuwe sociale spanningen.

Nadat China de zero-covidbeperkingen abrupt had opgeheven, stortte de enorme machinerie van virustoezicht en tests in, terwijl het aantal infecties en sterfgevallen toenam. Nu worden de autoriteiten geconfronteerd met een ander probleem: boze pandemiebestrijders die lonen en banen eisen.

In de stad Chongqing in Zuidwest-China hebben honderden werknemers, die verwikkeld waren in een loonconflict met een fabrikant van covidtestkits, met voorwerpen gegooid naar politieagenten in oproeruitrusting die zich met hun schilden moesten beschermen terwijl ze zich terugtrokken. Staande op voorraden schopten en gooiden demonstranten dozen met snelle antigeentests op de grond, waardoor duizenden tests verloren gingen.

In de oostelijke stad Hangzhou zijn volgens getuigen verschillende werknemers op het dak van een testkitfabriek geklommen, waarop ze ermee hebben gedreigd naar beneden te springen uit protest tegen onbetaald verlof. En in een andere testfabriek in de stad hebben werknemers dagenlang geprotesteerd wegens een loongeschil.

De onrust van deze maand belicht een weinig opgemerkt aspect van de sociale en economische gevolgen van China’s zero-covidbeleid. Massaal testen vormde een hoeksteen van China’s strategie om het virus te isoleren voordat het zich kon verspreiden. Maar er is geen grote vraag meer naar covidtests. Bedrijven die testkits vervaardigden en de resultaten in een laboratorium analyseerden, zien hun inkomsten kelderen. Dat leidt tot ontslagen en loonsverlagingen voor hun werknemers. Volgens een rapport waren massale tests in grote steden goed voor ongeveer 1,3 procent van de economische productie van China.

Arbeidersprotesten

Het gevolg is een nieuwe bron van onrust die de inspanningen van de regerende Communistische Partij om de stabiliteit te handhaven op de proef stelt te midden van hoge jeugdwerkloosheid, een kwakkelende economie en een explosie van covid in het hele land. China heeft zaterdag verklaard dat het bijna 60.000 aan het coronavirus gerelateerde sterfgevallen heeft geregistreerd in de maand sinds ‘zero covid’ is afgevoerd. Deskundigen zeggen echter dat het werkelijke dodental waarschijnlijk veel hoger ligt.

The New York Times heeft drie covidtestfabrieken in Hangzhou bezocht waar arbeiders en inwoners hebben bevestigd dat er de afgelopen dagen arbeidersprotesten zijn geweest. In een fabriek van het bedrijf Xinyue Biotech waren woensdag op het fabrieksterrein een brandweerwagen, een ambulance en een politiebusje te zien die waren uitgerukt voor een arbeider die op het dak van de vijfde verdieping was geklommen en naar beneden dreigde te springen uit protest tegen onbetaalde lonen. De gesloten fabriek was al dagen het toneel van demonstraties, melden getuigen in de buurt van de fabriek.

De krant heeft ook video’s onderzocht die op sociale media circuleerden van protesten in Hangzhou en Chongqing, waar arbeiders in groten getale de confrontatie met de politie zijn aangegaan.

De geschillen in Chongqing en Hangzhou zouden een voorbode kunnen zijn van meer onrust in de toekomst. Veel van China’s legers van ‘grote witten’, laaggeplaatste overheidsmedewerkers die belast zijn met de handhaving van covidbeperkingen en genoemd zijn naar hun kenmerkende witte gevarenpakken, zijn ontslagen.

Fabrieken in heel China zitten nog steeds krap bij kas door de algemene vertraging. Werknemers hebben bijna geen andere mogelijkheid om hun grieven op te lossen dan door de straat op te gaan, aldus Li Qiang, oprichter en uitvoerend directeur van China Labor Watch, een in New York gevestigde Chinese arbeidsrechtengroepering.

“Deze protesten zijn zeer gewelddadig omdat de kanalen om de rechten van arbeiders te verdedigen zeer beperkt zijn, terwijl het vertrouwen in de regering en de wetten laag is”, zegt Li. “Het toont aan dat als een bedrijf de rechten van werknemers negeert, vooral van de meest kwetsbare tijdelijke werknemers, dit ernstige gevolgen zal hebben.”

In Chongqing hebben demonstranten bij een fabrikant van testkits “Betaal me terug” geschreeuwd toen ze op 7 januari de confrontatie aangingen met de politie. Het was niet meteen duidelijk wat de aanleiding was voor het geschil tussen de werknemers en Zybio, de fabrikant van de testkits. Video’s op sociale media in de aanloop naar de protesten waarschuwden voor arbeidsbureaus in het gebied die werkzoekenden uitbuiten door de hoeveelheid werk die covidtestfabrikanten aanbieden en de hoogte van het loon op te blazen.

De New York Times heeft de locatie van de Zybio-protestvideo’s geverifieerd door gebouwen in de video’s te vergelijken met online foto’s en satellietbeelden van het industriepark. Eén filmpje toont demonstranten die plastic containers, krukjes en een verkeerskegel naar de in oproeruitrusting getooide politie gooien. Het bedrijf heeft niet gereageerd op verzoeken om commentaar en verschillende demonstranten waarmee de krant contact opnam, hebben geweigerd te worden geïnterviewd.

In Hangzhou laaiden de protesten op nadat werknemers van de fabriek van Acon Biotech begin deze maand te horen hadden gekregen dat ze twee weken lang op non-actief zouden worden gezet omdat de inkomsten van het bedrijf zijn gedaald sinds de zero-covidmaatregelen zijn ingetrokken.

Een werknemer die aan de protesten deelgenomen heeft en die, gezien de politieke gevoeligheid van arbeidersonlusten, alleen wilde spreken als hij niet bij naam werd genoemd, zegt dat de werknemers woedend zijn over het ontslag omdat ze daardoor geen geld kunnen verdienen voor het Chinese Nieuwjaar, dat dit weekend begint.

Op een gegeven moment hebben radeloze werknemers ermee gedreigd van het dak van een bedrijfsgebouw te springen. De werknemers hebben uiteindelijk een week geleden elk 3.000 yuan gekregen, ongeveer 411 euro, en het grootste deel van het personeel is toen voor de feestdagen vertrokken.

Financieel onhoudbaar

Veel Chinese testbedrijven hebben fortuinen vergaard gedurende bijna drie jaar van strenge covid-inperkingsmaatregelen. Maar de opkomst van de zeer overdraagbare variant omikron heeft het indammen van het virus zo goed als onmogelijk gemaakt en China heeft de strategie begin december opgegeven.

Zelfs zonder omikron bleek China’s strategie van massaal testen echter financieel onhoudbaar. Veel lokale overheden - die al onder aanzienlijke financiële druk stonden door de vertraging en een gebrek aan grondverkopen voor vastgoedontwikkeling - hadden moeite om de miljoenen gratis swabs te betalen die de inwoners vrijwel dagelijks moesten nemen.

Om de tests en andere pandemiecontroles te financieren, werd in sommige provincies geld onttrokken aan overheidsprojecten, terwijl steden bezuinigden op bonussen voor functionarissen en ambtenaren loonsverlagingen oplegden. Verschillende provincies en gemeenten, waaronder Guizhou in het zuidwesten van China, begonnen de tests in rekening te brengen.

Laboratoriumtestbedrijven die eerder enorme winsten hadden geboekt, begonnen te melden dat overheden te laat betaalden, waardoor ze met oninbare vorderingen werden geconfronteerd. Een van hen is Dian Diagnostics, een groot testbedrijf in Hangzhou, dat in oktober meldde dat zijn schuld bijna 80 procent hoger was dan een jaar eerder.

Shenzhen Hezi Gene Tech, een ander snelgroeiend testbedrijf, opende in oktober zes nieuwe laboratoria in heel China en sloot de helft daarvan in de afgelopen weken. Het is onduidelijk of de sluiting werd veroorzaakt door schulden of een gebrek aan omzet. Het bedrijf heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.

“De hele sector is bijzonder hard getroffen door de afschaffing van de verplichte tests in het land. De vraag is er niet meer”, zegt Yanzhong Huang van de Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations. Hij betoogt dat het zero-covidbeleid deels is verlengd omdat het zoveel zakelijke belangen diende.

“Zij verdienden veel geld door voor de regering ‘zero covid’ uit te voeren”, zegt Huang over laboratoria en testfabrikanten.

Slechte timing

Het valt nog te bezien hoe ontwrichtend de ineenstorting van het testen en alle werkgelegenheid in verband met covidcontroles zal zijn voor de Chinese economie. De opheffing van ‘zero covid’ zal de beperkingen op de economische activiteit wegnemen en dat zou een groei kunnen stimuleren die het verlies van covid-gerelateerde bedrijven zou overschaduwen, zegt Taylor Loeb, een economisch analist voor Trivium China, een adviesbureau. “Veel van deze banen zouden nooit een langdurige, stabiele werkgelegenheid zijn”, aldus Loeb.

Voor veel arbeidsmigranten kon de timing niet slechter zijn. Werknemers kijken meestal uit naar bonussen en tellen hun spaargeld in de weken voorafgaand aan Chinees Nieuwjaar, zodat ze naar huis kunnen reizen voor de feestdagen, schulden kunnen vereffenen en hun familie en vrienden kunnen overladen met cadeaus.

In Hangzhou ontaardde een gespannen confrontatie tussen de politie en honderden werknemers van een fabriek van Alltest Biotech op 9 januari in een vechtpartij, zo blijkt uit een video. Tientallen van hen werden door de politie meegenomen, zeggen verschillende ooggetuigen in interviews.

Werknemers die door een uitzendbureau namens Alltest waren ingehuurd, hadden geklaagd dat ze minder betaald kregen dan vaste werknemers, aldus een werknemer die aan de poort van de fabriek werd geïnterviewd en die op voorwaarde van anonimiteit sprak vanwege de gevoeligheid van de zaak. Een werknemer die een telefoon beantwoordde bij Alltest heeft gezegd dat de activiteiten weer normaal verliepen, maar weigerde een naam te noemen of de onrust te bespreken.

_{© The New York Times}