Gevangenenruil voor VUB-professor lijkt nabij: België wil ‘gevonniste personen’ uitwisselen met Iran

Dinsdag bekijkt de Kamercommissie Buitenlandse Zaken een wetsontwerp over samenwerking met India, de Verenigde Arabische Emiraten en Iran. Voor de eerste twee landen gaat het om “wederzijdse rechtshulp”, voor Iran om “overbrenging van gevonniste personen”. Een apart verdrag daarover werd op 11 maart 2022 in Brussel ondertekend door secretaris-generaal Daniel Flore van de FOD Justitie. In artikel 1 verbinden beide landen zich tot “de breedst mogelijke samenwerking met betrekking tot de overdracht van veroordeelde personen”. Artikel 13 zegt: “Elke partij kan gratie, amnestie of omzetting van vonnissen verlenen.”

Volgens advocaat Rik Van Reusel laat dat laatste artikel “overduidelijk” zien dat dit gaat over een nakende ruil tussen de in Antwerpen wegens terrorisme tot 20 jaar cel veroordeelde diplomaat Asadollah Asadi (50) en de in Iran wegens spionage tot de doodstraf veroordeelde VUB-gastprofessor Ahmadreza Djalali (50). Van Reusel verdedigde Iraanse oppositieleden tijdens het proces tegen Asadi en drie andere leden van de Iraans-Belgische terreurcel. “De ene veroordeelde is helemaal geen crimineel, de ander is dat wel”, zegt Van Reusel. “Asadi zal zo uiteindelijk maar vier jaar hebben gezeten, terwijl je als Belg in het beste geval na een derde van je straf vrijkomt. Hoe valt dit rijmen met een beleid van consequent uitgevoerde gevangenisstraffen?”

Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) bevestigt dat het wetsontwerp dinsdag in de commissie geagendeerd staat, maar laat weten “geen enkele koppeling met een individueel dossier” te willen maken. “De drie landen in het ontwerp zijn landen waar er vanuit justitie al langer interesse was tot samenwerking”, zegt zijn woordvoerder. “Denk aan het hoge aantal drugscriminelen in de Verenigde Arabische Emiraten.”

De Iraanse oppositieleidster Maryam Rajavi, vier jaar geleden het voornaamste doelwit van de bom van de cel-Asadi tijdens een bijeenkomst in Parijs, noemt het wetsontwerp op Twitter een “schandelijke deal met de hoofdsponsor van terrorisme en bloedvergieten op Europese bodem”.

Het verdrag kan ook gevolgen hebben voor de in mei nog tot 18 en 17 jaar cel veroordeelde Nasimeh Naami (37) en Amir Saadouni (42), uitvoerders van de mislukte bomaanslag. Zij verloren toen de Belgische nationaliteit.

Gerlant Van Berlaer, kliniekhoofd spoed aan de UZ Brussel en organisator van schrijf- en andere acties voor Ahmadreza Djalali, attendeert op de bredere context: “Vroeg of laat moeten we iets doen voor Europeanen in Iraanse gevangenissen. Ik zie dit als een verdienstelijke poging om situaties als die van mijnheer Djalali vlot te trekken. Het siert de mensen die iets als dit proberen. We wisten al langer dan vandaag dat het sowieso een bluts met een buil ging zijn.”