Getuigenissen uit België én India, waar covid ongenadig toeslaat. ‘Er is geen hout meer om lichamen te cremeren’

“Ik ben ontzettend triest”, zegt Peter Dechosta (44). Vanuit zijn Ethnic Supermarket in Heist-op-den-Berg belt hij elke dag naar zijn familie in India. Naar zijn moeder, die in een kleiner dorp in West Bengal woont, maar vooral naar zijn zus in Agra, de stad van de Taj Mahal. “Het gaat er helemaal de verkeerde kant uit. Mensen gaan dood, de ziekenhuizen liggen vol, en er is geen hout meer om lichamen te cremeren. Dit is echt een panieksituatie voor mij. Ik wil naar mijn familie, maar dat kan niet. Dat lukte ook al niet toen mijn grote broer begin februari overleed.”

India wordt met een torenhoge coronacurve geconfronteerd. Gisteren zijn op één dag 314.835 nieuwe gevallen geregistreerd, vandaag gaat het al om 332.730 nieuwe gevallen. Daarmee werd het ‘wereldrecord’ van de Verenigde Staten op 2 januari gebroken.

Ziekenhuizen in hoofdstad New Delhi zagen zich vanochtend al genoodzaakt om SOS-signalen uit te zenden. “Zuurstof gaat nog twee uur mee”, aldus het Ganga Ram hospitaal. En: “Grote crisis waarschijnlijk.” Op sociale media smeken patiënten en hulpverleners voor extra bedden, medicijnen of andere steun van de overheid. Verhalen van mensen die met zieke ouders naar het ziekenhuis trekken maar nergens worden toegelaten, doen denken aan het Italiaanse Bergamo tijdens de allereerste golf.

“Tot in februari hadden we de situatie schijnbaar onder controle, maar het is helemaal uit de hand gelopen”, zegt Els Reynaers-Kini (46), een Belgische advocate die al tien jaar in Mumbai woont. Sinds 13 april bevindt ze zich met haar familie in een lockdown, die op woensdag nog verstrengd werd. “Het lijkt alweer te laat. Politici hebben de vinger niet goed aan de pols gehouden, en een dagelijkse update zoals die van Sciensano hebben we hier niet.”

De ‘Indiase variant’ B.1.617, die inmiddels ook in België is opgedoken, speelt een rol van betekenis, maar nog meer speelt wellicht het gevaar van te vroeg victorie kraaien – zoals recentelijk ook in Chili gebeurde. Het startschot van de vaccinatiecampagne en een laag aantal nieuwe besmettingen in februari (11.000 per dag) bleek de ideale voedingsbodem voor politieke overmoed.

“Een aantal noodhospitalen werd opnieuw afgebroken, en politici gaven het foute signaal door grote hindoesamenkomsten en politieke meetings toe te laten”, zegt Reynaers-Kini. Ook cricketwedstrijden met tienduizenden toeschouwers waren plots weer mogelijk. “Nochtans worden de regels best goed nageleefd; ik merk weinig coronamoeheid. De lessen op school zijn hier al een jaar digitaal.”

Na het feest van Kumbh Mela in Haridwar, waar elk jaar miljoenen hindoes samenkomen om in de Ganges te baden, steeg het aantal Covid-19-gevallen in de noordelijke stad razendsnel. “Zelfs tijdens de laatste speech van premier Modi vorige week was er niet echt een gevoel van urgentie”, zegt Reynaers-Kini. “Iedereen wist dat er een harde lockdown nodig was, maar hij schoof dat nog wat voor zich uit.”

Volgens Dechosta is het simpel: “De politiek denkt alleen aan zichzelf.” Hij wijst niet alleen op de verkiezingen in vijf Indiase staten die gepaard gaan met politieke meetings zonder mondmaskers, maar ook op de gebrekkige steun voor de vele arme Indiërs. “Op premies kunnen ze niet rekenen, dus ze moeten wel gaan werken. En ze wonen er niet ruim zoals in België, hele families leven er soms samen in één kamer. Als een lid van de familie besmet is, volgen er meteen tien anderen.”

Het verklaart wellicht het grote verschil met de eerste golf in India. Toen was er een exodus van stadsbewoners, vooral arbeiders die hun familie financieel ondersteunen maar terugkeerden naar hun dorp. Die luxe lijkt er vandaag niet te zijn.

“Zeker in de grote steden zit het virus in bijna elk huis, op elke vloer van een gebouw is het aanwezig. Mensen durven de lift niet meer te nemen”, zegt Nikita Singla (33), die de Antwerpse dansacademie Bolly Fit uitbaat.

Haar ouders wonen gelukkig in een ‘kleinere stad’ naar Indiase normen – ongeveer de grootte van Antwerpen. “Het is er nog niet zo dramatisch, maar toch vertel ik hen: ‘Ga niet naar buiten.’ Wie nu naar het ziekenhuis moet, loopt het risico om niet geholpen te worden.” Blijf maar eens binnen, wetende dat het kwik in de meeste Indiase steden op dit moment ruim boven de 30 graden uitkomt.

Zwarte markt

Ruim 100 miljoen mensen – zo’n 8 procent van de bevolking – kregen al een eerste vaccindosis. Maar tegelijkertijd stapelen de trauma’s zich op in een diepreligieus land als India, ziet Dechosta. “De schoonbroer van mijn zus is gestorven, een katholiek. In onze cultuur is het cruciaal dat je dan begraven wordt, maar ook hij is gecremeerd. Dat doet pijn.”

Het dak van de curve lijkt nog niet in zicht. Epidemiologe Bhramar Mukherjee (Michigan University) voorspelt tegen het einde van de maand 500.000 nieuwe gevallen en 3.000 doden per dag, pas midden mei zou de curve afbuigen.

Sommige deelregio’s worden ervan beschuldigd om tankers met zuurstof tegen te houden aan de grens, ieder voor zich. “Je ziet ook een zwarte markt ontstaan voor zuurstof of medicijnen zoals remdesivir”, zegt Reynaers-Kini, die vanuit haar netwerk probeert om alle soorten hulp te verzamelen. “Ik zou graag iets positiefs vertellen. Maar het is echt zo dramatisch als de media verkondigen.”