Geruststellende woorden van bondskanselier Scholz kunnen Deutsche Bank juist meer kwaad dan goed doen

Sinds de val van Credit Suisse speuren angstige beleggers naar banken met ogenschijnlijk dezelfde problemen, en dan springt Deutsche Bank in het oog. Al is dat niet helemaal terecht.

“Om glashelder te zijn: Deutsche Bank is NIET het volgende Credit Suisse.” Analisten van onderzoeksbureau Autonomous Research wezen vrijdag onder meer op de winstgevendheid van Deutsche Bank, en de robuuste liquiditeit. Kwaliteiten waarover Credit Suisse niet beschikte. De Zwitserse bank stond nog geen tien dagen geleden op omvallen, en werd via een haastig geregeld verstandshuwelijk in de armen gedreven van aartsrivaal UBS.

Maar toch. Als je iets zo nadrukkelijk en met hoofdletters moet zeggen, is er wel íets aan de hand. Zo dachten beleggers er in elk geval over. Zij stuurden de koers van Deutsche Bank vrijdag tot 14 procent lager. Beduidend meer dan het terreinverlies van andere Europese banken, die eveneens een prijs betaalden voor de onrust onder beleggers over de gezondheid van financiële instellingen.

Misdaadsyndicaat of bank?

Zowel Deutsche Bank als Credit Suisse heeft het land van origine in de naam, maar daar stoppen de gelijkenissen niet. De meest saillante is ongetwijfeld hun geschiedenis van schandalen. Van Credit Suisse is wel eens gekscherend gezegd dat ze door witwaspraktijken, corruptie, diefstal en miljardenverliezen de laatste jaren soms meer op een misdaadsyndicaat leek dan op een bank.

Daar hoeft Deutsche Bank niet voor onder te doen. Alleen al sinds 2010 betaalden de Duitsers boetes voor misstanden bij de verkoop van verpakte hypotheken, voor het overtreden van belastingregels, voor het helpen van klanten met belastingontduiking, en voor het overtreden van handelssancties. Maar ook voor boekhoudfraude, voor het misleiden van beleggers, voor het manipuleren van de energiemarkt, voor het sjoemelen met financiële rapportage en voor het niet-naleven van antiwitwaswetgeving.

Altezamen goed voor een boetebedrag van ruim 17 miljard euro, ongeveer gelijk aan de beurswaarde waarmee de bank het weekend inging. Het weerhoudt Deutsche Bank overigens niet van een stellige uitspraak op haar website: “We zweren bij de allerhoogste integriteit in alles wat we doen”.

Grote schade aan verdienmodel

De jongste jaren is Deutsche wel relatief schandaalvrij. Dat is ook goed voor de moraal. In 2016 bleek uit een enquête van de bank dat minder dan de helft van de werknemers trots was om voor Deutsche te werken. Dat was toen al lang niet meer de conservatieve Duitse instelling die ze tot aan de vroege jaren negentig was geweest. Een periode waarin de 153-jaar oude bank vooral geld verdiende door kredieten te verschaffen en aandelen en obligaties te verkopen.

Maar in 1994 volgde een drastisch besluit. Deutsche Bank moest wereldwijd actief worden als zakenbank, en zich meten met de grootste banken op Wall Street. De focus verschoof naar de handel in afgeleide producten, waar veel winst mee te behalen viel, maar wel met veel risico.

Deutsche overleefde weliswaar zonder overheidssteun de financiële crisis van 2008, alweer een gelijkenis met Credit Suisse, maar het verdienmodel had grote schade opgelopen. Zowel Deutsche als Credit Suisse, dat ook de lokroep van Wall Street niet had weten te weerstaan, kwam de ambitieuze expansieplannen te betreuren, en ze keerden op hun stappen terug.

Terug naar de roots

Geplaagd door schandalen, met te lage inkomsten en te hoge kosten, gingen ze allebei aan het herstructureren. Bij Deutsche Bank ging het roer echt om bij het aantreden van Christian Sewing als CEO in 2018. Voor het eerst sinds lang kwam zo nog eens een Duitser aan het roer te staan, en bovendien iemand die niet uit de zakenbanktak kwam. Het was een signaal dat de bank terug wilde naar de roots.

Bij Credit Suisse klonk eveneens de boodschap dat de zakenbanktak moest krimpen, maar hier liep de reorganisatie een stuk langzamer. Vorig jaar werd een verlies geboekt van 7,3 miljard euro. In 2024 zou er opnieuw winst gemaakt worden, beloofde CEO Ulrich Koerner vorig jaar. Tijd die de Zwitserse bankiers dus niet hebben gekregen.

Deutsche Bank staat er onmiskenbaar beter voor. Het maakt al tien kwartalen op rij winst, en heeft een grote kapitaalbuffer. En terwijl er bij Credit Suisse al sinds de herfst van vorig jaar in groten getale deposito's werden weggehaald, zijn daar geen tekenen van bij Deutsche Bank.

“Er is geen enkele reden om te speculeren over de toekomst van Deutsche Bank”, verklaarde bondskanselier Olaf Scholz vrijdag. Afgaand op de cijfers heeft hij gelijk, maar als een regeringsleider zoiets verklaart in tijden dat beleggers al erg nerveus zijn, kan een geruststelling een bank juist meer kwaad doen dan goed.