Gent wil burgers eigen stukje internet geven

Een digitale laag op een stad leggen kan helpen om verkeersknopen op te lossen, om afvalophaling efficiënter te doen verlopen, om minder energie te verspillen of om geen voedseloverschotten meer weg te gooien. De belangrijkste voorwaarde is dat de stad toegang heeft tot data die ter beschikking worden gesteld door burgers en dat ze daar veilig mee omspringt.

“Wie de term ‘smart city’ hoort, moet twee keer nadenken over wie precies slimmer wordt. De burger, de overheid of de bedrijven die de projecten ondersteunen?” Dat zei de digitalemensenrechtenactivist Aral Balkan enkele weken geleden op de Foreplay-conferentie van Digipolis Gent. Dat initiatief wil kritisch nadenken over de toekomst van mens, technologie en samenleven in Gent.

Portaal

Ondertussen zijn er verkennende gesprekken aan de gang tussen Balkan en Karl-Filip Coenegrachts, strategisch coördinator bij de stad Gent. “Balkan was onder de indruk van de manier waarop Gent de 'smart city'-uitdaging aangaat", zegt hij. "Hij wil met ons een stap verder zetten om aan de rest van de wereld te tonen dat een slimme stad niet hetzelfde betekent als de gegevens van burgers op straat gooien.”

Amsterdam besloot bijvoorbeeld om data over alle nummerplaten en bijbehorende informatie aan Google te bezorgen in ruil voor een gratis parkeerapp. Dat is hoe het volgens Balkan niet moet.

Het Gentse stadsbestuur denkt er samen met de Gentenaars over na hoe ze technologie en data kunnen gebruiken om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. “Daarvoor is het belangrijk dat elke Gentenaar weet wat de kracht van data is”, zegt Coenegrachts.

Zo bouwt Gent aan een portaal waar elke Gentenaar kan zien wat de stad over hem of haar weet. “Het is een datakluis waar je kunt aangeven welke informatie je met de stad of andere partijen wilt delen. Jij bent baas over je eigen data”, zegt Coenegrachts. Ook Antwerpen heeft al zo’n e-loket. Nu zit daar vooral informatie in die je ook kunt opvragen bij de burgerlijke stand. Maar je zou dat ook kunnen aanvullen met gps-signalen van je smartphone of andere informatie.

.gent

Daarnaast bezit Gent de domeinnaam ‘.gent’. Dat moet de sleutel zijn tot een ‘internet of the people’, of in dit geval een ‘city of the people’, in tegenstelling tot de grote commerciële winkel die het internet is geworden. “In de digitale wereld ben je vandaag nergens onopgemerkt, overal word je gevolgd”, zegt Balkan.

Hij stelt voor om 260.000 Gentenaars een deel van het ‘.gent’-domein te geven. “Een stuk internet waar jij baas over bent.” Daar zouden diensten op gebouwd kunnen worden die vandaag in handen zijn van grote technologiespelers. Zo kan Mastodon, het opensource-alternatief voor Twitter, dienen als nieuw sociaal netwerk binnen de stad. “Op termijn kun je ook verkeersinformatie delen of energieconsumptie monitoren”, droomt Balkan.

“We moeten daar zeker over nadenken”, zegt schepen voor Administratieve Vereenvoudiging Martine De Regge (sp.a) aan de telefoon. "Of dat nog voor deze legislatuur is, is een andere zaak."

De data- en privacyexpert Rob Heyman (VUB) vindt de ideeën mooi klinken, maar is ook realistisch. "Het is onwaarschijnlijk dat Gentenaars het gewone internet links laten liggen voor een lokaal initiatief. Gent is geen eiland."

Hij wijst erop dat zo'n netwerk ook een elitaire bijwerking kan hebben. "Enkel mensen die zich bewust zijn van de waarde van hun data zullen het misschien proberen. Bovendien zal Gent goed moeten argumenteren dat het beter te vertrouwen is dan Google."

Lees meer: "Surfen zonder uitgemolken te worden is een mensenrecht"