Gemeenschapsonderwijs mengt zich in discussie over eindtermen: ‘Nog eens bijsturen? Iedereen zit nu al op zijn tandvlees’

In het gekibbel over de nieuwe eindtermen in het secundair staan de twee grootste onderwijskoepels inmiddels lijnrecht tegenover elkaar. Terwijl het Katholiek Onderwijs ze aanvecht voor het Grondwettelijk Hof, zet het Gemeenschapsonderwijs (GO!) nu actief de verdediging in. ‘Wij kunnen niet langs de zijlijn blijven staan.’

“Leerkrachten bekijken nu welke handboeken ze nodig hebben. Tegen half mei willen we dat afgeklopt hebben. Dan beginnen we aan het laatste puzzelstuk: welke leerkracht geeft welk vak?” Van defaitisme geen sprake bij Natalie Drees, directeur van de secundaire school GO! Campus Het Spoor in Mol. Wars van alle coronaperikelen verloopt de voorbereiding op het volgende schooljaar relatief vlot.

Nochtans is die voorbereiding verre van evident voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Niet alleen zijn er dankzij de modernisering nieuwe studierichtingen, zoals Maatschappij en Welzijn, ook de inhoud van vakken is veranderd door de nieuwe eindtermen.

Vooral de eindtermen baren kopzorgen. Zowel het Katholiek Onderwijs Vlaanderen als de Federatie Steinerscholen wil de schorsing en vernietiging van de eindtermen vragen voor het Grondwettelijk Hof zodra die gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad. Kort samengevat vinden zij de nieuwe eindtermen zo uitgebreid dat ze vrezen continu bezig te zullen zijn met lijstjes leerstof af te vinken en minder hun eigen ding kunnen doen. “Vechten tegen de staatspedagogie”, noemde Lieven Boeve, topman van het katholiek onderwijs, dat.

Het GO! is wel altijd voorstander van de nieuwe eindtermen geweest, maar hield zich wat afzijdig in de discussie. Tot nu. De op een na grootste koepel heeft beslist om de eindtermen samen met de Vlaamse regering te verdedigen in de rechtbank, zo schreef De Standaard.

Interpretaties

“We kunnen niet langs de zijlijn blijven staan omdat de impact groot kan zijn voor onze scholen, die overigens zeer bezorgd zijn”, zegt GO!-topvrouw Raymonda Verdyck. Directeur Drees kan zich daar wel in vinden. “Ik ben heel blij dat we onze stem als GO! laten horen”, zegt ze. “We gaan niet zomaar mee in de kritiek, maar staan achter het belang van de nieuwe eindtermen en de eigenheid die ze ons geven.”

Gek, dat laatste is net wat heel wat andere scholen als tegenargument gebruiken. “Als ik de nieuwe leerplannen voor cultuurwetenschappen bekijk, weet ik begot niet hoe we dat moeten doen”, zegt leerkracht Philippe Hinnekint van het Sint-Jozefsinstituut-college in Torhout. “Ik vind het echt heel zwaar: leerstof die ik nu in het vijfde of zesde jaar zie, moet al in het derde gegeven worden. Bovendien is alles zo gedetailleerd en uitgebreid. Neem nu filosofie: daar heb ik niet de ruimte zelf nog accenten te leggen. Het enige wat ik kan doen, is bij wijze van spreken beslissen of ik filosofie chronologisch of per thema geef.”

In Mol zien ze net wel nog genoeg mogelijkheden. “Het is een kwestie van creatief puzzelen”, zegt Drees. “We hebben eerst alle eindtermen samengelegd in drie clusters. Zo vermijden we overlap en creëren we ruimte in het lessenrooster. Die gebruiken we dan om bijvoorbeeld twee uren vrij te houden in het derde jaar. Een leerling die twijfelt over zijn studiekeuze in het vierde jaar en bijvoorbeeld liever moderne talen wil volgen in het vijfde jaar, kan dan een module Duits opnemen om zich voor te bereiden.”

Hoe kan dat, twee diametraal verschillende lezingen van dezelfde set eindtermen? “Het is niet omdat één school vindt genoeg ruimte te hebben, dat elke school dat heeft”, zegt ook expert onderwijsrecht Johan Lievens (KU Leuven/Vrije Universiteit Amsterdam). “Bijvoorbeeld in een witte aso-school waar alle leerlingen universitair geschoolde ouders hebben, kan ik me inbeelden dat het makkelijk is om een hele hoop eindtermen te zien én tijd over te houden. Diezelfde eindtermen geven in een school in een kwetsbare buurt, is andere koek.”

Schoolstrijd

Voor leerkrachten en directies is de belangrijkste vraag momenteel wanneer de beslissing van het Grondwettelijk Hof valt: voor of na het begin van het schooljaar? Dat blijft voorlopig koffiedik kijken. “Al ziet het er hoe langer, hoe meer naar uit dat die niet komt voor 1 september”, zegt pedagoog Pedro De Brucykere (Artevelde Hogeschool). Volgens hem moet het voor scholen mogelijk zijn om min of meer normaal aan het schooljaar te beginnen. “Leerkrachten hebben leerplannen en handboeken en kunnen dus het schooljaar starten.”

Waar iedereen echter wel het hart voor vasthoudt, is het moment dat het Grondwettelijk Hof met een beslissing komt en wat die zal inhouden. “Ik hoop vanuit de grond van mijn hart dat we dan geen grote bijsturingen meer moeten doen”, zegt Drees. “Na het afgelopen jaar, waarin we continu moesten schakelen, zit iedereen op zijn tandvlees. Als we dan nog eens moeten bijsturen en cours de route vrees ik voor de motivatie van mijn leerkrachten, én leerlingen.”

Links en rechts circuleert zelfs al het woord ‘schoolstrijd’ nu de twee grootste koepels de degens kruisen voor het Grondwettelijk Hof. Een schoolstrijd zoals zeventig jaar geleden, die de hele samenleving in de ban hield, wordt het wellicht niet. “De discussie speelt zich inderdaad boven de hoofden van de scholen af en lijkt stilaan meer een achterhoedegevecht”, zegt De Brucykere. “Maar het gaat wel over de vraag wie de macht heeft over wat er in ons onderwijs aangeleerd wordt.”