Gefolterd omdat ze lesbisch was: Egyptische Sarah Hegazy stapt na vrijlating uit het leven

Sarah Hegazy was een voorvechtster van homorechten in het autoritaire Egypte. Een loodzware taak. Ze werd gemarteld in de gevangenis en vluchtte later naar Canada. Maar haar problemen nam ze mee. Ze maakte een einde aan haar leven.

In september 2017 gebeurde er iets bijzonders in Egypte. Tijdens een bomvol concert van de Libanese band Mashrou’ Leila sprong vooraan in het publiek een gigantische regenboogvlag in het oog. Een zeldzaamheid in een land waar homoseksualiteit niet wordt geaccepteerd.

De avond gaf ons kracht, zeiden de lhbti-activisten die de vlag hadden meegenomen. Dit was geen plek voor homofoben. Hier stonden Egyptische jongeren die genoeg hadden van bemoeienis met hun liefdesleven. Die tijdens de revolutie in 2011 leerden dat je meer van de samenleving mag verlangen. Hier stonden jongeren die de zanger van de band Mashrou’ Leila, de openlijk homoseksuele Hamed Sinno, bewonderen.

De op dat moment 27-jarige Sarah Hegazy houdt de regenboogvlag vast. De foto die tijdens het concert van haar is genomen, zegt veel. Met een grote lach kijkt ze naar de camera, terwijl ze boven het publiek uitsteekt op de schouders van een vriend. Haar armen zijn uitgestrekt als een vogel, de vlag wappert achter haar aan. “Het was een mooi moment”, zegt ze later tegen Deutsche Welle. “Omdat ik liet zien wie ik was, in een samenleving die alles haat wat afwijkt van de norm.”

Met de regenboogvlag kan Egypte niet omgaan

In 2016 komt Hegazy uit de kast als lesbienne, geen gemakkelijke stap in een samenleving waar je het best mannelijk, hetero, een soennitische moslim en een supporter van president Sisi kan zijn. “Ik was geen van die dingen”, zei ze. Toch zet Hegazy, die opgroeide in een conservatief middenklassegezin, zich openlijk in voor de acceptatie van de lhbti-gemeenschap.

Maar met de regenboogvlag kan de Egyptische samenleving niet omgaan. Nadat foto’s op sociale media verschijnen spreken de media schande van het incident. “Hoe kan het dat de vlag van homo’s over het pure Egypte is gehesen”, zegt een presentator van de tv-zender Al-Assema. Hoewel homoseksualiteit niet illegaal is in Egypte, grijpt de regering in en worden 75 mensen gearresteerd, onder wie Hegazy.

In de gevangenis wordt ze gemarteld met elektrische schokken en onder dwang van cipiers aangerand door andere vrouwelijke gevangenen. Vanuit haar cel schrijft ze dat ze in de gevangenis het land helemaal naakt ziet, in al haar onvermogen de ander te accepteren en respecteren. “Het heeft mij kapotgemaakt”, vertelt ze tegen de Amerikaanse radiozender NPR, na haar vrijlating op borgtocht drie maanden later.

Hallucinaties van aardige mensen

Na de gevangenis verliest Hegazy onder druk van de Egyptische autoriteiten haar baan als IT-specialist. Ze komt op een psychiatrische afdeling terecht, waar ze kampt met een posttraumatische stressstoornis en depressies. Ze heeft hallucinaties, waarin zij zich aardige mensen om haar heen voorstelt die open met haar in gesprek gaan en er niet op uit zijn haar aan te vallen. Na een mislukte zelfmoordpoging besluit ze het land te verlaten.

Dat lukt, Canada accepteert haar asielaanvraag en ze emigreert begin 2018. Ze sluit zich aan bij een socialistische gemeenschap, waar ze uitvoerig over de Egyptische revolutie spreekt, de tijd waarin ze zich “het meest levend” had gevoeld. Ze gaat met vrienden graag naar kunstmusea en leest veel. Maar haar demonen blijven haar achtervolgen.

Het is een bekend verhaal voor gevluchte activisten. Het eerste gevoel van opluchting om in een samenleving te zijn waar je jezelf kan zijn, kan al snel plaatsmaken voor een schuldgevoel. Want de strijd in het thuisland is nog lang niet gestreden. Daarbij is het eenzaam in een land te wonen waar maar weinig mensen echt begrijpen wat je hebt meegemaakt.

De wereld verdient haar vergiffenis niet

Vorige week, op 14 juni, koos Hegazy ervoor uit het leven te stappen. In haar afscheidsbrief vertelt ze dat het haar niet lukte om verlossing te vinden. “Wereld, je was in grote mate wreed”, schrijft ze. “Maar ik vergeef.”

Toch verdient de wereld haar vergiffenis niet, schrijven velen op sociale media. “Waar en wanneer vinden we in onze samenleving nog een moedige vrouw zoals zij?” schrijft activist Samer Ali over Hegazy. “We wensen je een vrijere hemel toe dan je in dit wrede land kreeg.”

Wie vragen heeft over zelfdoding, kan terecht op het nummer 1813 of op zelfmoord1813.be