Geen ver-van-mijn-bedshow: wat is de impact van de oorlog in Oekraïne op uw leven en onze maatschappij?

De bommen mogen dan wel aan de andere kant van Europa vallen, de oorlog in Oekraïne raakt ook ons land. Op welke manier laat de inval van Vladimir Poetin zich hier voelen?

Vrijwel meteen na de eerste berichten van de Russische inval doken uit Oekraïne beelden op van ellenlange files westwaarts. Linda Thomas-Greenfield, de Amerikaanse VN-ambassadrice, schatte dat het conflict in Oekraïne kan leiden tot een “nieuwe vluchtelingencrisis” met wel vijf miljoen vluchtelingen.

Wellicht trekken ze in de eerste plaats naar buurlanden, zoals Polen, net als bij de invasie van de Krim in 2014. Volgens het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) “wijzen de eerste indicaties op vluchtelingenstromen in de buurlanden van Oekraïne”.

Bij het Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen merken ze de laatste weken een kleine stijging in asielaanvragen uit Oekraïne, maar het gaat nog om kleine aantallen. Mahdi pleit er intussen bij de Europese Commissie voor dat zij de coördinatie van het vluchtelingenvraagstuk op zich neemt.

Analisten zijn het erover eens dat de militaire dreiging voor Europa even groot, zo niet groter is dan tijdens de Koude Oorlog. Dat betekent niet dat Russische tanks morgen door onze straten rollen. De NAVO evalueert voortdurend de dreiging. België is op dit moment met vier F16's aanwezig in Estland, waar ze sowieso al het luchtruim bewaken, en in hoge paraatheid staan. “Er wordt gekeken of dat voorlopig volstaat”, zegt een bron bij defensie. Een nieuwe analyse kan betekenen dat België infanterie, mijnenjagers of F16’s levert voor de snelle reactiemacht van de NAVO.

We zijn wel kwetsbaar op het vlak van cyberdefensie. Het Belgisch leger moet nog altijd herstellen van de grote cyberaanval in december bijvoorbeeld. Een nieuwe aanval is niet uitgesloten, zeker mocht ons land samen met de Europese Unie verdere sancties tegen Rusland nemen.

Waar die cyberaanvallen zich op zullen concentreren, is volgens cryptograaf Bart Preneel (KU Leuven) heel moeilijk te voorspellen. Wellicht is dat op kritische infrastructuur, zoals de elektriciteitssector, de financiële sector of het leger. “Het verleden toont dat de collateral damage daarvan groot kan zijn”, zegt Preneel. “Denk maar aan de Notpetya-aanval in 2017. Die was gericht tegen Oekraïne, maar trof bijvoorbeeld ook het Deens scheepvaartbedrijf Maersk zwaar.”

Al houden ook gewone burgers best de ogen open. “Uit het verleden weten we dat Rusland er niet voor terugdeinst om desinformatie te verspreiden", zegt cyberanalist Nathalie Van Raemdonck (VUB). Zelf zegt ze daar al de eerste tekenen van te zien in het buiteland. “Denk dan aan Russische berichten die Oekraïne een fascistisch land noemen.”

Wellicht zal de Russische inval in Oekraïne zich nog het meest direct laten voelen in onze portemonnee. Het meest evidente is dat de energieprijzen - die nu al op een hoog niveau staan - verder zullen stijgen. De gasprijs voor levering in maart ging donderdag 40 procent hoger, tot zo’n 125 euro per megawattuur. De prijs voor de levering van elektriciteit steeg ook zo’n 40 procent, tot 300 euro per megawattuur.

Maar ook de voedselprijzen kunnen weleens stijgen door de oorlog in Oekraïne. Samen met Rusland is dat de graanschuur van Europa: beide landen zijn goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde handel in tarwe. Daarnaast zorgt oorlog sowieso voor veel economische turbulentie, wat zich nu al laat voelen op de beurzen. Die kleuren rood.

De aangekondigde economische sancties zullen zich niet enkel in Rusland laten voelen maar ook voor bedrijven in ons land. Zeker als ook het betalingsverkeer met Rusland stilgelegd wordt, zal de impact erg groot zijn. Volgens Ivan Van de Cloot, econoom bij denktank Itinera, “kunnen vooral Belgische bedrijven die actief zijn in Rusland turbulente tijden tegemoet gaan. Denk dan aan bedrijven als Bekaert, Solvay of Beaulieu. Maar ook Russische bedrijven die actief zijn in ons land zoals Lukoil of Eurochem.”