Geen kilometerheffing, wel renovatieplicht tegen 2023: dit zijn de maatregelen van het Vlaamse klimaatplan

Een verplichte renovatie van oude woningen, auto’s die op elektriciteit rijden en een verbod op aardgas. De maatregelen van het Vlaamse klimaatplan zullen ons leven de komende jaren beïnvloeden. Een overzicht.

Groene auto’s

Vanaf 2029 mag je geen nieuwe wagen op diesel, benzine of met een hybride motor meer inschrijven. Iedereen die vanaf dan een nieuwe wagen wil aanschaffen, moet dus overstappen op een puur elektrisch model. Wie tevreden is met een oud exemplaar mag nog een tijdje blijven rijden op diesel. In tegenstelling tot wat Vlaams mobiliteitsminister Lydia Peeters (Open Vld) voorstelde, komt er immers geen verbod voor tweedehandswagens. Dat wil zeggen dat auto’s op benzine, diesel en hybride motoren langzaam uit het gamma zullen verdwijnen.

Volgens klimaatexpert Jos Delbeke is 2029 ambitieus, ook al ligt die deadline twee jaar later dan Peeters aanvankelijk had voorgesteld. “Het is cruciaal dat er goede begeleidende maatregelen zijn om elektrische auto’s ook betaalbaar en breed beschikbaar te maken.” Ook het aantal laadpalen - de regering mikt op 100.000 - is elementair. “Maar het feit dat het perspectief concreet en duidelijk is, is zeker positief.”

In die zin schuilt er nog een addertje onder het gras, want aan het verbod vanaf 2029 zou de regering drie belangrijke voorwaarden hebben gekoppeld. Er moeten voldoende elektrische auto’s en batterijen zijn, er moet voldoende laadinfrastructuur zijn, en de prijs van een elektrische wagen moet lager zijn dan die van een wagen met een verbrandingsmotor. Helemaal zeker lijkt het dus nog niet.

Behalve auto’s zullen trouwens ook de bussen van De Lijn sneller elektrisch moeten rijden. De regering zal ook een transitiemanager aanstellen om het gebruik van de elektrische fiets te stimuleren.

Zuinige woningen

Vanaf 2023 komt er een verplichting tot renovatie voor wie een energieverslindende woning koopt. Wie een huis met label E of lager aankoopt, moet binnen de vijf jaar de nodige inspanningen doen om het gebouw naar niveau D te brengen. Daarvoor kun je een renteloze lening aanvragen. Er zouden ook hogere premies komen, maar daarover zijn nog geen details bekend.

Opmerkelijk: ook wie al lang een woning bezit, zal die moeten opwaarderen. In theorie gaat dat op voor iedereen, maar de regering zal dit enkel controleren bij wie verhuurt of verkoopt. Tegen 2025 moeten alle appartementen en rijhuizen zo niveau E halen. Anders komen zij in aanmerking voor een ongeschiktverklaring. In 2030 en 2040 wordt de norm opgetrokken naar een EPC-score D en C. Voor open en halfopen bebouwing is de norm vanaf 2025 EPC-score F. In 2030 gaan we naar score E en in 2040 naar score D.

Ook wie zelf een woning bouwt, zal een inspanning moeten leveren. Vanaf 2023 mag je een gloednieuwe woning niet meer verwarmen met een gasketel. Vanaf dan geldt er een verplichting om minstens met een hybride warmtepomp te verwarmen: deels op aardgas, deels op elektriciteit. Vanaf 2026 is een aardgasaansluiting bij nieuwbouw niet meer toegelaten. Ook wie al een woning heeft, zal gestimuleerd worden om een warmtepomp te installeren. De bedoeling is dat alle woningen hierdoor in 2040 energiezuinig zijn.

“Renovatie van woningen is dé uitdaging voor Vlaanderen”, zegt Delbeke. “Dit lijken mij dan ook de meest zwaarwichtige maatregelen uit het klimaatpakket.”

Duurzaam vlees

De uitstoot van de landbouw moet tegen 2030 met 10 procent extra omlaag. Daarvoor kijkt Vlaanderen vooral naar innovatieve oplossingen, om bijvoorbeeld serres en stallen energiezuiniger te maken. Vervuilende technologie, zoals warmtekrachtkoppelingen die op fossiele brandstof draaien, worden dan weer uitgefaseerd.

Ook in het veevoeder valt volgens Vlaanderen nog winst te halen: met aangepast veevoeder kan de uitstoot nog een flink stuk omlaag. Daarnaast is het de bedoeling om de Vlaming duurzamer te laten consumeren. Dat wil niet noodzakelijk ‘minder vlees’ zeggen, maar wel ‘duurzamer vlees’. Of soja geteeld in Vlaanderen in plaats van aan de andere kant van de wereld.

De grootte van de veestapel zal gekoppeld worden aan de Europese vleesconsumptie. Al lijkt die ingreep vooral een opmaat naar de discussies over de Vlaamse stikstofproblematiek, die weldra nog op het bord van de regering zal belanden. Dan zal er heel kritisch gekeken moeten worden naar de grootte van de Vlaamse veestapel, klinkt het bij het kabinet-Jambon.

Geen kilometerheffing

Zeg niet kilometerheffing maar ‘sturende verkeersfiscaliteit’. Op vraag van N-VA werd de woordkeuze in de regeringstekst aangepast, en zelfs dan is er van de kilometerheffing niets te bespeuren. Het enige engagement dat de regering aangaat, is dat ze een studie zal laten uitvoeren naar de mogelijke invoering in de volgende legislatuur. De volgende regering moet dan de knoop doorhakken.

Het Vlaams netwerk van ondernemingen Voka reageert teleurgesteld op het ontbreken van de kilometerheffing. “Het is jammer dat de regering er opnieuw niet voor kiest om de fileproblematiek structureel aan te pakken”, klinkt het. “Een slimme kilometerheffing waarbij het tarief varieert naargelang het soort voertuig, de tijd en plaats heeft een positief effect op de CO2-uitstoot.”

Klimaatplan voor bedrijven

Net als voor de landbouw gaat de lat voor de industrie 10 procent omhoog. Concreet gaan er geen economische subsidies meer naar bedrijven zonder klimaatplan.