Game, set en match. Zo gefikst

Toen een matchfixer in 2007 toptennisser Novak Djokovic 200.000 dollar bood om een wedstrijd te verliezen, wimpelde de huidige nummer een van de wereld het aanbod af. Onethisch, oordeelde hij. Op bestelling verliezen zou de doodsteek kunnen zijn voor de sport.

Hij had makkelijk praten. De som die de matchfixer hem in het vooruitzicht stelde, was 5 procent van het prijzengeld dat Djokovic in 2007 op reguliere wijze binnenhaalde, een kleine 4 miljoen dollar. Er lag bovendien een gouden toekomst in het verschiet.

De matchfixer is vermoedelijk overgeschakeld op plan B. Of plan C, D of E.

Aan elk tennistoernooi, inclusief de grandslams, doen spelers mee die met moeite het hoofd boven water houden. Spelers die geld moeten toeleggen om hun droom van proftennisser te kunnen najagen. Spelers die hun beste jaren hebben gehad. Als zij met het verliezen van één wedstrijd het jaarsalaris van hun trainer kunnen ophoesten, hoe verleidelijk is het snelle geld dan?

Maandag schokten de BBC en BuzzFeed News de tenniswereld met het nieuws dat talloze topspelers worden verdacht van matchfixing. Gokexperts en andere betrokkenen waarschuwen al jaren tevergeefs dat zestien (voormalige) top-50-tennissers geregeld meedoen aan wedstrijden waar een luchtje aan zit. Negen van deze spelers komen in actie op de Australian Open, die gisteren van start is gegaan. Onder hen is een ex-winnaar van een grandslamtoernooi.

De verdachte toptennissers zijn nooit op de vingers getikt door de integriteitseenheid van tennisbond ATP. Sinds 2009 zijn minstens vijftig andere spelers in verband gebracht met omkoping, zo blijkt uit rapporten waaruit de BBC citeert. Alleen een paar kleine krabbelaars zijn gepakt.

Al jaren geruchten

Al jaren gaan er geruchten over matchfixing in het tennis. Dat is niet voor niets. In tegenstelling tot het voetbal, waarbij doorgaans minimaal drie spelers moeten worden omgekocht om het eindresultaat te kunnen beïnvloeden, hoeven fixers in het tennis slechts met één speler zaken te doen. Omdat tennis een mondiale sport is, er wereldwijd op te gokken valt en er dagelijks honderden wedstrijden worden gespeeld, is het bijzonder kwetsbaar.

Een tennisser die met opzet een wedstrijd verliest, kampt met minder morele dilemma's dan een voetballer. Hij hoeft geen teamgenoten te verraden, heeft geen fanschare die slapeloze nachten overhoudt aan een nederlaag en kan het bedrog uitvoeren in relatieve luwte. In de eerste ronden van ATP-toernooien of tijdens de Challengers, de tweede klasse van het proftennis, gebeurt veel buiten het zicht van de camera's. En al zijn die er wel, fouten maakt iedereen, bedrog is niet te zien.

Maar fixers die zich in het tennis specialiseren, ondervinden ook nadelen. Tennis is na voetbal weliswaar de sport waarop het meest wordt gegokt, maar er gaat veel minder geld in om. Daardoor is de goklimiet lager en vallen stevige inzetten eerder op. Terwijl met het fixen van één voetbalwedstrijd tonnen kunnen worden verdiend, moeten fixers in het tennis meerdere wedstrijden beïnvloeden voor dezelfde opbrengst.

Ze zijn daarom genoodzaakt om op meerdere paarden te wedden. Hoe meer spelers er worden benaderd, hoe groter de kans op succes. Slechts zelden komt de (poging tot) manipulatie uit. Zo waren er in 2007 veel aanwijzingen dat de Russische topspeler Nicolai Davidenko tegen betaling had verloren van Vassallo Arguello. Gokkers zetten zo fors in op de Argentijn, zelfs toen hij ruim achterstond, dat het ongeloofwaardig werd.

Toen Davidenko een ruime voorsprong verspeelde en 'geblesseerd' opgaf, wisten ingewijden hoe laat het was. Arguello moest zijn telefoon inleveren bij de tennisbond. Daarop stonden 82 niet goed verwijderde sms'jes naar een Siciliaans goksyndicaat dat 400.000 euro had verdiend met de partij. Ook een Russische crimineel profiteerde van Davidenko's nederlaag. Hij dreigde met geweld toen de tennisbond vroeg waar zijn voorkennis vandaan kwam. Hij zaaide zo veel angst dat het gokbedrijf dat zijn naam had prijsgegeven serieus overwoog een excuusbrief te sturen.

Tennis Integrity Unit

De zaak-Davidenko liep met een sisser af, tot woede van onderzoekers. Wel was het in 2008 de aanleiding voor de oprichting van de Tennis Integrity Unit (TIU), een integriteitseenheid met extra bevoegdheden. Als een speler verdacht is, mag de TIU zijn computer en telefoon in beslag nemen en internetverkeer opvragen.

In de praktijk leidt het tot vrijwel niets, blijkt nu. "Dit ruikt naar een doofpot", zei fraudeonderzoeker en ex-politiechef Ben Gunn tegen de BBC. "Als ze echt hadden willen ingrijpen, hadden ze een autoriteit moeten instellen die wat doet."

De bestuursorganen van de tenniswereld ontkenden maandag in een gezamenlijke verklaring dat bewijzen van matchfixing zijn achtergehouden. De Tennis Integrity Unit moet zich baseren op bewijzen in plaats van 'informatie, verdenkingen of geruchten', aldus de verklaring. Volgens Chris Kermode, uitvoerend voorzitter van de ATP, is gokken bovendien geen wijdverbreid fenomeen binnen de tenniswereld.

Novak Djokovic zegt na de omkooppoging in 2007 nooit meer iets van de matchfixers te hebben vernomen. Hij is dan ook onbetaalbaar: in 2015 was zijn prijzengeld opgelopen tot 16 miljoen dollar.

undefined