Financiële storm bereikt cryptomarkt en zorgt voor miljardenverliezen: ‘Pijnlijk proces, maar goed dat het gebeurt’

Het stormt op de markten voor aandelen en obligaties. Maar de cryptomarkt wordt geteisterd door een orkaan die beleggers met miljardenverliezen opzadelt.

Beleggers in cryptovaluta’s krijgen het flink voor de kiezen. Waar aandelenbeleggers wereldwijd de koersen met 15 tot meer dan 20 procent zagen dalen, raakte de cryptomarkt zo’n twee derde van zijn waarde kwijt. De bitcoin, de grootste cryptomunt qua waarde, zakte afgelopen weekend onder de 20.000 dollar. In november vorig jaar was die nog bijna 70.000 dollar waard. Ether, de op een na grootste cryptomunt, zakte van 5.000 naar 900 dollar.

En een als grap bedoelde dogecoin verloor zelfs 92 procent van zijn waarde. Pas toen Tesla-topman Elon Musk, die de munt groot maakte, afgelopen weekend tweette dat hij nog steeds in de munt gelooft, ging de koers weer omhoog.

Er valt kortom weinig te lachen op de cryptomarkt. En het einde van de ellende lijkt nog niet in zicht. Bijna dagelijks valt er wel weer ergens een lijk uit de kast, zo lijkt het wel. Deels hangt dat samen met de algehele onrust op de financiële markten. Door de hoge inflatie zijn de centrale banken de rente agressief aan het verhogen. Dat maakt beleggen in meer risicovolle producten, zoals aandelen en cryptomunten, minder aantrekkelijk.

Coronabeleggers hebben twijfels

Maar er is meer aan de hand op de cryptomarkt. Vooral de laatste jaren was er een grote toevloed van nieuwe beleggers, de zogenoemde coronabeleggers. “Die mensen hebben nog nooit meegemaakt dat de koersen ook kunnen dalen”, zegt Teunis Brosens, crypto-expert bij ING. “De beleggers zijn bang, onzeker en hebben twijfels.”

Dat is geen goede basis voor beleggen. En de onrust wordt de laatste tijd flink aangewakkerd. Eerst was er de ineenstorting van de stablecoin Terra en zijn zusje Luna. Recent kwam daar het probleem bij van Celsius Bank, een platform waarop beleggers hun cryptovaluta’s uitleenden tegen een hoge rente. Toen beleggers hun inleg begonnen terug te vragen, kwam het platform in de problemen en sloot het - tijdelijk naar eigen zeggen - de deur. Beleggers konden van het ene op het andere moment niet meer bij hun bezit en moeten nu maar hopen dat het nog goed komt.

Handel met geleend geld

De problemen zitten vooral in de hoek van het zogenoemde Defi: decentralised finance. Dat is het hele bouwsel van diensten en producten bovenop de cryptovaluta’s. Want het is al lang niet meer zo dat beleggers een cryptomunt kopen en dan afwachten wat de koers gaat doen. Ze lenen hun munten uit aan handelaren die ze bijvoorbeeld als onderpand voor opties of leningen gebruiken. Die handelaren betalen een hoge rente voor het lenen van de munten. In die markt wordt veel gehandeld met geleend geld. “Dat levert veel winst op als de koersen stijgen, maar maakt ook de verliezen groter als de koersen dalen”, waarschuwt Brosens.

En die koersdaling is al een tijdje aan de gang. Zo zijn er cryptohandelaren waarbij de belegger 125 keer de eigen inleg kan bijlenen. Dat betekent dat de belegger zijn eigen inleg helemaal kwijtraakt als de koers van de cryptomunt waarin hij belegt, 0,8 procent de verkeerde kant op beweegt.

Dit soort superspeculanten komt als eerste in de problemen. Maar door de enorme koersdalingen worden ook beleggingen die meer solide leken, problematisch. En nieuwe verliezen zorgen weer voor nieuwe verkopen, waardoor de koersen verder onder druk komen en nog meer verliezen worden geleden.

Het grote probleem is dat de er geen goed inzicht is in de markt. Daardoor is onduidelijk hoeveel risico’s beleggers lopen en waar de mogelijke verliezen zitten. “Het lijkt erop dat er een systeemcrisis aan de gang is in de cryptomarkt”, zegt crypto-expert Brosens. “En dat is heel pijnlijk voor de beleggers.”

Dat werd de afgelopen dagen opnieuw duidelijk. Na Celsius kwamen meer bedrijven in de problemen. Het Singaporese hedgefonds Three Arrows speculeerde met geleend geld op koersstijgingen van cryptomunten. Door de dalende koersen moest het aanvullend onderpand verstrekken voor zijn leningen. Maar dat onderpand had het niet, waardoor zijn posities geliquideerd werden en het grote verliezen leed. Beleggers die hun munten uitleenden aan Celsius en Three Arrows, moeten maar hopen dat ze (een deel) van die uitgeleende munten nog terugkrijgen.

Ook andere cryptobedrijven kwamen in grote problemen doordat steeds meer beleggers hun munten terug willen of die juist koste wat kost willen verkopen. En bij elke koersdaling komen er weer meer beleggers in de problemen, wat weer tot nieuwe verkopen leidt. “Dit is wat er gebeurt met een ongereguleerde markt waar met veel geleend geld wordt gespeculeerd, als er geen gratis geld meer is”, zegt een financieel expert.

Op de langere termijn is de crisis niet zo negatief, betoogt Brosens. “Er zat ook wel veel lucht in de markt, mede doordat er zoveel met geleend geld wordt belegd. Die lucht loopt er nu uit. Dat is een pijnlijk proces, maar het is goed dat het gebeurt.”

Ook handelsplatformen zien omzetten dalen

Niet alleen beleggers worden geraakt. Bedrijven actief in de cryptowereld, zoals handelsplatformen, zien hun omzetten dalen. En dat leidt tot ontslagen bij die cryptobedrijven. Dat fenomeen kende de cryptowereld, waar onstuimige groei lang de norm was, niet.

Zo kondigde het beursgenoteerde Coinbase, een van de grootste cryptohandelsplatformen ter wereld, aan dat het bijna 20 procent van het personeel gaat ontslaan. “We verwachten een cryptowinter”, motiveerde de topman van Coinbase de ontslaggolf. Ook concurrerend platform Gemini kondigde ontslagen aan, evenals Mercado Bitcoin, een populair handelsplatform in Zuid-Amerika. BlockFi, een concurrent van het eerder in de problemen geraakte Celsius, kondigde aan 20 procent van het personeel te ontslaan.

De crisis op de cryptomarkt heeft nog weinig uitwerking op de bredere financiële markten. Het Amerikaanse techbedrijf MicroStrategy, dat veel belegt in cryptomunten, zag de beurskoers dit jaar met 70 procent dalen. Ook de aandelen van beursgenoteerde bedrijven die bitcoins mijnen zijn in waarde gedaald.

De vrees dat ook andere financiële instellingen in de problemen zouden komen door blootstelling aan cryptomunten, is vooralsnog niet uitgekomen. Er lijkt nog geen sprake van te zijn dat gevestigde financiële instellingen veel met cryptomunten doen.