Fertiliteitsarts Herman Tournaye over de getuigenis van Jennifer Aniston: ‘Een onvervulde kinderwens sloopt mensen’

Actrice Jennifer Aniston (53) getuigt in een interview met het vrouwentijdschrift Allure openhartig over haar pogingen om zwanger te raken toen ze eind 30 was. Ze wilde dat iemand haar geadviseerd had eitjes in te vriezen. Dat je er jong uitziet, betekent niet dat je nog alle tijd van de wereld hebt, zegt fertiliteitsarts Herman Tournaye, hoofd van Brussels IVF (UZ in Brussel).

Is het belangrijk dat een bekende vrouw zich uitspreekt over ongewenste kinderloosheid?

“Ja, toch wel. Als fertiliteitsspecialisten worden we geconfronteerd met aanvragen voor hulp bij een kinderwens die meer en meer te maken hebben met leeftijd. Jennifer Aniston heeft een voorbeeldfunctie: ze is een leuke, mooie dame. Ik krijg vaak de opmerking van vrouwen die ouder zijn dan 40 als ik het over hun vruchtbaarheid heb: ‘Maar ik zie er toch nog jong uit?’ Het risico is dat je daardoor denkt dat je alle tijd van de wereld hebt om aan kinderen te beginnen. Dat je deze keuze kunt blijven uitstellen, is een misvatting.

“Onze levensverwachting stijgt, maar de eierstok gaat niet mee in deze ontwikkeling. Bij je geboorte krijg je als vrouw een rugzakje aan eicellen. Daar zit een gat in: je verliest massaal eicellen vanaf je geboorte. Als je 35 bent, heb je nog maar een klein voorraadje. Dat je nog menstrueert, wil niet automatisch zeggen dat je nog vruchtbaar bent. Het rugzakje loopt bijna tien jaar voor op de menopauze. Als je laat begint, is de kans verdomd groot dat je in een behandeltraject komt en misschien eiceldonatie nodig hebt.”

‘Is het dan niet beter dat je eicellen had ingevroren?’, hoor je weleens. Maar dat is een dure grap voor vrouwen.

“Ja, zo’n tot 2.500 euro per poging. Sinds dit jaar wordt ‘social freezing’ in Frankrijk vergoed. De vraag is of de gemeenschap moet meebetalen aan een uitgestelde kinderwens. Dat laat ik in het midden. Maar dat de sociale zekerheid dit beperkt vergoedt, is misschien niet zo’n dom idee. Of je nu op je veertigste finaal een beperkte vergoeding hebt voor een eiceldonatie of de sociale zekerheid aanspreekt op je 34ste voor ‘social freezing’ komt op hetzelfde neer.

Niet helemaal natuurlijk, want niet alle ingevroren eicellen worden gebruikt?

“Inderdaad, meer dan de helft van de vrouwen gebruikt ze finaal niet. En een zekerheid op een kind heb je ook al niet. Maar ook de vrouwen die uiteindelijk op een natuurlijke manier zijn zwanger geraakt, zeggen in koor: ‘Het gaf ons zo’n gemoedsrust. Ik kon plots rustig slapen.’ Als je voor je 35 niet helemaal zeker bent van je kinderwens, geeft inbanken veel gemoedsrust.”

Aniston heeft naast ivf ook alternatieve middelen geprobeerd om zwanger te raken, zoals Chinese thee. Treft u vaak vrouwen die soortgelijke methodes uitproberen?

“We steken veel tijd in het ontkrachten van zulke mythes. Vrouwen gaan snel op Google zoeken. Ik heb geen probleem met de verkoop van antioxidanten en vitaminen, maar er is nooit enig betrouwbaar bewijs geleverd dat ze de vruchtbaarheid van vrouwen of mannen vooruithelpen. Artsen die deze pillen voorschrijven, schrijven dus geduld voor. Ook acupunctuur heeft geen meerwaarde op medisch vlak. Maar als een vrouw bij mij komt en ze wordt daar minder gestrest van, zeg ik: doe maar.”

Wat is de psychologische schade van een onvervulde kinderwens?

“Het sloopt mensen. Er is diepe rouw, schuldgevoel, kans op depressie, het leidt tot scheidingen. Onze psychologen staan altijd klaar om dringende psychologische problemen op te vangen, maar de voorziene tijdsloten hiervoor raken meestal niet gevuld. Er is duidelijk een drempel om over het onderwerp te praten, zelfs met gezondheidswerkers. Ik erger me ook verschrikkelijk aan collega-artsen die zeggen: jullie doen aan luxegeneeskunde. Totdat hun eigen vrouw of dochter geen kind kan krijgen, dan heb je ze meteen aan de lijn voor een dringende afspraak.”

Terug naar het gat in de rugzak: zijn er hoopvolle ontwikkelingen die het verlies van eicellen kunnen stoppen of vertragen?

“Nee. Het enige wat je momenteel kunt doen, is een invriesbox onder dat gaatje zetten.”