Facebook-privacyschandaal deint uit: "Cambridge Analytica is maar topje van ijsberg"

U bent een single vrouw, gaat vaak feesten in de Antwerpse Noxx en drinkt graag champagne? De kans is groot dat bedrijven u voor commerciële doeleinden, en zonder dat u er ook maar iets vanaf wist, op Facebook hebben gevonden. Zij konden u op die manier allerlei aantrekkelijke op maat geschreven aanbiedingen doorsturen. Digitaal marketeer Herman Maes maakte er enige tijd een bijverdienste van. “Maar ik vind het belangrijk dat iedereen beseft dat wat nu allemaal bekend raakt over Facebook en Cambridge Analytica geen uniek verhaal is. Meer zelfs, het is het topje van de ijsberg. De druk om winst te maken heeft Facebook doen doorslaan.”

Maes was, eenvoudig gesteld, een tussenpersoon in het uitdelen van kortingscodes. Wanneer Zalando online kortingscodes wilde verspreiden, deed het een beroep op digitaal marketeers zoals Maes. Voor elke code die gebruikt werd, verdiende hij een commissie. Maes had er dus alle belang bij om mensen zo gericht mogelijk te benaderen. Een van de geliefde marketingtechnieken was het scrapen van Facebook-data, waarbij gegevens van onwetende gebruikers werden verzameld met een softwaretool.

Center Parks

Facebook zelf maakte deze praktijk mogelijk. Tot 2015 konden marketeers op basis van eenvoudige zoekopdrachten allerlei persoonlijke informatie, van foto’s tot namen, terugvinden. “Op basis van woorden kon je heel gericht mensen zoeken." Maes schraapte vervolgens de profielen van Facebook. Vooral hun Facebook ID was belangrijk, dat is de unieke code die Facebook aan elk profiel hangt. "Dat ID gebruikte ik in de advertentietool om net die mensen te verleiden met een kortingsbon.”

De speciale zoekfunctie die dit toeliet, werd stopgezet. Maar het mechanisme bestaat nog steeds. Computerwetenschappers gaan ervan uit dat data van miljoenen Facebook-profielen in die periode door software werden opgeslagen. "Bij Cambridge Analytica kan Facebook nagaan wie de app heeft gedownload”, zegt expert Jeroen Baert (KU Leuven). “Maar welke en hoeveel data van het scherm geschraapt werden, is onmogelijk in kaart te brengen. Eens de data verzameld zijn, heb je er geen controle meer over. Ze kunnen bewaard, gekopieerd, en verkocht worden. Facebook was en is de ideale mensenzoekmachine.”

Lees ook: Hoe vaak kan Mark Zuckerberg nog beterschap beloven?

Klacht

Veel Belgen zouden hier, op zijn minst in theorie, het slachtoffer van kunnen zijn. Een exact cijfer valt daar niet op te plakken. De gevolgen van het Cambridge Analytica-schandaal worden wel steeds duidelijker. In totaal verzamelde het bedrijf gegevens van 87 miljoen Facebookers, onder wie ook 60.957 Belgen. Zij zijn betrokken geraakt omdat ze bevriend waren met iemand die een bepaalde app had gedownload. Vanaf 9 april kunt u zelf op Facebook nagaan of uw gegevens, zoals bijvoorbeeld uw woonplaats of uw e-mailadres, werden doorgegeven.

De Privacycommissie, die meewerkt aan een Europees onderzoek naar het datalek, geeft alvast aan dat betrokkenen een klacht kunnen indienen. “Wij zullen klachten over Facebook bundelen en doorgeven", zegt woordvoerster Sarah Boulerhcha. "Elke autoriteit kan apart een onderzoek starten, maar wij bevoorrechten een Europese aanpak. Samen staan we sterker."