✦
Expo l Meer dan woorden. Tekeningen van schrijvers l Museum van Elsene HHH
In het Museum van Elsene loopt momenteel de expo Meer dan woorden. Tekeningen van schrijvers. Niet alleen Hugo Claus en Lucebert zijn dubbeltalenten, heel wat auteurs blijken aardig werk te maken. Zo'n tweehonderd nooit eerder getoonde tekeningen van grote namen als Victor Hugo, Apollinaire en Arthur Rimbaud zijn te bezichtigen.
De expo begint met een waarschuwing van curator Jean-Jacques Lebel. De toeschouwer moet geen enkele eenheid van stijl verwachten, noch enige gelijkvormigheid qua technieken. Er is dan ook geen vaste route door het museum. Dat klinkt als chaos, maar in de praktijk kan de bezoeker rustig grasduinen in de tweehonderd tekeningen, afkomstig uit de archieven van het Institut Mémoires de l'Édition Contemporaine en uit belangrijke privécollecties.
Opvallend is dat veel schrijvers pen en inkt gebruiken om te tekenen, voor velen ook het materiaal waarmee ze schreven. Er zijn erg mooie inkttekeningen te zien. Zo maakt Charles Baudelaire sfeervolle portretjes en zijn er van Guy de Maupassant twee afbeeldingen te zien van negentiende-eeuwse koppels. Van Pierre Louÿs is een mooi werk te bezichtigen met twee naakte vrouwen, getekend in eenvoudige inktlijnen.
Kunst met humor
Wat geregeld terugkomt, is humor. Een inkttekening van Roland Topor, die een afdruk van een vrouwenkont in inkt gebruikt, heet heel toepasselijk Afdruk van een vrouwenkont. Marcel Proust voorzag drie inkttekeningen van een grappig tekstje. Zo staat er bij een tekening van een man en een vrouw in hun wagen: "Pastiche van de teksten van Caran d'Ache. Met de Michelinbanden kunnen de onvervaarde sportman en zijn tengere echtgenote 50 per uur halen terwijl ze languit blijven liggen, een houding die thans in alle sanatoria wordt aangenomen."
Geprivilegieerde toeschouwer
Ook ander werk toont aan hoe literatuur beeldend werk kan versterken. Zo is er Hommage aan alle (typistes) van Bernard Heidsieck, een uitgelopen carbontekening op papier. Onderaan staat het volgende: "Suer/ou sang/ou larmes de dactylos" (zweet/of bloed/of tranen van typistes). Zonder de tekst is de tekening niet zo bijzonder, maar mét wordt het een poëtisch werk.
Het zijn vooral de tekeningen met tekst die je laten voelen dat het over auteurs gaat. Een prachtig werk is dat van Arthur Rimbaud, Jonge koetsier uit Londen (1873). De titel werd er door Paul Verlaine bijgeschreven. In zulke tekeningen voel je de magie, het verhaal achter de tekening. Je krijgt een intieme inkijk in het leven van de schrijvers. Net zo bij Louis Althusser, van wie twee schriftjes te zien zijn waarin hij uitgescheurde inkttekeningen plakte. Die voorzag hij van een korte uitleg, zoals: "Hieronder de hoed en jas van Pilliard, zoals ik ze vanaf mijn plaats kan zien en zoals ik ze, op een der vele dagen waarop niets me aardiger leek, heb getekend." Je wordt de toeschouwer van iets wat nooit bedoeld was om te tonen. Net dat maakt het bijzonder.
(JVB)
Meer dan woorden, nog tot 1 februari in het Museum van Elsene.
