Exodus uit Londen: niet op de vlucht voor de virusmutatie, maar voor een kille Kerst

De nieuwe variant van het coronavirus die in Engeland is opgedoken, heeft het land op z’n kop gezet. Geen Kerstmis voor Londenaren, besloot premier Johnson – zeer tegen zijn zin. Het leidde tot een massale uittocht uit de hoofdstad. En tot een hoop kritiek op hem.

De kerstboom op Trafalgar Square is een treurwilg met naalden. “Het is de goedkoopste versie, een puriteinse boom”, constateert Andrew Sharp, een Londenaar die zijn zondagmiddagwandeling heeft onderbroken om de Noorse boom nader te inspecteren, versierd met lampjes die als tranen over de naalden glijden. In de aangrenzende kerststal doen Maria, Jozef, kindeke Jezus en de Drie Koningen, veilig achter glas, aan social distancing. Een medisch mondkapje drijft in de vijver. De stenen leeuwen liggen achter een afzetlint.

Het tafereel symboliseert de huidige kerstaflevering in de Britse hoofdstad. Daags nadat hij het idee dat zijn landgenoten niet samen konden kerstvieren als “onmenselijk” had afgedaan, moest Boris Johnson zaterdagavond de moeilijkste beslissing uit zijn politieke carrière nemen. Door de opkomst van een nieuwe, uiterst besmettelijke variant van het coronavirus, made in Britain, zag de Britse premier zich gedwongen om Kerstmis “af te schaffen” voor Londen en de rest van Zuidoost-Engeland. Opeens was hij Scrooge, of de Witte Heks in De Kronieken van Narnia.

En niet alleen dat. De niet-essentiële winkels moesten sluiten in Londen, waardoor Regent Street, Oxford Street en Piccadilly van zaterdag op zondag veranderden in vrolijk verlichte spookstraten. Het bekende kerstlied In the bleak midwinter was nog nooit zo toepasselijk geweest. Tot overmaat van ramp werd het Verenigd Koninkrijk in Europa een paria. Nederland, België, Oostenrijk, Frankrijk en Italië sloten de grenzen voor vliegtuigen vanaf het eiland. In Brussel zaten de Britse Brexitonderhandelaars opeens even vast als de onderhandelingen.

Exodus uit Londen

De persconferentie van Johnson was nog niet afgelopen, of de eerste Londenaren begonnen met een exodus naar het westen en noorden van het land, waar mensen wel gezellig aan de christmas crackers mogen trekken, na het eten van kalkoen met Brusselse spruitjes. De stormloop op de stations Paddington, Euston, King’s Cross en St Pancras werd vergeleken met the last train from Saigon. De strenge waarschuwing van Chief medical officer Chris Whitty om de koffers snel weer uit te pakken, hielpen niet.

Niet het “supervirus” werd ontvlucht, maar de dreigende ongezelligheid.

Minister van Volksgezondheid Matt Hancock, die liet doorschemeren dat de lockdown gaat duren totdat iedereen is gevaccineerd, sprak schande over de massale vlucht, een sentiment dat ook op sociale media zichtbaar was. Gezeten aan de Theems bij Waterloo Bridge zegt Nikki, een jonge vakbondsmedewerker, begrip te hebben voor de kerstvluchtelingen. “Ik vier Kerst met mijn partner, maar als ik alleen was geweest, zou ik waarschijnlijk ook de eerste de beste trein voor het uitreisverbod hebben genomen.”

Zelf heeft ze haar plannen om Kerst bij haar ouders in Hull te vieren geannuleerd, wat ook geldt voor vriendin Elaine die naar haar familie in Schotland zou gaan. “Het is geen ramp om Kerst een keer over te slaan”, zegt de Schotse, die in vastgoed werkt. “Hindoes hebben Diwali ook op minimale wijze moeten vieren, en de Joden hun Hanukka.” Wat Elaine het meest stoort, is dat Johnson valse hoop heeft gewekt. “Het was beter geweest als hij een maand geleden had gezegd dat Kerst anders moest worden gevierd.”

Kerstbederver

De reden dat Johnson geen kerstbederver wilde zijn, werd al snel duidelijk. Kritische partijgenoten reageerden woedend. Waarom is het parlement niet geraadpleegd? Zijn de nieuwe maatregelen echt noodzakelijk? Het aantal coronadoden is nog steeds laag in Londen, maar het aantal bestemmingen is afgelopen week verdrievoudigd en ook het aantal ziekenhuisopnamen stijgt. “Ons antwoord op covid moet rationeel en evenwichtig zijn, en niet gebaseerd op paniek”, zo schreven de prominente Conservatieven Mark Harper en Steve Baker. Wat de sceptici vragen is een exitstrategie, zoals een terugkeer naar het gewone leven zodra alle 60-plussers en kwetsbaren hun prikjes hebben gekregen.

Op de Britse ontbijttelevisie beweerde minister Hancock dat zijn landgenoten nu moeten gaan handelen alsof ze besmet zijn. Uit een peiling bleek dat een meerderheid van de Britten, zelfs van de Londenaren, begrip heeft voor de draconische vrijheidsbeperking. Op Trafalgar Square ziet Sharp, eigenaar van een groothandel in prijzen en medailles, het somber in. Om zijn bedrijf te redden heeft hij 31 van de 47 werknemers moeten ontslaan, en zijn moeder heeft hij al sinds maart geen knuffel durven te geven. “Het einde is niet in zicht, vrees ik.”

Kerstmis brengt hij door op zijn woonboot. “Social distancing is daar in ieder geval geen probleem.”