Europa en de behoeders van het Atlantische taboe @5 INFO Opinie:Paul Goossens vindt

het optreden van de EU in het Georgische conflict helemaal

niet zo zwak.

Paul Goossens is Europees

journalist en voormalig

hoofdredacteur van deze krant.

Deze week zorgde Frans president en EU-voorzitter Nicolas Sarkozy voor dooi in de onderkoelde relaties met Moskou. Binnen een maand zullen de Russische troepen zich terugtrekken uit de bufferzone rond de Georgische afvallige regio's Abchazië en Zuid-Ossetië. Ondanks dat diplomatieke succes vielen hier en daar smalende reacties op te tekenen over Sarkozy's demarche. Maar Paul Goossens keek naar de Europese soft power en zag dat het goed was.

@4 DROP 4 OPINIE:Omdat Mikhail Saakasjvili droomde van Georgisch heldendom, veel nieuwe militaire speeltjes en volledige Amerikaanse rugdekking had, viel hij op 7 augustus Zuid-Ossetie binnen. De heroïsche veldtocht eindigde in een compleet debacle van het Georgische leger, het verlies van Zuid-Ossetië en Abchazië, verhoogde internationale spanning en een forse aanvaring tussen Rusland enerzijds, Europa en het Westen anderzijds.

Nu het wapengekletter is verstomd en het stof is gevallen kan een eerste balans van het conflict worden opgemaakt. Georgië is Zuid-Ossetië en Abchazië waarschijnlijk definitief kwijt, maar het land en het regime bestaan nog. Bovendien werden een ravage en een grootschalig militair conflict vermeden. Niet de Navo, nog minder de VS, wel de Europese Unie kreeg het voor elkaar dat Rusland niet naar Tbilisi oprukte en binnenkort alle troepen uit Georgië wegtrekt. Uitgerekend de Unie die er 'voor spek en bonen' bijzat, slaagde erin Moskou van een aftocht te overtuigen. Uitgerekend de 'verdeelde' Europese Unie kreeg het voor elkaar dat de troepen van de heren Medvedev en Poetin in Georgië rechtsomkeer maakten. Zonder één Europese oorlogsbodem naar de Zwarte Zee te sturen of de Koude Oorlogsretoriek van vroeger weer op het vuur te zetten slaagde Europa erin een vergelijk met het Kremlin te onderhandelen. Dit is geen overwinning, wel een niet onbelangrijk diplomatiek succes.

Het is betekenisvol dat de Navo en Washington, ondanks alle vuurkracht en wapentuig, niet eens in het stuk voorkwamen. Ze waren nauwelijks meer dan figuranten, moesten noodgedwongen toekijken en het initiatief volledig aan Europa laten. De Europese soft power bleek wel te functioneren, meer zelfs: ze boekte resultaten. Voor vele onversneden atlantici, a fortiori de Amerikaanse en Europese neocons, is dat een vervelende vaststelling. In die club vereist de sociale en intellectuele etiquette dat je de Europese softies met meewarigheid en misprijzen tegemoet treedt, want onverbeterlijke slapjanussen. "Europa", zo schreef hun meest getalenteerde profeet Robert Kagan in Paradise and Power (2003), "gelooft in transnationale samenwerking, in een wereld die door wetten en regels wordt geordend, in een posthistorisch paradijs van vrede en welvaart."

Kagan, die ondertussen door John McCain is gecharterd om hem van advies te dienen, weet het zeker: de Europeanen komen van Venus, de Amerikanen van Mars. Zo kakelt ook zijn Vlaamse dweepster Mia 'barones' Doornaert. In al haar wijsheid formuleerde ze haar evangelie over Georgië als volgt: "En de Europese Unie staat erbij voor spek en bonen. Aan haar 'zachte waarden' hebben Peking en Moskou geen boodschap. Ze zien de EU als een softie." Die kreten werden op 14 augustus op papier gezet en een maand later blijft het wachten op een correctie.

Met een hardnekkigheid die belangenvermenging - of erger: cynisme en domheid - doet vermoeden is er rond Europa een lobby aan de slag die de superioriteit van de militaire macht cultiveert. Alle macht die geen militaire fundamenten heeft, is ersatz en wie dat niet onderkent, komt van Venus. Dat die stelling veel in Navo-kringen wordt gehoord, ligt voor de hand. Het is een argument om de Europese leiders die na het verdwijnen van de Sovjet-Unie de militaire budgetten bevroren een slecht geweten te bezorgen en meer geld naar defensie te sluizen. In de Georgische crisis en de krachtproef met Rusland bewees Europa dat soft power wél werkt, zelfs in militaire conflictsituaties met een grootmacht.

Sinds de big bang van 2004 telt de Europese Unie 500 miljoen inwoners en beschikt ze over zulke economische en politieke pressiemiddelen dat ze daar in het Kremlin wel rekening mee moeten houden. Daar beseffen ze onderhand dat de bevolking van de Unie ruim drie keer groter is dan die van Rusland, dat het economische gewicht van de Unie vijftien keer zwaarder weegt en dat 56 procent van de Russische export naar Europa gaat. Voor de believers van de militaire superioriteit is het allemaal fake, want slechts een afgeleide van de eigenlijke, harde macht. Overigens mag dat softe Europa best gerelativeerd worden. De Unie heeft ook tanden en de praatjes dat ze hooguit een papieren tijger is, kloppen niet. Zopas becijferde The European Council on Foreign Relations (een denktank van de Amerikaanse miljardair George Soros waar bedaarde lieden als Martti Ahtisaari, Chris Patten, Joschka Fischer, Timothy Gordon Ash en Jean-Luc Dehaene hun blik over het continent laten gaan) dat de militaire uitgaven van de Unie in 2005 ruim het zevenvoud van de Russische waren.

Voor de neocons zijn die cijfers taboe. Als Rusland daarentegen zijn legeruitgaven optilt, wordt meteen het grote alarm afgekondigd. Voor die conservatieve club blijft Rusland, dat in vijftien jaar zonder slag of stoot een vierde van het sovjetterritorium opgaf, een dreiging, zo niet een vijand. Dat staat haaks op de officiële Europese doctrine dat Rusland een partner is en moet blijven.

Een week terug zaten de EU-ministers van Buitenlandse Zaken voor een informele tweedaagse in Avignon. Daar werd lang over Georgië en de trans-Atlantische relaties gepraat, want de EU-27 wil Washington tegen het einde van het jaar een document over de Europees-Atlantische relaties overhandigen. In een vertrouwelijke 'non-paper' van het Franse voorzitterschap krijgen zowel de Russen als de Amerikanen een veeg uit de pan. "De E U", zo luidt het, "heeft de ambitie om bij de organisatie en de stabiliteit van het continent haar volledige plaats op te eisen. We staan erop dat Amerikanen en Russen daar voortaan meer rekening mee houden."

In Washington zullen ze dat slechts matig appreciëren, want het is een pleidooi voor Amerikaanse terughoudendheid in Europese zaken. Er zijn er die het stilaan beu worden dat de VS Europa systematisch de arm omwringen en met voldongen feiten confronteren. In Georgië was het ook van dat. De VS leverden Saakasjvili militaire adviseurs, hard power en onbeperkte rugdekking. Toen het fout liep, mocht Europa opdraven om puin te ruimen. Dat werd ook in Avignon geformuleerd. Achter de dikke muren van het Palais des Papes, en de minister die ervoor tekende, wou het vooral niet toegeven. Uit vrees voor het Heilig Officie dat over het Atlantische taboe waakt?