NieuwsEuropese Unie
EU wil Hongaarse subsidies korten om herverkozen Orbán het democratische pad op te dwingen
De EU gaat een nieuw wapen inzetten om Hongarije financieel te straffen voor het uithollen van de rechtsstaat. Dat kondigde de Commissie dinsdag aan, twee dagen na de herverkiezing van de autoritaire premier Viktor Orbán. Eindelijk durft de EU harder op te treden, maar het zal nog even duren voor er daadwerkelijk minder euro’s naar Hongarije gaan.
De Europese Commissie zal snel een procedure beginnen om EU-subsidies voor Hongarije te bevriezen, maakte voorzitter Ursula von der Leyen dinsdag bekend. Na maanden van wikken en wegen is de Commissie bereid een vuist te maken tegen de schendingen van de rechtsstaat in Hongarije. “Onze conclusie is dat we een volgende stap moeten nemen”, zei Von der Leyen in een toespraak in het Europese Parlement.
Die volgende stap is het zogenoemde rechtsstaatmechanisme. Afgelopen februari oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de EU subsidies mag korten aan lidstaten die de rechtsstaat schenden. Dat gaf de Europese Commissie een nieuw wapen om druk uit te oefenen op de autoritaire regeringen in Polen en Hongarije om zich te voegen naar de Europese waarden, waarmee zij akkoord zijn gegaan toen ze tot de EU toetraden.
Hongarije is nu het eerste land dat te maken krijgt met dit mechanisme. De timing is geen toeval. Een geliefd thema van Orbán is dat Brussel de Hongaarse soevereiniteit aantast. De EU wilde hem niet in de kaart spelen door vlak voor de verkiezingen het rechtsstaatmechanisme in werking te stellen. Maar ook zonder dat zetje wist Orbán overtuigend de verkiezingen te winnen en twee derde van de parlementszetels te behouden.
Grondwetswijzigingen
De tweederdemeerderheid in het parlement geeft Orbán en zijn Fidesz-partij de macht om aan de Hongaarse grondwet te knutselen. De afgelopen jaren heeft hij onder meer de kieswet veranderd, waarmee het voor de oppositie nog moeilijker is geworden om zetels te winnen, en de onafhankelijke rechtspraak en media aan banden gelegd.
Tot frustratie van de EU negeert Orbán keer op keer de uitspraken van het Europees Hof en zoekt hij juist het conflict op met Brussel. Vanuit het Europees Parlement neemt de druk op de Commissie, die toezicht moet houden op de lidstaten, om harder op te treden tegen Hongarije al veel langer toe. Het besluit om het rechtsstaatmechanisme in te zetten kan een keerpunt betekenen in de aanpak van de Commissie.
Hongarije zou de komende jaren 40 miljard euro aan EU-subsidies ontvangen, een belangrijke inkomstenbron voor de regering van Orbán. Daarom zal Hongarije zeer waarschijnlijk een zaak aanspannen bij het Europees Hof tegen de procedure. Pas als die juridische hobbel is genomen, kan de EU echt besluiten de geldkraan naar Hongarije dicht te draaien.
