EU stevent af op boycot van Russische olie: akkoord is op komst

De EU-landen willen nog dit jaar de import van vrijwel alle Russische olie beëindigen. Na vertrouwelijke gesprekken dit weekend tussen de lidstaten en de Europese Commissie over de olieboycot, lijkt een akkoord komende woensdag mogelijk.

Uit de gesprekken met EU-ambassadeurs bleek dat Duitsland – tot voor kort huiverig voor een boycot van Russische olie – geen bezwaren meer heeft, stellen betrokken diplomaten. De Hongaarse ambassadeur kwam evenmin met onoverkomelijke kritiek, temeer daar zijn land en Slowakije meer tijd krijgen om de olie-import uit Rusland af te bouwen. Beide landen leunen zwaar op de import van Russische energie. Boedapest heeft daarbij zeer lucratieve afspraken met Moskou over de import van olie.

Maandag komen de Europese ministers voor Energie voor spoedberaad bijeen in Brussel. Zij zullen de olieboycot bespreken. De Commissie stelt een geleidelijke afbouw van de import voor. Eind 2022 moet die vrijwel rond zijn. Een kortere afbouwperiode zou tot een abrupte stijging van de olieprijs leiden, wat de Russische president Poetin extra inkomsten oplevert als hij de olie elders verkoopt. Het stoppen van Russische olie-export is juist bedoeld om Moskou financieel te straffen voor de inval in Oekraïne.

Daarnaast zitten de EU-landen niet te wachten op nog hogere energieprijzen. Afgelopen jaren kwam ruim een kwart van de Europese olie-import uit Rusland. Die hoeveelheid is afgelopen maanden gedaald. Energiebedrijven en andere afnemers zoeken zekerheid en die vinden ze niet bij Russische olie. De EU-landen dienen niettemin op zoek te gaan naar andere olieleveranciers op een toch al krappe markt. De olieproducerende landen zijn tot nog toe niet bereid meer olie op te pompen.

De EU zet in op het versnellen van de omschakeling naar duurzame energiebronnen als wind, water, zon en groene waterstof. In mei komt de Commissie met uitgewerkte voorstellen daarvoor.

Zesde sanctiepakket

De olieboycot maakt deel uit van het zesde sanctiepakket tegen Rusland, waarover de lidstaten woensdag een akkoord willen bereiken. Dat pakket zal ook nieuwe financiële sancties bevatten tegen Russische bedrijven en personen. Gesproken wordt over een totaalverbod op transacties met de Sberbank, een van de grote banken van Rusland. In eerdere sanctiepakketten werden de financiële tegoeden in Europa bevroren van honderden Russen en Russische bedrijven. Ook mogen er geen zaken meer gedaan worden met de Russische centrale bank.

Begin maart gingen de Europese regeringsleiders akkoord met het Commissievoorstel om tegen 2027 alle energie-import uit Rusland (gas, olie, kolen) te beëindigen. Het barbaarse optreden van Russische militairen en de aanhoudende bombardementen op woonwijken in Oekraïne, hebben de discussie versneld. De EU besloot al eerder dat Russische kolen vanaf augustus niet meer welkom zijn. (Momenteel levert Rusland nog 46 procent van de Europese kolenimport.) Daar komt nu de olieboycot bij. Om omzeiling ervan te voorkomen en te belemmeren dat Rusland de olie elders verkoopt, kijkt de EU ook naar een verbod voor verzekeringsbedrijven als Lloyds om Russische olietransporten te verzekeren.

Een boycot van Russisch gas (bijna 40 procent van de Europese gasimport komt uit Rusland) ligt nog niet op tafel. Diplomaten verwachten dat gas deel zal uitmaken van een de volgende sanctiepakketten, zeker nu Rusland afnemers van Russisch gas verplicht in roebels te betalen met tussenkomst van de Russische centrale bank, hetgeen in strijd is met de EU-sancties. Polen en Bulgarije zijn al door Moskou afgesneden van Russisch gas, omdat ze de door Poetin gedicteerde betaalvoorwaarden niet accepteren. De energieministers bespreken deze betalingskwestie maandag.