NieuwsEuropa
EU steunt bedrijven tegen Amerikaanse concurrentie
De EU wil met spoed Europese bedrijven te hulp schieten tegen wat zij ziet als oneerlijke concurrentie uit de VS en China. Op verzoek van de regeringsleiders presenteert de Europese Commissie volgende maand de contouren van een Europees industriebeleid waarin staatssteun en subsidies voor bedrijven een belangrijke rol zullen spelen.
“We moeten snel, duidelijk en met daadkracht reageren”, zei de Franse president Emmanuel Macron bij aanvang van EU-top donderdag. Volgens premier Alexander De Croo (Open Vld) riskeert Europa ‘de-industrialisatie’ als het niet in actie komt. Nederlands premier Mark Rutte en Duits bondskanselier Olaf Scholz markeerden dat het nieuwe Europese industriebeleid geen extra geld mag kosten.
De leiders waren het snel eens over de penibele situatie voor Europese bedrijven. Die kampen met energieprijzen die fors hoger zijn dan in de VS en China, wat ze minder concurrerend maakt. De VS kwamen daarnaast onlangs met een steunpakket van 370 miljard euro voor bedrijven die overschakelen op schonere productiemethoden. Europese bedrijven zijn daarvan uitgesloten. China op zijn beurt beheert veel grondstoffen die essentieel zijn voor duurzame producten en groene technologieën.
In de aanloop naar de EU-top waarschuwde voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dat steeds meer Europese bedrijven investeringen uitstellen en overwegen activiteiten naar de VS te verplaatsen. Het Amerikaanse subsidieplan ondermijnt volgens haar de eerlijke concurrentie. De leiders omarmden de ideeën voor een Europees industriebeleid - gericht op vernieuwende en groene bedrijvigheid - die Von der Leyen eerder deze week in een brief uiteenzette.
Staatssteun
De Commissievoorzitter wil allereerst door overleg met Washington bereiken dat ook Europese bedrijven kunnen profiteren van de Amerikaanse subsidies. Verder bepleit ze samenwerking met de VS om de afhankelijkheid van China voor grondstoffen te verminderen.
Van groot belang volgens Von der Leyen is dat de EU de staatssteunregels versoepelt. Die regels voor de subsidiëring van bedrijven werden afgelopen jaren al tijdelijk opgerekt in de nasleep van de coronarecessie en om de gevolgen van de Russische invasie van Oekraïne het hoofd te bieden.
Von der Leyen kiest voor meer staatssteun bij de aanleg van duurzame energieprojecten, de omschakeling van bedrijven naar schone productiemethoden en de start van nieuwe cleantech-bedrijven. De leiders steunen deze aanpak. “We willen een speler zijn, geen speelveld”, zei premier Rutte over eerlijker concurrentiekansen voor Europese bedrijven.
Niet alle lidstaten hebben genoeg geld om hun bedrijven met subsidies te steunen. Dat vergroot de kans op een versplintering van de interne markt. Volgens EU-president Charles Michel is dat in niemands belang. Von der Leyen wil daarom dat ook EU-geld wordt ingezet voor investeringen en subsidiëring.
De politiek gevoelige vraag is waar die honderden miljarden euro’s vandaan komen. Zuidelijke lidstaten maar ook België kiezen voor nieuwe middelen voor het EU-budget. Rutte en Scholz zijn fel gekant tegen deze aanpak. “Ik ben geen groot fan daarvan”, zei Rutte. Beide leiders vinden dat nieuwe prioriteiten gepaard moeten gaan met het loslaten van oude: een herschikking van geld binnen het EU-budget, in plaats van extra geld.
De Commissie presenteert haar industrieplan eind januari waarna de leiders zich erover buigen tijdens een extra EU-top begin februari. Diplomaten en EU-ambtenaren voorspellen ‘zware discussies’.
