‘Er zit veel potentie in games tegen depressie’

Bij jongeren kan games ­spelen helpen tegen depressieve klachten. Met blue monday in aantocht, de laatste maandag van januari die de deprimerendste dag van het jaar zou zijn, is dat goed nieuws. Marlou Poppelaars (32), onderzoeker aan de Radboud Universiteit in Nederland, legt uit hoe dat zit.

Hoe ontstaat een depressie bij jongeren?

Marlou Poppelaars: “Stressvolle gebeurtenissen kunnen de trigger zijn. Denk aan ouders die scheiden of een oma die overlijdt. Er is ook een mentale kant. Voelt een jongere zich bijvoorbeeld snel afgewezen, dan kan hij of zij ernaar neigen minder contact met anderen te zoeken. Zo kan de somberheid zich verdiepen. Jongeren kunnen verdrietig en moedeloos zijn, ook geïrriteerd en boos. Andere symptomen zijn minder energie, veel of juist weinig slapen en een slechte concentratie. Zeggen ‘ik ben depressief’ is voor veel jongeren een grote stap. Terwijl depressieve symptomen veel voorkomen.”

U hebt onderzocht of therapeutische games depressieve jongeren kunnen helpen. Hoe werken die?

“Therapeutische games zijn ontworpen om jongeren te helpen bij klachten. Ze laten hen oefenen met emoties waar ze moeite mee hebben. De game kan bijvoorbeeld ineens een persoon laten verdwijnen. Iemand met depressieve klachten en afwijzingsgevoeligheid oefent zo met de ervaring dat het jammer is dat die ander weg is. Mogelijk vermindert dit klachten in het echte leven. Als een jongere bijvoorbeeld niet wordt uitgenodigd voor een feestje, reageert hij misschien minder heftig doordat hij heeft geoefend met afwijzing.”

En, helpt dat?

“Ik heb het effect van therapeutische games onderzocht bij Nederlandse jongeren met depressieve symptomen. Bij hen bleken ze niet te helpen. Waarschijnlijk doordat we over de behandeling van depressie nog lang niet alles weten, waardoor het lastig is een therapeutische game te maken. Over bijvoorbeeld de behandeling van angst is meer bekend, er zijn wel games die angstklachten verminderen.

“Uit buitenlands onderzoek blijkt wel dat therapeutische games depressieve jongeren helpen. Deze andere uitkomst komt mogelijk door een verschil in de ernst van de depressie bij de deelnemende jongeren, hun motivatie en de aansluiting van de game op hun cultuur. Er is nu nog weinig over bekend, maar we denken dat er veel potentie in games zit.”

Kunnen we nu stoppen met antidepressiva of therapie?

“Ze kunnen aanvullend werken. De wachtlijsten zijn lang. Als jongeren ondertussen met een game aan de slag kunnen, kan dat helpen. Uit eerder onderzoek bleek dat als mensen een maand lang drie keer per week 30 minuten een ‘gewone’ game op hun telefoon doen, depressieve symptomen ook afnemen. Dat komt doordat gamen een leuke activiteit is en alle leuke activiteiten dit effect hebben. Games zijn in die zin interessant, omdat ze positieve gevoelens doen ervaren.”

Hebt u nog andere tips voor jongeren die zich depressief voelen?

“Praat erover. Je omgeving herkent depressiviteit vaak niet, dus is het belangrijk dat je er open over bent. En trek je niet terug. Probeer met vrienden te blijven afspreken en andere leuke dingen te doen. Voel je je langere tijd depressief, ga dan naar de huisarts. Kleine interventies kunnen al enorm helpen.

“Een tip voor de omgeving: let erop dat je een depressie niet bagatelliseert. Zeg bijvoorbeeld niet dat iemand zich eroverheen moet zetten. Geef aan dat je er bent om te luisteren en samen te zoeken naar oplossingen. Mensen die depressief zijn, blijven vaak maar nadenken over hun problemen. Erover praten en een klankbord hebben kan er al voor zorgen dat ze hun problemen meer in perspectief kunnen plaatsen.”