Enquête: Europeanen voor toetreding Oekraïne tot de Europese Unie

Deze week komt de Europese Commissie met een advies aan de Europese Raad van regeringsleiders over een versnelde procedure tot kandidaat-lidmaatschap tot de EU. Van een deel van de Europese bevolking krijgt de Raad een positief advies: 57 procent is voorstander van toetreding, slechts 19 procent is uitgesproken tegen.

Dat blijkt uit een enquête van de European Council on Foreign Relations (ECFR) onder ruim 8.000 Europeanen. Het gaat om inwoners van Finland, Zweden, Groot-Brittannië, Polen, Spanje, Portugal, Duitsland, Frankrijk, Roemenië en Italië.

In alle onderzochte landen zijn er meer voor- dan tegenstanders van Oekraïense toetreding tot de EU, maar verschil is er wel. Zo is 32 procent van de ondervraagde Duitsers tegen, net als 28 procent van de Italianen en 26 procent van de Fransen. In Finland, Polen, Zweden en Portugal ligt dit percentage veel lager, tussen de 10 en 12 procent. Een opiniepeiling van I&O Research onder Nederlanders toonde vorige maand aan dat 48 procent voorstander is van Oekraïens lidmaatschap, 17 procent is tegen.

Vredestichters

De onderzoekers, politicologen Ivan Krastev en Mark Leonard, maken zich zorgen over de Europese eenheid. “De zwaarste dagen liggen mogelijk voor ons”, schrijven ze.

Daarmee doelen de onderzoekers op een scheiding tussen wat zij het ‘vredes-’ en het ‘rechtvaardigheidskamp’ noemen. Het grootste kamp, 35 procent van de respondenten, is voor een zo snel mogelijke vrede in Oekraïne, zelfs al moeten daarbij concessies worden gedaan aan Rusland. Zo’n 22 procent vindt het belangrijker dat Rusland op een rechtvaardige manier gestraft wordt voor de oorlogsmisdrijven in Oekraïne. Voor hen kan deze oorlog alleen stoppen als Rusland wordt verslagen. De rest van de respondenten wil zich niet onder een van de twee kampen scharen.

Het rechtvaardigheidskamp is voorstander van een toetreding van Oekraïne tot de NAVO en verwacht dat Rusland slechter uit de oorlog zal komen. Vredesvoorstanders zijn pessimistischer over het verloop van de oorlog, twijfelen meer over toetreding van Oekraïne tot de EU en het afsnijden van economische banden met Rusland.

Eensgezind

Dit onderscheid kan de komende maanden relevant worden, als Europa zijn standpunt moet bepalen met betrekking tot een mogelijk einde van de oorlog. Tot dusver is Europa tamelijk eensgezind geweest in de harde houding ten opzichte van Rusland, maar als een compromisvrede zich aandient zijn in elk geval de burgers van deze tien landen minder eensgezind. De onderzoekers verwachten wel dat het vredeskamp verder zal groeien als de Europese sancties tegen Rusland geen resultaat boeken.

In bijna alle landen is het vredeskamp dominant. Alleen in Polen schaart de grootste groep (41 procent) zich onder het rechtvaardigheidskamp. Italianen en Duitsers zijn de grootste vredesvoorstanders, met 52 en 49 procent. Italianen vinden dan ook niet dat hun regering meer moeten investeren in defensie (slechts 14 procent), in tegenstelling tot bijvoorbeeld 52 procent van de Polen.

Italianen zijn überhaupt minder overtuigd van een harde aanpak van Rusland. Slechts 56 procent van de Italianen ziet Rusland als hoofdverantwoordelijke voor de oorlog, 39 procent vindt dat Rusland het grootste obstakel voor de vrede vormt. Ook Frankrijk en Roemenië zijn minder uitgesproken over de Russische schuld. Voor Finland (90 procent), Groot-Brittannië, Polen en Zweden (83 procent) is dat wel een uitgemaakte zaak.