En wat vindt de straat er eigenlijk zelf van?

Maaike (16), Louise (17) en Nona (17)

'Jammer dat Brussel alweer zo in het nieuws komt'

"Er is te veel kritiek op de politie", vindt Nona, een laatstejaarsstudente van de middelbare school Maria Boodschap, die samen met haar vriendinnen Maaike en Louise de middagpauze doodt op een sportpleintje achter de hoek.

"Terecht, toch?", kaatst Maaike terug.

Maar Nona gaat onverstoord voort. "Er is een gebrek aan respect voor de politie. En voor andere mensen, en voor hun eigendom. Ik vind alleszins dat de politie dat wel goed behandelt."

Louise, die tussen haar twee vriendinnen in zit, nuanceert. "We geven nu meer macht aan de politie dan vroeger. Ik begrijp waarom, maar het lokt wel meer polarisering uit bij bepaalde groepen." Het is niet oké om geweld te gebruiken tegen de politie, vinden de drie scholieren, maar anderen vinden dat blijkbaar wel. "Vrienden van mij toonden vol trots een foto van vrienden van hen die door de politie werden afgevoerd. Ik denk dat sommige groepen geweld tegen de politie dus blijkbaar cool vinden."

En dan zijn er nog de mensen die de relschoppers aanmoedigen, merkt Maaike op. "Als je filmpjes ziet van die rellen, zie je dat mensen dat leuk vinden. Ze staan langs de kant te supporteren, voor meer agressiviteit. Dat is toch raar?"

De verantwoordelijkheid, zo vinden de drie jongedames unaniem, ligt bij Vargasss92. Louise: "Als je 600.000 volgers hebt, moet je toch beseffen dat het fout kan lopen als je hen allemaal vraagt om ergens naartoe te komen? Ik denk dat het daaraan ligt. Als je met zo veel volk een betoging organiseert, moet je dat ook op voorhand aanvragen."

Maar Louise en Maaike vinden de rellen vooral spijtig: voor Brussel, en voor de Marokkaanse Brusselaars. "Ik denk dat het vooral voor de Marokkanen heel vervelend is, dat het weer om jongens uit hun gemeenschap gaat", zucht Maaike. "Dat geeft weer de hele Marokkaanse gemeenschap een slechte naam. Ik heb echt medelijden met hen."

Louise vult aan: "Het is toch jammer dat Brussel alweer zo in het nieuws komt? Op familiefeesten wordt mij gevraagd of ik nog wel alleen de metro durf te nemen. Mensen hebben een heel negatief beeld van Brussel. Terwijl ik me hier nooit onveilig heb gevoeld."

Lucas (17, links) en Adrian (14, rechts)

'De mensen die zoiets doen, zijn niet normaal'

Jongeren aanspreken in Brussel gebeurt in vele talen. In het geval van Lucas en Adrian, twee Portugese tieners die we treffen op de hoek van de Nieuwstraat en de Mechelsestraat, behelpen we ons met een mengeling van Spaans en Frans. Ze belichamen de multiculturaliteit van de hoofdstad, maar ze zijn ook niet te beroerd om te zeggen dat die voor heel wat problemen zorgt. "Kijk, wij weten allebei niet hoe het precies is begonnen. Maar de mensen die zoiets veroorzaken, zijn niet normaal", vindt Lucas. "Dat zijn zieke mensen. Maar het zijn meestal wel Marokkaanse jongens. Ik weet ook niet waarom zij dat doen."

Zijn drie jaar jongere kompaan vult aan. "Zij geven niet om de Belgen. Zij geven niet om Brussel, denk ik. Zij denken dat alles de schuld is van de politie." Het anti-politiesentiment zit diep, weet Lucas. Niet per se bij deze twee vrienden, wel bij hun klasgenoten. Lucas: "Misschien is de politie of de burgemeester ook wel een beetje verantwoordelijk. Maar zij zijn niet de schuldigen van wat er is gebeurd. Op school hoor je wel eens iemand zeggen: 'Ik ga dat ook doen, ik geef niet om de politie. Ik haat de flikken.' Ik praat niet met kerels die zoiets roepen. Ik heb helemaal geen probleem met de politie."

Ze hebben wel een probleem met sommige klas- en leeftijdsgenoten, geven ze toe. "Ik ken mensen die erbij waren", stelt Adrian. "Maar ik kén die gewoon. Dat zijn geen vrienden." Maar volgens Lucas wordt er over de gebeurtenissen nauwelijks gepraat op school. "Nee, ben je gek! Bij ons op school zitten veel Marokkaanse jongens. Met hen praat je niet over zulke dingen. De leerkrachten ook niet, trouwens."

Maar ze vrezen wel dat de rellen op het Muntplein niet de laatste zullen zijn. "Ik weet niet hoe je het kunt vermijden," zucht Lucas, "maar ik denk dat er nog zulke dingen zullen gebeuren. Soms ben ik zelfs een beetje bang: er lopen hier veel van dat soort gasten rond, hé."

Wilson (17), Tharisse (17), Hélène (15), Dieynaba (15) en Abi (16)

'Dit gaat nooit veranderen'

Aan de Uniqlo op de hoek van het Muntplein en de Wolvengrachtstraat wachten Wilson en Tharisse op hun vriendinnetjes. Tharisse was hier toen de boel woensdagavond ontplofte. "Maar ik had er niets mee te maken, hé. Ik heb wel een beetje gezien, maar ik weet niet wat er is gebeurd. Ik weet alleen dat ze weer hetzelfde hebben gedaan als zaterdag: ze hebben onschuldige mensen gekwetst, en ze hebben de straat en de winkels afgebroken."

Het rechtvaardigheidsgevoel is groot bij dit vriendengroepje. "Ik hoop dat gerechtigheid geschiedt", zegt Tharisse bijna plechtig. "Want het zijn altijd dezelfden die vechten. Meestal moslimjongens. Wat er zaterdag is gebeurd, weet ik niet, maar gisteren was het zeker niet de politie die begonnen is. En zelfs dan nog: als die kerels een probleem hebben met de politie, dat ze dan met de politie vechten. Waarom moet je een etalage inslaan?"

Toch is er ook enig begrip voor het wantrouwen naar de politiediensten toe. "Het ligt ook een beetje aan hun attitude", vindt Wilson. "Ze permitteren zich van alles, simpelweg omdat ze een uniform dragen." Dieynaba, die er inmiddels is komen bijstaan, legt uit wat hij daarmee bedoelt. "Het lijkt wel alsof er de laatste tijd iets is veranderd. Nu gedraagt de politie zich agressiever dan vroeger, vind ik. Met je huidskleur heeft dat niets te maken: ze doen zo tegen iedereen."

Maar de verantwoordelijkheid voor de slachtoffers en de schade - aan de overkant van het plein, aan de Muntpunt-bibliotheek, borstelt een man gebroken glas bijeen - ligt bij de relschoppers. En bij de relschoppers alleen. "Het zijn zij die de politie provoceren. Het zijn zij die alles kapotslaan", legt Wilson uit. "Het zijn gewoon debielen die niet willen opgroeien. Heel triestig." Het is nog niet meteen voorbij, vreest ook hij. "Ik ben hiermee opgegroeid. En ik ben dit gewoon. Dit gaat blijven voortduren, daar ben ik zeker van. Dit gaat nooit veranderen."

Ayoub (15), Bilal (16) en Rayane (15)

'Ik voel me hier niet beschermd'

"Peace and love!", roept de zestienjarige Bilal, wanneer hij met vredesvingers zijn vrienden Ayoub en Rayane omhelst, en poseert voor onze fotograaf. "Het is de schuld van een aantal kleine ellendelingen", vindt hij. "Er zijn een aantal personen die de regels niet respecteren. Dan krijg je dit."

Op de vraag wie hij juist bedoelt met die "kleine ellendelingen" of met "personen die de regels niet respecteren", gaat hij niet in. Maar Ayoub heeft daar wel iets over te zeggen. "Kijk, er is een Snapchat- en Instagram-ster naar hier gekomen. Gewoon om even hallo te zeggen, maar dat hadden ze blijkbaar niet echt voorzien. De politie heeft hem willen arresteren. En daardoor is alles begonnen."

Dus het is de schuld van de politie? "Wel, van gisteren weet ik het niet helemaal zeker", geeft de tiener toe. "Maar zaterdag (bij de rellen na de kwalificatie van Marokko voor het WK voetbal, EWC), was het zeker wel zo. De politie drukt mensen weg om hen te kalmeren. Maar zo kun je de mensen helemaal niet kalmeren. De politie moet zélf een beetje kalmer aan doen. Gisteren (woensdag) hebben ze mijn kameraden nog bewerkt met pepperspray."

Rayane, de derde van het groepje scholieren, pikt in. "Als de Belgen een match winnen, laat de politie zich niet zien. Dan gaan ze ervan uit dat er niks gebeurt. Maar als Marokko een match wint, staan ze er plots wel." De drie vrienden hebben de indruk dat de Marokkaanse gemeenschap altijd opnieuw geviseerd wordt. "Nu hoor je weer van overal dat het de schuld van de Marokkanen is", maakt Bilal zich boos. "Alsof er alleen maar Marokkanen waren. Er waren evengoed Belgen. En Afrikanen. En Roemenen. Maar sinds drie of vier jaar geeft men de Marokkanen, de moslims en de Arabieren van alles de schuld."

Soms gebeurt dat zelfs heel letterlijk, vertelt Ayoub. "Gisteren heeft een vrouw me nog uitgescholden op de tram. Om wat er zaterdag aan de Beurs is gebeurd." Het is weinig geruststellend, vindt Bilal. "Wij kunnen ons hier niet veilig voelen, want ik voel me niet beschermd."

Iliass (15), Fatima (17) en Mohamed (18)

'Dat de politie eerst eens kalmeert'

Het wantrouwen is groot, wanneer we Iliass, Fatima en Mohamed naar hun mening vragen. De eerste benadrukt meteen dat hij een Belg is. "Derde generatie, meneer! Ik ben hier geboren. Ik ben hier opgegroeid." Zijn oudere vriend beweert zelfs dat hij 'Jean-Pierre' heet. Het voelt half aan als een grap, en half als een dreigement. Alsof hij wil zeggen: je komt ons maar beter niet beschuldigen van wat er gebeurd is.

Iliass ontzenuwt de situatie. "Trek het je niet aan, hij heet gewoon Mohamed. En wat gebeurd is, vinden wij niet goed. Vreselijk zelfs. Daar ben ik mee akkoord. Maar het is de fout van de politie. Dat was ook al zo na de voetbalmatch van Marokko tegen Ivoorkust. Het is de politie die begonnen is. Het is niet altijd de schuld van de Marokkanen."

Wat Fatima betreft, had het allemaal niet zo hoeven te lopen. "Je gaat toch niet zeggen dat het de fout is van Vargasss92?", roept ze verontwaardigd als we de vraag opwerpen of de Instagram-held met 600.000 volgers er voor iets tussen zit. "Hij is op geen enkele manier verantwoordelijk. Hij komt gewoon hallo zeggen tegen zijn fans. Hij gaat met hen op de foto. Daar is toch niets verkeerd mee? Natuurlijk komen daar veel mensen op af. Hij is superpopulair, dus wil iedereen hem ontmoeten. Als dat al niet meer mag. Ik snap niet waarom de politie dan zo hard reageert."

We vragen of ze mensen kennen die op het Muntplein waren toen de boel losbrak. "Nee, wij trekken ons niets aan van dat soort gasten", legt Mohamed uit. "Van hen zijn we ook niet bang." Iliass vult aan: "Het is de politie van wie we bang zijn. Dat zij eerst eens kalmeren. En dat ze wat minder agressief worden. Ze geven je voor het minste een duw of pakken je vast bij je kraag", verklaart hij terwijl hij net dat voordoet bij zijn vriend. "Dan zeggen ze altijd dat het de schuld is van de Marokkanen, of van de moslims, of van de Arabieren, maar ze zijn zelf superagressief."