En toen wisten ze dat ze afgeluisterd werden

Het was schieten of beschoten worden. Dat was en blijft de vaste overtuiging van agenten van de directie Speciale Eenheden (CGSU), donderdagavond in de rue de la Colinne in Verviers. De speurders luisterden al wekenlang de telefoons af van een groep verdachten rond enkele teruggekeerde Belgische Syriëstrijders. Nog net voor de eerste schoten werden gelost, werd een telefoongesprek onderschept waaruit op te maken viel dat de verdachten wisten dat ze werden getapt. Zodra de politie zich kenbaar maakte, openden twee mannen vanuit de rijwoning het vuur. De twee kwamen om, een derde aanwezige in het gebouw, Marouane E., wist zich te redden door dekking te zoeken en door een raam naar beneden te springen.

Eerdere afgeluisterde gesprekken suggereerden dat ze plannen hadden om België te doen kreunen onder de terreur. Ter sprake gekomen scenario's - mogelijk grootspraak, mogelijk niet - gingen over het filmen van de onthoofding van een ontvoerde politieman, het plaatsen van een bom in het Brusselse justitiepaleis tot het kapen van een bus en het executeren van burgers. Maar hoe concreet het plan was, viel pas gisterochtend te vernemen op een persconferentie van het federale parket.

"Het onderzoek heeft uitgewezen dat deze groep op het punt stond terroristische aanslagen te plegen", zei woordvoerder Eric Van der Sypt. "Meer bepaald het doden van politiemensen op de openbare weg en in commissariaten. Wij voelden aan dat de dreiging imminent was. Dat het eerder een kwestie was van uren dan van dagen."

VTM-Nieuws heeft naar eigen zeggen uit goede bron vernomen dat de terreurcel werd aangestuurd vanuit Griekenland door een teruggekeerde Syriëstrijder. Via een tussenpersoon in de Luikse gevangenis van Lantin zou die man contact houden met zijn broer, een van de verdachten die in Verviers werd doodgeschoten door de politie. Gisteren kon niemand dat nieuws bevestigen.

Politie-uniformen

Buitenlandse en sociale media kleefden gisteren al meteen de namen van twee gekende Vervierse Syriëstrijders op de overledenen, maar tot gisteravond tastte ook het federaal parket zelf nog in het duister over wie er nu precies was neergeschoten. Het zou niet gaan om jongelui uit Verviers; de rijwoning in de rue de la Colinne, op maar enkele kilometers van de Nederlandse en de Duitse grens, lijkt vooral een safehouse te zijn geweest voor vertrekkende Syriëstrijders uit deze regio. Verviers is met acht gekende Syriëstrijders al langer een bron van zorgen bij de Belgische inlichtingendiensten.

De politie trof in het huis vier oorlogswapens van het type AK47-kalasjnikov, handvuurwapens, munitie en explosieven aan. "Er werden ook politie-uniformen, gsm's, telecommunicatiemateriaal zoals walkietalkies en radio's aangetroffen", zegt Van der Sypt. "Verder nog valse documenten en een belangrijke som geld. Vooral de uniformen baren zorgen: "Het lijkt een evidente denkpiste dat deze uniformen moesten dienen om politiemensen makkelijker te benaderen."

In het verlengde van de schietpartij in Verviers werden huiszoekingen uitgevoerd in Verviers, Molenbeek, Anderlecht, Brussel, Sint-Agatha-Berchem en Liedekerke. In een huis in Molenbeek werden nog meer wapens aangetroffen, waaronder een handvuurwapen en een mes. In totaal werden dertien mensen opgepakt. Drie werden aangehouden, twee werden gisteravond vrijgelaten onder voorwaarden. Er werden ook twee Belgische verdachten gearresteerd in het Franse Chambéry. Zij waren op weg naar Italië, maar de Franse politie kon hen snel genoeg opsporen. Zij zullen over enkele weken worden uitgeleverd.

Van der Sypt weerlegde gisteren een bericht op CNN als zou de cel in Verviers slechts één zijn in een keten van twintig slapende cellen met 120 tot 180 mensen die klaarstaan om aanslagen te plegen in Frankrijk, Duitsland, België en Nederland. "Dit was een specifiek Belgische groep", benadrukte hij. "De acties konden om het even waar in België plaatsvinden. Er is ook geen verband met de andere jihadgevallen, zoals sharia4belgium."

Ook een verband met de aanslagen in Parijs is er volgens het federale parket niet: "Ons onderzoek is enkele weken geleden al gestart, nog voor de gebeurtenissen in Parijs."

'Nooit in Syrië geweest'

Marouane E. (25), de enige niet-politionele overlevende van de schietpartij, werd donderdagnacht een eerste keer ondervraagd. Hij verklaarde toen dat hij in Verviers een vriend was gaan bezoeken in verband met een drugsdeal. Gisterochtend, bij zijn voorleiding bij en arrestatie door de Brusselse onderzoeksrechter Isabelle Panou, trok E. die verklaring alweer in.

"Mijn cliënt ontkent elke betrokkenheid bij terroristische activiteiten", zegt zijn advocaat Didier De Quévy. "Er is in dat huis in alle richtingen geschoten, hij kon niks anders dan dekking zoeken. Hij was, zoals hij zelf zegt, op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Mijn cliënt is zelf nooit in Syrië geweest. Als ik hem vraag wat hij in Verviers te zoeken had, zegt hij me dat hij zijn vriend Sousou wou gaan bezoeken. Het is mij niet duidelijk of de heer Sousou, in zoverre dat dat zijn echte naam is, een van de twee neergeschoten mannen zou zijn."

E., een Brusselaar, is in staat van beschuldiging gesteld voor lidmaatschap van een terreurgroep, bezit van explosieven en vuurwapens, en weerspannigheid. Didier De Quévy kreeg hem tot nu toe enkel telefonisch te spreken. "Het is ongezien, een advocaat die niet eens mag weten in welke gevangenis zijn cliënt opgesloten is", aldus De Quévy. "Men schermt met bijzondere maatregelen die dit zouden wettigen."

Onder de dertien arrestanten bevinden zich enkele familieleden van E. Ook zij betwisten elke betrokkenheid bij terroristische plannen. Volgens De Quévy is er onrechtstreeks wel degelijk een verband met de aanslag tegen Charlie Hebdo, vorige week. Hij heeft het over in de woningen aangetroffen documenten die zouden wijzen op een verband met dreigementen die eerder deze week werden geuit tegen enkele krantenwinkels in Jette die de nieuwe Charlie Hebdo wilden gaan verkopen.

Het federaal parket maakt zich sterk dat met de actie van donderdag de hele terreurcel is ontmanteld. "Wij hebben gearresteerd wie wij wilden arresteren", aldus Van der Sypt. "Waarmee ik niet bevestigd heb dat we alle leden van de groep hebben gearresteerd."