En toen keerde talibanleider Baradar triomfantelijk terug

De taliban blijven hun greep op Afghanistan verstevigen, vier dagen na de val van Kaboel. De talibanleider die wordt gezien als de nieuwe president, Mullah Abdul Ghani Baradar, is na twintig jaar bloedige strijd triomfantelijk teruggekeerd in Afghanistan.

Terwijl Baradar met luid gejuich werd ontvangen door aanhangers in Kandahar, de geboorteplaats van de taliban, kwam de evacuatie van Westers personeel en Afghanen eindelijk op gang.

De terugkeer van Baradar, de tweede man van de beweging, duidt erop dat de taliban snel een regering zullen vormen om de macht formeel over te nemen. Hij was hierover de afgelopen dagen druk in overleg met de rest van de talibantop in Qatar, de Golfstaat waar de VS de deal sloten voor hun terugtrekking uit Afghanistan.

Baradar werd door de Qatarese luchtmacht in een C-17-transportvliegtuig van Amerikaanse makelij naar Kandahar gevlogen. Vlak voor zijn vertrek had de minister van Buitenlandse Zaken van Qatar, Mohammed Al-Thani, nog Baradar opgeroepen “de vooruitgang die het Afghaanse volk heeft geboekt de afgelopen jaren” te waarborgen. De talibanleiders hebben de afgelopen dagen benadrukt dat ze de rechten van vrouwen zullen beschermen, maar het is nog altijd onduidelijk wat dit in de praktijk zal betekenen.

Opvallende oproep

Terwijl aanhangers “Allah akbar” riepen, werd Baradar na aankomst in een konvooi naar een veilig onderkomen in de stad gebracht. Het is nog onduidelijk wanneer hij naar Kaboel zal gaan. Eerder deze week keek een tevreden Baradar in de Qatarese hoofdstad Doha, samen met andere taliban-functionarissen, op een laptop naar de beelden van taliban-strijders die het presidentiële paleis waren binnengedrongen.

De talibanleider vluchtte na de Amerikaanse aanvallen van 2001 uit Afghanistan naar Pakistan. Sinds 2010 zat hij daar in de gevangenis, nadat de Amerikanen hem na een jarenlange zoektocht eindelijk hadden opgespoord. In 2018 werd Baradar echter op verzoek van de VS vrijgelaten om de onderhandelingen over een politieke oplossing op gang te brengen in Qatar, waar hij sindsdien verbleef.

De hoogste Britse militair, stafchef Nick Carter, deed woensdag een opvallende oproep, nu de wereld in het duister tast hoe de taliban zullen regeren. Carter pleitte ervoor om de talibanleiders, die tot 2001 met strakke hand Afghanistan regeerden, het voordeel van de twijfel te gunnen. “We moeten ze de ruimte geven om een ​​regering te vormen en om hun geloofsbrieven te tonen”, aldus de topmilitair. De Britse premier Johnson zei later in het parlement dat Londen de Taliban zal beoordelen op hun acties, niet op wat ze roepen.

Fors opvoeren

De Amerikanen willen de evacuatie van hun eigen ambassademedewerkers en Afghaanse burgers de komende dagen fors gaan opvoeren, naar zo’n 5.000 tot 9.000 per dag. Alleen al dinsdag werden met elf militaire transportvliegtuigen zo’n 1.100 Amerikaanse burgers en hun families, evenals Afghanen die voor de VS hebben gewerkt, het land uitgevlogen. De VS zouden nu zo'n drieduizend personen hebben geëvacueerd.

President Bidens nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan zei dat de taliban in gesprekken een “veilige aftocht” hebben gegarandeerd van de burgers. Het Pentagon bevestigde dat Amerikaanse officieren dagelijks diverse keren overleg voeren over de veiligheid bij de luchthaven.

Tot wanneer de taliban bereid zijn de evacuatievluchten te accepteren, is niet duidelijk. De hoogste Amerikaanse commandant voor de regio en het Midden-Oosten, generaal Frank McKenzie, bracht dinsdag een verrassingsbezoek aan het vliegveld. McKenzie onderhoudt ook het contact met de taliban.

Ook de evacuatievluchten van andere Westerse landen komen nu meer op gang. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel zei dat Londen tot nu toe dagelijks duizend burgers heeft geëvacueerd sinds de machtsovername van de taliban. In Duitsland landde het eerste transporttoestel met zo’n 130 evacués.

Ook uit eigen land zijn vandaag de eerste evacuatievluchten vertrokken. De Belgische vliegtuigen vliegen eerst naar naar Islamabad in Pakistan, van daaruit zullen ze vanaf vrijdagochtend mensen ophalen in de luchthaven in Kaboel.