En plots staan de socialisten op kop in de Duitse peilingen: nadert het einde van de CDU-heerschappij?

In aanloop naar de Bondsdagverkiezingen van 26 september gaat de sociaaldemocratische SPD voor het eerst in vijftien jaar aan de leiding in de Duitse peilingen. De partij van lijsttrekker Olaf Scholz profiteert van uitglijders van de belangrijkste concurrenten, de Groenen en de christendemocratische CDU/CSU.

Dat blijkt uit een peiling van peilingbureau Forsa die deze week werd gehouden. De SPD is daarin goed voor 23 procent van de stemmen, terwijl de CDU/CSU blijft steken op 22 procent. Voor de SPD komt dat neer op een stijging van 2 procentpunt, terwijl de CDU/CSU juist een procentpunt zakt.

De CDU/CSU zit al maanden vast in een vrije val waarvan het einde voorlopig nog niet in zicht lijkt. In januari was de partij volgens de peilingen nog goed voor 36 procent van de stemmen. Maar toen Armin Laschet eerder dit jaar naar voren werd geschoven om Merkel op te volgen na de verkiezingen, begon het conservatieve blok procentpunten in te leveren in de peilingen.

Laschet lacht, Laschet huilt

Laschet, die nu nog deelstaatpremier is van Noordrijn-Westfalen, maakt geregeld kleine uitglijders tijdens publieke optredens. Hij kreeg vooral veel kritiek vanwege zijn bezoek aan de gebieden die vorige maand werden getroffen door hevige overstromingen. Laschet kreeg, staande in het nog kletsnatte rampgebied, een enorme lachbui net toen Bondspresident Frank-Walter Steinmeier in een toespraak zijn medeleven betuigde met de slachtoffers. Die lachbui had waarschijnlijk niets met de toespraak te maken, maar desalniettemin werd hij het onderwerp van een fikse mediastorm, waarbij onder meer de krant Bild kopte dat ‘Laschet lacht terwijl het land huilt’.

De verkiezingen van 26 september waren op voorhand al spannend, al was het maar omdat Angela Merkel de politiek na zestien jaar verlaat waardoor Duitsland sowieso een nieuwe bondskanselier zal krijgen. Door de vrije val van de CDU/CSU begint nu langzaam het besef in te dalen dat het voor het eerst sinds 2005 mogelijk wordt een regering te formeren zonder de christendemocraten.

Overigens is ook de populariteit van die andere belangrijke ‘Kanzlerkandidat’, Annalena Baerbock van de Groenen, aan een fikse erosie onderhevig. Tot juni gold zij nog als de belangrijkste tegenstrever van Laschet, met op het hoogtepunt zelfs 25 procent in de peilingen. Tot ook zij werd getroffen door een fikse reeks schandalen. Er waren niet-gemelde neveninkomsten van ruim 25.000 euro in de periode 2018-2020, ze bleek haar cv te hebben ‘opgepoetst’ en er was een beschuldiging van plagiaat toen bleek dat ze in haar boek bijna letterlijk passages uit kranten, de website van Joe Biden en Wikipedia had overgenomen zonder bronvermelding. Uit de peiling van deze week bleek dat de Groenen nog 18 procent van de stemmen overhebben.

35 procent wil Scholz als kanselier

De man die het meest van die blunders bij de concurrentie profiteert, is Olaf Scholz, de huidige minister van Financiën en tevens lijsttrekker van de SPD. Hij gedraagt zich rustig, zegde noodhulp toe aan de slachtoffers van de watersnood en lijkt zo voor veel Duitse kiezers uit te groeien tot de minst ongeschikte opvolger van Merkel.

In een terugkerende peiling, waarbij kiezers de vraag kregen voorgeschoteld op wie van de belangrijkste kandidaten ze zouden stemmen als er 26 september geen partijen op het stembiljet zouden staan, maar de namen van kandidaat-bondskanselier, scoort Scholz inmiddels met 35 procent het hoogst. De Groenen-kandidaat Baerbock zou 16 procent van de stemmen krijgen. Voor Laschet van de CDU/CSU zijn die cijfers vooralsnog het vervelendst: zelfs bij de kiezers van zijn eigen partij zou minder dan de helft op hem stemmen.