Elke dag meer restricties in West-Europa, terwijl het oosten langzaam herademt

Terwijl Oost-Europa langzamerhand opkrabbelt van zijn erg zware najaarsgolf, zitten nu de meeste West-Europese landen in zwaar weer. De oprukkende omikronvariant geeft extra kopzorgen.

In Europa is de omikronvariant ondertussen gevonden bij tachtig mensen in vijftien landen. De mogelijk meer besmettelijke variant zal volgens het Europees Centrum voor Ziektebestrijding (ECDC) de komende maanden verantwoordelijk worden voor meer dan de helft van alle coronabesmettingen in Europa.

Dat sombere vooruitzicht komt er op een moment dat verschillende Europese landen recordcijfers voor de besmettingen optekenen, waaronder ook België. Niet overal evolueert de curve op hetzelfde ritme, maar ruwweg lijkt het erop dat een aantal Oost-Europese landen over hun zware piek van november zijn geraakt, terwijl in veel West- en Centraal-Europese landen juist nieuwe records worden opgetekend. Alleen in Slovakije en Tsjechië komen er vandaag nog meer besmettingen per miljoen inwoners bij dan in België. Ook Nederland, en Oostenrijk dat nog tot zeker 12 december in lockdown zit, bevinden zich helemaal bovenaan de lijst.

Het enige lichtpunt in het Westen is dat de hoge vaccinatiegraad de ziekenhuis- en sterftecijfers nog onder controle houdt. Landen met meer gevaccineerden kennen nog altijd significant minder overlijdens dan waar er weinig mensen een prik hebben gekregen.

Een land als Bulgarije, waar nog altijd maar 25 procent van de bevolking gevaccineerd is, telt daarentegen relatief gezien nog steeds drie tot vier keer meer ziekenhuispatiënten en dagelijkse overlijdens dan België.

Portugal: preventieve lockdown in januari

Vertrouwen op vaccinatie alleen volstaat echter niet, beseffen ondertussen alle Europese lidstaten. Stuk voor stuk nemen ze nieuwe voorzorgsmaatregelen. Portugal, met zijn vaccinatiegraad van bijna 90 procent de beste leerling van de Europese klas, houdt – net als buurland Spanje – de besmettingen voorlopig nog relatief goed onder controle.

Elke dag komen er tussen de 3.000 en de 3.500 nieuwe infecties bij in Portugal. Dat is weliswaar een verviervoudiging in een maand tijd, en daarom kondigde premier António Costa vorige week nieuwe maatregelen aan. Binnenkomende reizigers moeten, gevaccineerd of niet, een negatieve test kunnen voorleggen, en voor het sociale leven zoals de horeca of de fitness zijn de coronapas en het mondmasker opnieuw ingevoerd.

Costa kondigde zelfs al een lockdown light af voor januari 2022: net na de feestdagen gaan de scholen en de horeca een week dicht, moet iedereen verplicht thuiswerken, en wordt gevraagd de sociale contacten te beperken. Bedoeling is de Portugezen toch Kerstmis en Nieuwjaar met vrienden en familie te laten vieren, maar de verspreiding van het virus meteen na de jaarwisseling een halt toe te roepen.

Frankrijk en Verenigd Koninkrijk: turbo op de boosters

In Frankrijk waarschuwde de regering vorige week al voor een vijfde golf, die zwaarder zal zijn dan de vierde. Een lockdown komt er niet, met 8.000 patiënten in het ziekenhuis en 1.300 op intensieve zorg is de situatie voorlopig onder controle. Maar om de verwachte stijging de komende weken tegen te gaan, zette de regering wel een turbo op de boostercampagne voor de derde prik.

Sinds zaterdag kan elke meerderjarige die vijf maanden geleden zijn tweede prik kreeg, een afspraak maken voor een boostervaccin. Meteen liep het storm bij de vaccinatiecentra, in enkele dagen tijd kwamen er een miljoen prikken bij. Met 11,5 procent gevaccineerden loopt Frankrijk wel nog achter op België, dat aan meer dan 15 procent zit.

Ook het Verenigd Koninkrijk zet, behalve extra maatregelen als een uitbreiding van de mondmaskerplicht, alles op alles voor de boostercampagne: de minimale wachttijd voor een derde prik wordt er ingekort naar amper drie maanden. Miljoenen extra Britten komen daardoor meteen in aanmerking. Mogelijk speelt het feit dat veel Britten hun eerste twee prikken met AstraZeneca hebben gekregen daarbij een rol, aangezien de beschermingsgraad van dat vaccin lager ligt dan bij Pfizer en Moderna.

‘Onzekere winter’ in Zweden

De Noord-Europese landen houden nog relatief stand. Van alle landen die er cijfers over publiceren, staat Zweden helemaal onderaan voor het aantal patiënten in het ziekenhuis en op intensieve zorg en het aantal overlijdens. Ook Finland, Noorwegen, Denemarken en IJsland bevinden zich in onderaan de Europese lijst.

Toch waarschuwde de Zweedse regering vanmiddag voor een “onzekere winter” en kondigde het mogelijke nieuwe restricties aan, zoals een oproep het mondmasker vaker te gebruiken, de vraag om het openbaar vervoer te vermijden, en de aanbeveling thuis te werken.

Duitsland: verplicht vaccineren tegen februari

In Duitsland kondigde bondskanselier Angela Merkel vanmiddag strengere maatregelen voor ongevaccineerden aan. “De besmettingen en ziekenhuisopnames lijken in Duitsland op een te hoog plateau te zijn aanbeland”, zei ze. Ongevaccineerden mogen daarom nog maar twee andere mensen ontmoeten buiten hun eigen huishouden. Horeca, theaters, bioscopen en niet-essentiële winkels blijven alleen nog voor gevaccineerden of genezen mensen open. En zelfs dan is er op sommige plekken nog een negatieve test nodig. Nachtclubs moeten sluiten als de besmettingen lokaal te hoog oplopen.

Merkel en haar opvolger Olaf Scholz willen ook dat er tegen februari 2022 een vaccinatieplicht komt, al ligt de finale beslissing bij het parlement.