Eindelijk akkoord over Oosterweel

Om 10.30 uur vandaag zullen de hoofdrolspelers Ben Weyts (N-VA), Koen Kennis (N-VA), Peter Vermeulen (Ringland), Manu Claeys (stRaten-generaal) en Wim Van Hees (Ademloos) elkaar plechtig en opgelucht de hand schudden. In een finale onderhandelingsronde onder leiding van intendant Alexander d’Hooghe werd de voorbije dagen een compromis bereikt om de Antwerpse mobiliteitsproblemen op te lossen. De komende dagen wordt duidelijk wanneer de schop in de grond gaat, maar wellicht komt de afgewerkte Ring er pas in 2024.

De formule waarbij lokaal en doorgaand verkeer gescheiden worden, bleek de oplossing uit de jarenlange impasse. Dat voorstel werd in februari op de onderhandelingstafel gelegd. Doorgaand verkeer en vrachtwagens zouden rond de stad geleid worden via een tracé dat door de haven leidt, terwijl lokaal verkeer met bestemming Antwerpen langs een ‘Oosterweel light’ passeert. Daarbij zou het aantal rijstroken gehalveerd worden.

Harde cijfers

Het akkoord zegt nu dat die optie mee zal worden opgenomen in de lopende procedures. Zowel de haalbaarheid als de effecten op geluidsoverlast en vervuiling moeten nu ook worden doorgerekend. Dat kan al snel enkele maanden duren. Definitief is deze optie dus nog niet, maar de actiegroepen hopen dat ze iedereen aan tafel kunnen overtuigen op basis van harde cijfers.

Voor de overkapping van de Antwerpse ring wordt in het akkoord voor het eerst een budget vastgelegd. Vorig jaar maakten de Vlaamse regering, de stad Antwerpen en de drie actiegroepen bekend dat ze samen een plan zouden uitwerken voor de zuidelijke ring. Door er ook een bedrag op te kleven, wordt het engagement concreet gemaakt.

Die eerste intentieverklaring bleek een voorbode van het definitieve compromis dat vandaag wordt voorgesteld. Onder druk van een petitie bij de Antwerpse bevolking en een procedure bij de Raad Van State legden de actiegroepen hun eisen op tafel.

Met ‘Oosterweel light’ krijgt iedereen nu zijn zin, al moeten er nog enkele ingrepen doorgevoerd worden om het theoretische scenario ook in de praktijk optimaal te laten functioneren. Doorgaand verkeer wordt afgeleid in het noorden van Antwerpen, waardoor een tweede Tijsmanstunnel nodig is om al het verkeer te slikken. De Oosterweelverbinding zal dienst doen als een stedelijke ringweg. Een derde pijler van het gecombineerde tracé is de ondergrondse A102, die tussen Wommelgem en Ekeren gegraven wordt.

Wellicht geen referendum

Naast die infrastructurele maatregelen behoort ook een ambitieuze modal shift tot de voorwaarden. Via sturende verkeersmaatregelen op de snelwegen en investeringen in het openbaar vervoer moet de helft van het verkeer in Antwerpen voortaan verlopen het water, het spoor, de tram of de fiets.

Om dat vorm te geven, komt er een ‘werk­gemeenschap’, een overlegorgaan waarin niet enkel de overheid en de actiegroepen zullen zetelen, maar ook andere middenveldorganisaties zoals bijvoorbeeld TreinTramBus of de Fietsersbond. Ook milieu-, verkeers- en gezondheidsexperts, tot voor kort outsiders, zullen er rechtstreeks hun zeg kunnen doen. Zij kunnen samen de toekomst van de Antwerpse mobiliteit vormgeven. Zo wordt inspraak op een duurzame manier verankerd.

Een inwilliging van die voorwaarden houdt in dat de actiegroepen hun verzet bij de Raad van State laten vallen. Die procedure hing al maanden als een zwaard van Damocles boven het dossier. Een referendum zal er wellicht ook niet meer komen, ook al werden 75.000 handtekeningen opgehaald. (PJBA/RW)