Een winkelbediende, een mes en 120.000 euro: moordcomplot tegen Nederlands-Pakistaanse blogger voor rechter

Een Brits-Pakistaanse man staat terecht in Londen voor een mislukt plan om een in Nederland wonende Pakistaanse blogger te vermoorden. Vandaag velt de jury een oordeel. Het kan een belangrijk precedent worden voor de bescherming van journalisten in ballingschap.

Tekstberichten, banktransacties, internationale treinkaartjes en het aankoopbewijs voor een fors keukenmes van Blokker: dat zijn enkele bewijsstukken tegen een verdachte, die volgens de Britse justitie vorig jaar door onbekenden in Pakistan werd ingehuurd om in Nederland een Pakistaanse blogger te liquideren.

De man staat sinds twee weken terecht in Kingston upon Thames in Londen. De voor vandaag of maandag verwachte juryuitspraak kan – voor het eerst – leiden tot een veroordeling van de illegale buitenlandse operaties van Pakistaanse geheime diensten, de lange arm waarmee Islamabad greep tracht te houden op de Pakistaanse diaspora. De ngo Verslaggevers Zonder Grenzen (RSF) hoopt op een precedent dat kan helpen een einde te maken aan de straffeloosheid waarmee staten als Pakistan geweld inzetten tegen journalisten in ballingschap.

Geldgebrek

De verdachte in kwestie is de 31-jarige Muhammad Gohir Khan, een man van Pakistaanse komaf met een schimmig supermarktbaantje en veel schulden, die met zijn gezin bij zijn ouders in Oost-Londen woont. Khan zou volgens de Britse justitie, vermoedelijk uit geldgebrek, samen met enkele ‘onbekende personen’ in Pakistan een complot hebben beraamd om de politieke activist en blogger Ahmad Waqass Goraya te vermoorden.

Khan zou in ruil voor een beloning van omgerekend 120.000 euro in juni 2021 met de trein naar Amsterdam zijn gereisd, nadat een eerdere poging per vliegtuig strandde op de argwanende agenten op Schiphol, en met een huurauto naar Goraya’s woonplaats Rotterdam zijn gereden. Daar zou hij een mes hebben gekocht en dagenlang Goraya’s huis hebben bespioneerd om zijn doelwit te traceren en te vermoorden, aldus de aanklacht.

Het plan mislukte doordat Goraya al in februari van dat jaar door de Nederlandse politie voor een mogelijke aanslag was gewaarschuwd en met zijn gezin in veiligheid was gebracht. Toen Khan Goraya niet kon vinden, keerde hij terug naar Londen, waar hij in station St. Pancras door de Britse politie werd gearresteerd.

Zelfverkozen ballingschap

Ahmad Waqass Goraya (40), een seculiere moslim met uitgesproken links-liberale overtuigingen, woont sinds 2007 met zijn vrouw en inmiddels twee kinderen in zelfverkozen ballingschap in Nederland. Hij bericht via sociale media al jarenlang kritisch over de politieke situatie in Pakistan, vooral over mensenrechtenschendingen door het leger en de geheime diensten, en kwalificeert zijn vaderland geregeld als een ‘terroristische staat’.

In januari 2017 werd Goraya op familiebezoek in Pakistan tegelijkertijd met vier andere kritische bloggers in Islamabad ontvoerd. Hij werd wekenlang vastgehouden en gemarteld door een aan het Pakistaanse leger gelieerde overheidsdienst, aldus Goraya, mogelijk de beruchte Inter-Services Intelligence, in een kennelijke poging hem tot zwijgen te brengen. De bloggers werden uiteindelijk alle vijf vrijgelaten. Goraya kon uitreizen.

Goraya wordt vanwege zijn blog naar eigen zeggen al jarenlang bedreigd, zowel online door internettrollen als fysiek, onder meer door leden van de Pakistaanse gemeenschap in Nederland. In 2018 kreeg bij via de Amerikaanse FBI te horen dat zijn naam op een dodenlijst staat, in 2020 werd hij door twee onbekende mannen aangevallen op straat en begin 2021 kreeg hij een anonieme app met foto’s van het interieur van zijn eigen huis. Het zijn allemaal acties die volgens hem passen binnen de modus operandi van de Pakistaanse inlichtingendiensten.

Moordplan

Ook het moordcomplot dat nu voorligt bij de Londense rechtbank past in dat beeld, betoogde aanklager Allison Morgan eerder in haar openingspleidooi. Zij baseert zich onder meer op WhatsApp- en Signal-berichten, waarin Khan en een geheimzinnige tussenpersoon in Pakistan (aangeduid als MudZ, Zed of Papa) onderhandelen over het moordplan en de hoogte van de vergoeding. Daarnaast zijn er een voorschot dat gestort werd bij een Pakistaanse bank en via via opgenomen in Londen, vlieg- en treintickets, bonnen voor hotel en autohuur, en beelden van Rotterdamse bewakingscamera’s. Het lijkt een tamelijk solide zaak.

De verdachte zelf ontkent het moordplan. Hij gaf tijdens politieverhoren wel toe dat er over een huurmoord gesproken was, maar beweert het geld te hebben willen opstrijken zonder de moord te plegen. Onzin, zegt justitie: Khan bleek in de tekstberichten zeer enthousiast over het plan en kreeg vooraf van zijn opdrachtgever te verstaan dat hij zonder resultaat geen cent zou krijgen. En waarom had hij anders dat mes gekocht?

Goraya zelf, die zich met zijn gezin nog steeds op een geheime locatie schuilhoudt, wil hangende het proces geen commentaar geven. Maar Daniel Bastard, Azië-specialist van RSF, noemt het Londense proces potentieel historisch. “Na de schokkende moord op de Saudische journalist Jamal Kashoggi door de inlichtingendiensten van zijn vaderland is dit de eerste keer dat een vermoedelijke medeaanstichter van een moordcomplot op een uitgeweken journalist terechtstaat in een internationale rechtszaal.”

Hoewel alleen de would-behuurmoordenaar in Londen terechtstaat en niet zijn onbekende opdrachtgevers werpt het proces tegen Khan licht op de verregaande wijze waarop de Pakistaanse inlichtingendiensten proberen kritische stemmen het zwijgen op te leggen. Pakistan stond in 2021 op de 145ste plek van de 180 landen in de World Press Freedom Index van RSF. Het land heeft een lange geschiedenis van geweld tegen politieke activisten.