Een sluier over Europa

Het boerkiniverbod in meer dan dertig Franse badplaatsen heeft in heel West-Europa het debat over vrijheden, integratie en de multiculturele samenleving nog eens verhevigd. De gezaghebbende krant The New York Times wilde weten wat moslima's - gesluierd of niet - in Frankrijk, België en Nederland er zelf van vinden en welke impact het verbod en de uit de hand gelopen discussie hebben op hun leven. Meer dan duizend vrouwen deden mee, en ze namen - om het zacht uit te drukken - geen blad voor de mond.

Opvallend is dat de antwoorden over veel meer gaan dan alleen verhullende zwemkledij. De vrouwen doen straffe uitspraken over leven en overleven in landen waar de aanslagen van de afgelopen jaren de mensen onder hoogspanning hebben gezet. Een term die keer op keer terugkomt om het dagelijks leven te omschrijven, is 'een strijd', 'un combat'.

"We krijgen al jaren vuile blikken en bedreigingen naar ons hoofd geslingerd", zegt Taslima Amar, een 30-jarige leerkracht uit Pantin bij Parijs. "Ze zeggen me dat ik terug naar mijn thuisland moet - ook al is dit mijn thuisland." Amar en haar man overwegen uit Frankrijk weg te gaan.

Laurie Abouzeir zegt dat ze eraan denkt een kinderdagverblijf te openen in Toulouse, omdat ze dan een hoofddoek kan dragen. Op sommige werkplekken wordt dat niet geapprecieerd of is het zelfs verboden.

Veel vrouwen laten weten dat de antimoslimgevoelens zijn toegenomen na de aanslagen in Parijs, Brussel en Nice. "Ik voel me een outlaw", zegt Nadia Lamarti uit Zellik. Halima Djalab Bouguerra, een 21-jarige studente uit het Franse Bourg-en-Bresse, situeert de gewijzigde stemming in 2012, na de moordpartij van Mohammed Merah in het zuidwesten van het land. "De tongen komen los", aldus Bouguerra. "Niemand deinst er nog voor terug om 'ga toch terug naar je eigen land' te zeggen tegen moslims."

---

Motivatie

'Tijdens mijn studie werkte ik heel hard. Ik leerde graag bij. Maar naarmate ik verder studeerde, verloor ik mijn motivatie. Ik wist dat ik als gesluierde moslima geen toekomst had in de professionele wereld. Ze vragen ons te integreren maar jammer genoeg staan ze het ons, als het erop aankomt, niet toe.'

Saadia Akessour, 31 Luik.
Thuiswerkende moeder die haar sluier moest afleggen tijdens een opleiding als vroedvrouw en haar studie opgaf.

Modern

'Toen de boerkini uitkwam, was ik blij voor mijn zus. Ze was met vakantie en kon eindelijk met haar kinderen op het strand spelen in plaats van de hele tijd in de schaduw te zitten. Bij het begin van alle dramatiek dacht ik: maak je geen zorgen, Dina, het zijn maar een paar enggeestige mensen die niets beters te doen hebben dan haat te zaaien. Maar dit. Echt? Dit is alles waar Europa volgens mij tegen was. Hoe is het mogelijk in een 'moderne' wereld dat naakt zonnen aanvaard wordt en je kleren aanhouden op het strand niet?'

Dina Srouji, 23
Lebbeke. Student en studentenjournalist aan de Universiteit Gent. Instagram: @dindinsr

Vrijheid

'Telkens als ik in Marokko ben, voel en zie ik meer vrijheid dan hier in het Westen'

Souad el Bouchihati, 26
Gouda. Maatschappelijk werkster.

Vernederend

'Dit doet me denken aan mijn eerste dagen op de humaniora, toen de Franse wet hidjabs op school verbood. Mijn leraar dwong me voor de ogen van de andere leerlingen mijn hoofddoek af te doen. Dat was zo vernederend. Nu breekt mijn hart opnieuw. Ik keek naar de beelden van de vrouw op het strand in Nice die haar kleren moest uitdoen en vroeg me af: waar gaat dit eindigen?'

Hajer Zennou, 27
Lyon. Ontwerpster.

Isoleren

'Ook al doen we nog zo ons best, we worden er constant aan herinnerd dat we, om écht geïntegreerd te zijn, onze principes en religie moeten opgeven. Altijd en overal is er druk. We gaan niet meer in op uitnodigingen van vrienden. We zijn het beu te moeten zeggen dat we geen alcohol drinken en ons beleefd te rechtvaardigen, op eieren te lopen en altijd uit te kijken dat we niets zeggen dat verkeerd kan worden opgevat. En onze familie, die de terroristen vervloekt, wordt vervolgens beledigd door die nieuwe wetten. Wat gebeurt er dan? We isoleren ons. En zodra je je gaat isoleren, ben je niet langer geïntegreerd.'

Mira Hassine, 27
Orléans. Bediende bij een bouwbedrijf en een praktiserende moslim die geen sluier draagt.

Bespuwd

'Elke dag in de metro, op de bus, op school, word ik beledigd en - letterlijk - bespuwd. Zelf heb ik nog nooit iemand beledigd of geslagen. Nee, ik ben 'maar' een moslim. Ik denk er ernstig over na elders te gaan wonen, waar de blikken van andere mensen me niet elke avond doen huilen in bed.

Charlotte Monnier, 23
Toulouse. Studente architectuur.

Honden

'Ik was benieuwd of in steden met een boerkiniverbod honden wel zouden mogen zwemmen. Het antwoord was op sommige plekken 'ja'. Ik vind het schandalig dat honden meer rechten kunnen hebben dan vrouwen met een hoofddoek.'

Samia Fekih, 36
Parijs. Digitaal projectmanager.

Verbergen

'Ik vind het niet erg op het werk mijn sluier af te nemen. Wat me wel stoort, is het verborgen houden voor mijn collega's. Uiteraard lukte me dat niet lang. Ik kwam een collega tegen toen ik met een vriendin aan het winkelen was, en ik droeg een sluier. We zeiden gedag en ik fluisterde tegen haar dat ik het zou uitleggen. Ik voelde me zo slecht omdat ik het verborgen hield. Het was verschrikkelijk. Ik stuurde haar een sms om haar de waarheid te zeggen. Ze zei me dat ze het begreep, en dat ze het niet zou doorvertellen.'

Hadjira Skoundri, 22
Toulouse. Administratief medewerker bij de overheid.

Isoleren

Mira Hassine, 27 Orléans. Bediende bij een bouwbedrijf en een praktiserende moslim die geen sluier draagt.

Apartheid

'Moslima zijn in Frankrijk, is leven in een apartheidssysteem, waarvan het strandverbod slechts de laatste belichaming is. Ik denk dat Franse moslimvrouwen het recht hebben politiek asiel aan te vragen in pakweg de Verenigde Staten, gezien het aantal vervolgingen waaraan we blootgesteld worden'

Karima Mondon, 37
Franse leerkracht die onlangs van Lyon naar Casablanca in Marokko verhuisde.

Crimineel

'Ik voel me als een outlaw, een crimineel die iets illegaals eist, terwijl ik gewoon het recht opeis om vrij te handelen'

Nadia Lamarti, 35
Zellik. Moeder van vier dochters. Is opgeleid als maatschappelijk werkster.

Verhuizen

'Als jonge moslimvrouw voel ik me niet veilig meer. Ik bereid me voor op een verhuizing naar het Verenigd Koninkrijk'

Sarah Nahal, 24, Grenoble.
Student economie en management.

Ketens

'Ik ben een vrouw die het lichaamsbedekkend badpak draagt. 'Boerkini' vind ik een te beladen term. Vroeger nam er ik vrede mee anderen te zien genieten van het zwemmen - ik ging hooguit in mijn gewone kleren het water in, wat niet handig is. Dit kledingstuk heeft mijn ketens gebroken.'

Ennaji Loubna, 30
Perpignan. Studeert voor een master in de sociologie.

Ondenkbaar

'Ik ben een Franse moslima die in Londen woont. Als ik een sluier had gedragen, had ik in Frankrijk nooit bereikt wat ik in Londen heb bereikt. Ik ben politica in een plaatselijk bestuur, vicevoorzitter van mijn district, en ik draag een hoofddoek. In Frankrijk had ik daar niet aan moeten denken.'

Saima Ashraf, 39
Londen. Twitter: @saimaashraf25

Motivatie

'Ik doe mijn best om te streven naar een eerlijke en vrije samenleving. Voor mij betekent een sluier dragen niet dat je je onderwerpt aan een man. Integendeel, het betekent juist dat je opnieuw meester wordt over je lichaam en je vrouwelijkheid.'

Nawal Afkir, 25
Brussel. Maatschappelijk werkster.

Paranoïde

'Ik voel me zo slecht dat ik op het punt sta paranoïde te worden. Ooit noemde een klasgenoot me een salafist en uitte hij doodsbedreigingen, omdat hij me op straat een sluier zag dragen. Toen ik naar de directeur ging, was haar enige oplossing dat ze ons beiden van school zou sturen als we de spanningen - die hij had veroorzaakt - niet wegnamen. Een nachtmerrie. Ik heb tranen in de ogen terwijl ik dit schrijf. Vroeg of laat ga ik dit land verlaten. Op die manier krijgen ze wat ze willen, maar ik heb niet de kracht van Rosa Parks. Een ingenier minder in Frankrijk... dat is hun straf.'

Nora Mahboub, 21
Parijs. Ingenieursstudente.

Moed

'Mijn vader leeft sinds zijn 8ste in Frankrijk en werkt er sinds zijn 14de. Voor Frankrijk is dat niet genoeg om ons als gewone burgers te beschouwen, want mijn sluier stoort hen. Wat kunnen we doen? Onze moed bijeenpakken en vechten met de wapens die we hebben: kennis, diploma's en wilskracht!'

Nadia Benabdelkader, 25
Roubaix. Studente.

Onmogelijk

'Ik ben verpleegster en draag een sluier. Op het werk is het onmogelijk een sluier te dragen. Ik doe hem af zodra ik arriveer. Niets op het hoofd, geen lange mouwen, niets wat me bedekt om trouw te blijven aan mijn manier van leven. Ons wordt de mogelijkheid ontzegd om naar het zwembad te gaan, en naar het strand. Wat is de volgende stap? Moeten we halve manen dragen om herkend te worden?'

Linda Alem, 27
Parijs. Verpleegster in een dialysecentrum.

Krankzinnig

'Het is krankzinnig dat ze nog altijd over integratie praten, ook al zijn we derde en zelfs vierde generatie moslims van Noord-Afrikaanse origine in Frankrijk.'

Assia Boukhelifa, 22
Lille. Studente politieke wetenschappen.

Hersenloos

'Heel hard bedankt dat u ons beschouwt als mensen en rekening wilt houden met onze mening. Wij krijgen nooit de kans om te spreken. We worden beschouwd als hersenloze fanaten die ons onderwerpen aan onze vaders en mannen. Ikzelf ben een moslim, een leerkracht, tolerant, feministe én gesluierd.'

Khadija Manouach, 29
Brussel. Lerares in een basisschool.