‘Een politicus is ook maar een mens’: met het ontslag van Beke hoopt cd&v de eenheid binnen de partij te herstellen

“Ik doe dit om zuurstof te geven aan de partij.” Met die verklaring duidde Wouter Beke donderdagavond op een persconferentie zijn ontslag als minister van Welzijn in de Vlaamse regering. Daarvoor had de partijtop al uren vergaderd op het hoofdkwartier in de Wetstraat. Officieel om de partijraad van ’s avonds voor te bereiden, maar al gauw werd duidelijk dat er ook een zware knoop door te hakken viel.

Volgens partijgenoten gaat het om “een persoonlijke beslissing” van Beke, maar wel eentje die er al langer zat aan te komen. Beke heeft de voorbije jaren een bijzonder moeilijk parcours afgelegd als minister van Welzijn. Dat begon meer en meer te wegen. “Een politicus is ook maar een mens”, zei hij.

Eigenlijk stonden de sterren van bij de start van zijn mandaat al slecht. Als afscheidnemend cd&v-voorzitter na de verloren verkiezingen van 2019 loodste Beke zichzelf in de Vlaamse regering. Die keuze kwam hem op kritiek te staan, ook intern. Daarna kwam Beke nog meer onder vuur te liggen toen hij als minister besparingen op de Zelfmoordlijn en de kinderbijslag moest aankondigen. Dat uitgerekend de gezinspartij van Vlaanderen dat deed, was dodelijk voor het imago van cd&v.

Aangeschoten wild

Ook de chaos in de Vlaamse woon-zorgcentra tijdens de eerste coronagolf werd Beke persoonlijk aangewreven. In de wzc’s bleek er al snel een acuut tekort aan beschermingsmateriaal voor het personeel, waardoor het coronavirus vrij spel kreeg onder kwetsbare ouderen. Met alle gevolgen van dien.

Beke gaf in de pandemie zelden de indruk de zaken onder controle te hebben. De beslissing om geen bezoek meer toe te laten in de woon-zorgcentra, werd vrijwel onmiddellijk door de sector neergesabeld - publiek, live in het journaal. Beke was aangeschoten wild, een perceptie waar hij niet meer vanaf raakte.

Later kreeg hij het opnieuw erg lastig door het overlijden van een baby in kinderopvang ’t Sloeberhuisje in Mariakerke. Een schandaal dat een zorg- en gezinspartij zoals cd&v recht in het hart trof. Als snel bleek dat de Vlaamse administratie niet krachtdadig genoeg had opgetreden bij eerdere problemen met de verzorging van baby’s in ’t Sloeberhuisje. De overheid wist dat de zorg er onvoldoende was maar deed te weinig. Er loopt nog steeds een onderzoek naar de controle op de kinderdagverblijven.

Vooral helder en empathisch communiceren bleek vaak een probleem voor Beke als minister - ook na het drama in Mariakerke. Zo werd de kritiek op hem stilaan onhoudbaar. Het werd helemaal gênant toen voorzitter Joachim Coens hem onlangs in een opiniestuk in De Morgen publiekelijk terugfloot.

‘Nothing to prove’

Toen Coens vorige week zijn vroegtijdig vertrek aankondigde, groeide alweer de kritiek op Beke. Hij had zich te lang vastgeklampt aan de macht en was daardoor mee verantwoordelijk voor de dramatische peilingsresultaten van de partij. De vraag om ontslag te nemen, om zo een verse start voor kandidaat-voorzitter Sammy Mahdi mogelijk te maken, werd steeds luider. Ook Beke besefte dat het zo niet verder kon.

Donderdagavond kondigde hij dan toch zijn ontslag aan, al had hij geen zin om zich naar de slachtbank te laten leiden. Minutenlang hield hij een lofzang op zichzelf en zijn beleid, op de historische verwezenlijkingen die de voorbije tweeënhalf jaar gebeurd waren. Beke werd geflankeerd door zijn familie; zijn dochter droeg wellicht niet toevallig een trui met het opschrift ‘Nothing to prove’. Niets meer te bewijzen, dus.

“Het overlijden van een baby in Mariakerke heeft mij meer aangegrepen dan ik wilde toegeven”, gaf Beke nog mee. Het liet volgens de minister een diepe indruk op hem na. Al wees hij ook met een beschuldigende vinger naar de media, die hem vaak hard hebben aangepakt. “Ik dacht dat klassieke media ook een trechterfunctie hadden. Als ze die niet vervullen, moeten ze niet schrikken dat de samenleving polariseert.”

Partijvoorzitter

Binnen cd&v vervelde Beke in tien jaar tijd van absolute held tot een blok aan het been. De Limburger was tien jaar voorzitter van cd&v, van 2010 tot 2019. Als nieuwkomer koos hij er in 2012 voor om, ondanks zware druk van N-VA-voorzitter Bart De Wever, mee te stappen in Di Rupo I, een klassieke tripartite die met behulp van de groenen de zesde staatshervorming vormgaf. Drie keer op rij raakte hij moeiteloos verkozen als partijvoorzitter.

Beke probeerde cd&v ook ideologisch te verdiepen, maar slaagde er finaal niet in om de dalende electorale trend van de Vlaamse christendemocraten te keren. Op het lokale niveau hield de partij wel grotendeels stand. Althans buiten de grootsteden. Beke is zelf titelvoerend burgemeester in zijn thuisdorp Leopoldsburg. Na zijn ontslag keert hij nu ook terug naar zijn functie als Kamerlid, waar hij in 2019 voor werd verkozen.

Wie Beke zal opvolgen is nog onduidelijk. De facto komt de beslissing Coens nog toe, maar wellicht zal Mahdi zijn pionnen uitzetten. Een belangrijke kanshebber lijkt het Limburgse Kamerlid Nawal Farih, die de zorgdossiers op het federale niveau opvolgt. Zij staat volgens insiders dicht bij Mahdi, wordt binnen de partij als een groot talent gezien. Vera Jans is de oudgediende op zorg voor cd&v. Een andere optie die wordt geopperd is Margot Cloet, de ex-kabinetschef van Jo Vandeurzen die nu de topvrouw is van de christelijke zorgsector.