‘Een pensioen is lang niet meer voldoende, zelfs al ben je huiseigenaar’

“Toen ik tijdens de coronapandemie een lelijke val maakte, brak ik mijn borstbeen en kon ik niet meer voor mijn vrouw zorgen. Lydia kreeg dertien jaar geleden een hartaanval en zit sindsdien in een rolstoel”, vertelt Guy (87) terwijl hij met een bijna onzichtbare beweging de voetensteun van zijn relaxzetel omhoog klikt. “De enige manier om samen thuis te blijven wonen, was door Familiehulp in te schakelen.”

“Ik was er eerst niet echt voor te vinden. Voor die val kon ik het huishouden zelf bolwerken. Boodschappen, eten maken, de afwas... Ik deed het allemaal. Maar dat is het ding met ouder worden. Je moet je meer dan ooit aanpassen aan omstandigheden. En leren relativeren, dat vooral.”

Guy is doctor in de wetenschappen. Hij heeft gewerkt tot zijn 75ste en is eigenaar van een mooi appartement in Steendorp, met zicht op de Schelde. Toch besloot hij om minder zorguren aan te vragen. En hij is niet alleen. Eerder deze maand meldde VRT dat steeds meer mensen met zorgbehoeften door de levensduurte besparen op thuiszorg. “Tijdens de eerste zes maanden van 2022 werden er 7,7 procent minder uren per klant gewerkt. Sommige nieuwe klanten overleggen hun zorgnood eerst met hun arts, maar besluiten dan alsnog minder uren aan te vragen”, vertelt Bart Tirez, regiodirecteur bij Familiehulp. “En die trend merken we op bij alle lagen van de bevolking. Telkens spelen financiële beslommeringen. Angst voor de eindfactuur.”

Te zware combinatie

Ook voor Guy en Lydia is die evolutie herkenbaar. “Tijdens de week komen er ’s morgens en ’s avonds telkens twee verzorgenden. Samen helpen ze Lydia van het bed naar de rolstoel, en vice versa. De zorg is te zwaar voor één persoon. Tot voor kort kwamen ze ook in het weekend met twee, maar het tarief ligt dan 30 tot 100 procent hoger. Sinds die belachelijk hoge energiekosten is de combinatie te zwaar, dus probeer ik zelf weer mee te helpen”, vertelt Guy met een oog op de verzorgenden. “Vergeet haar kleine kousjes niet aan te doen! Ik ben een controleur, ja (knipoogt).”

“Sinds vorig jaar is mijn pensioen niet meer voldoende om alle kosten te dekken. Ik kom niet in aanmerking voor een sociaal tarief, maar sinds ik aan onze spaarcenten moet zitten, ben ik er niet meer gerust op. In mijn familie worden we allemaal zeer oud. Ik ga er dus van uit dat we nog een heel aantal jaren op ons verwarmd terras kunnen zitten, uitkijkend over de Schelde. Maar tegenwoordig moet je een aardig centje opzij hebben staan om een kwalitatief leven te kunnen blijven leiden. Een pensioen is lang niet meer voldoende, zelfs al ben je huiseigenaar.”

Geen tijd voor babbeltjes

Ester Verdurmen werkt al 21 jaar als verzorgende bij Familiehulp. Sinds de val van Guy helpt ze bij de verzorging van Lydia en zorgt ze ervoor dat hun huishouden weer vlot draait. “Dankzij thuishulp hoeven ze niet te verhuizen naar een woon-zorgcentrum. Maar sinds kort komt er tijdens het weekend alleen hulp van het Wit-Gele Kruis, dat rechtstreeks gefinancierd wordt door de mutualiteit”, vertelt Ester.

“Familiehulp werkt via een bijdrage die berekend is op het inkomen. Hoe lager het inkomen, hoe kleiner de bijdrage, en omgekeerd. Wij zijn sowieso vaak de eerste post waarop bespaard wordt. Doodjammer. Als wij niet komen, valt vaak het enige sociale contact weg of moeten mantelzorgers als Guy nog harder werken. Ondertussen verwachten mensen wel dat je hetzelfde werk blijft doen in minder uren. Dat maakt de job mentaal zwaarder. Ik weet dat veel patiënten hun hart willen luchten, maar ik heb geen tijd meer voor een babbeltje. Ik zie hun noden, maar ik kan er weinig aan doen. Dat steekt.”

Familiehulp wordt nog te vaak beschouwd als veredelde poetshulp, maar ze doen veel meer. “Soms krijg ik de vraag of ik met dienstencheques werk. Maar thuiszorg is zoveel meer dan ramen wassen”, legt Ester uit. “Ik krijg altijd verbaasde reacties wanneer ik vertel dat ik ook mensen was en in bed leg. Wie een beroep doet op Familiehulp heeft vaak geen brede kring om op terug te vallen. Dat maakt die evolutie zo verontrustend. Toegang tot zorg is een basisrecht. Met alleen een verpleegkundige redden veel mensen het niet. Wie zet het warm eten op tafel?”